“آژنگ نیوز”:قلعه بنپور از معروف‌ترین و بزرگ‌ترین قلعه‌های بلوچستان است؛ و قرن‌ها مرکز حکومت‌های محلی بلوچستان بوده است. بنا بر تحقیق باستان‌شناسان، قدمت آن به دوره‌های اشکانیان و ساسانیان برمی‌گردد. اما بنای قلعه بنپور بسیار کهن‌تر از آن است؛ در سال ۱۹۶۰ میلادی، خانم بئاتریس دکاردی دیرینه‌شناس انگلیسی، بخشی از سراشیبی تپهٔ زیر قلعه بنپور را مورد کاوش قرار داد و آثاری از دوران آغازین تاریخ به دست آورد.
🔹 قلعه بنپور (بمپور) در ۲۵ کیلومتری غرب پهره (ایرانشهر) و در شمال غربی شهر بنپور، بر روی تپه‌ای مصنوعی قرار دارد و ارتفاع آن به ۸۰ متر می‌رسد. این موقعیت استراتژیک موجب می‌شد تا حاکمان بتوانند دید گسترده‌ای به اطراف داشته باشند و حمله‌های دشمنان را خنثی کنند. علاوه بر موقعیت استراتژیک، قرارگیری قلعه بمپور در فاصله ۲ کیلومتری تا رودخانه مزیت دیگر آن محسوب می‌شد.
🔹 این قلعه که کاربری سیاسی و نظامی داشته، حتی تا دوران معاصر نیز مورد استفاده بوده و برخی در آن زندگی می‌کردند، اما پس از آن بخشی از قلعه در برخی درگیری‌ها تخریب و سپس بسته می‌شود. این قلعه در دوران قاجار آسیب‌های فراوانی دید. در سال ۱۲۵۷ خورشیدی، با شورش آقاخان محلاتی و حمایت محمد علی خان حاکم بنپور از او، حبیب‌الله خان شاهسون امیر توپخانه ارتش قاجار به این قلعه یورش برد که این امر صدمات جدی به قلعه وارد کرد؛ اما کاملاً ویران نشد. پس از آن، در سال ۱۳۰۷ یک نیروی نظامی به سرکردگی سرتیپ امان‌الله خان جهانبانی قلعه را به توپ بست و این قلعه تاریخی را ویران کرد. بدین‌ترتیب قلعه بنپور پس از قرن‌ها ایستادگی، به ضرب توپ و خمپاره تخریب شد، و مرکزیت سیاسی بلوچستان از بنپور به پهره منتقل شد. آنچه که امروز از این قلعه مشاهده می‌شود بازمانده این نزاع و آسیب‌هاست.
مشخصات قلعه بنپور
🔹 این قلعه با وسعت سه هکتار، شامل برج و باروهای محیطی، تاسیسات نگهبانی، حیاط بزرگ، سربازخانه، اصطبل، سالن اجتماعات و بخش حاکم‌نشین است که به رغم تمام آسیب‌های موجود به خوبی قابل تشخیص و رویت است. مصالح به کار رفته در ساخت قلعه بنپور، خشت خام و گل رس است، و برج‌های استوانه‌ای در راس دیوارهای غربی و شرقی آن قرار دارد.
🔹 قلعه بنپور از ۲ قسمت ارگ حاکم‌نشین و عامه‌نشین تشکیل شده و حصاری مرتفع گرداگرد آن را احاطه و چهار برج دیده بانی از آن حفاظت می‌کند. اتاق سربازان و انبارها در قسمت جنوبی و عامه‌نشین این قلعه تاریخی قرار گرفته است. داخل قلعه یک ردیف از اتاق‌های چسبیده به دیوار برای امور مختلف وجود دارد.
🔹 قلعه از سه قسمت انتهایی وسط و فوقانی تشکیل شده که قسمت انتهایی آن شامل دیوارهای اصلی، درهای ورودی و خروجی و چند عدد برج و بارو برای حفاظت قلعه است. قسمت وسط قلعه محل خانه‌های مسکونی و قسمت فوقانی ویژه فرماندهان و حاکم قلعه بوده و بیشترین نقش دیده‌بانی از برج و باروها در این قسمت به دلیل ارتفاع زیاد انجام می‌شده است.
گروه گزارش