“آژنگ نیوز”: نشست شب دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی به میزبانی نشریه بخارا برگزار می شود.
هشتصد و بیست و دومین شب از سلسله شب‌های مجلۀ بخارا به دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی اختصاص یافته است. این نشست در ساعت چهار بعدازظهر شنبه چهارم اسفندماه ۱۴۰۳ با حضور استاد شفیعی کدکنی و سخنرانی ژاله آموزگار، منصوره اتحادیه، نصراله پورجوادی، حکمت‌اله ملاصالحی و علی دهباشی در تالار فردوسی دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران برگزار می‌شود.
با تاسیس دانشگاه تهران در سال ۱۳۱۳ دانشکدۀ ادبیات یکی از شش دانشکده‌ای بود که همزمان با شروع به کار دانشگاه فعالیت خود را آغاز کرد. در سالهای آغازین دانشکدۀ ادبیات دارای رشته‌های ادبیات فارسی، فلسفه و علوم تربیتی، زبان خارجه، تاریخ و باستانشناسی بود و بدیع‌الزّمان فروزانفر، اسدالله بیژن، امینه پاکروان، سیّد محمّد تدیّن، دکتر علی اکبر سیاسی، دکتر رضازاده شفق، عبدالحسین شیبانی(وحیدالملک)، سیّد محمد کاظم عصّار، امیر سهام‌الدین غفاری، محمّدحسین فاضل تونی، مسعود کیهان، سعید نفیسی، دکتر هاز، دکتر ژان هیتیه، رشید یاسمی، مهدی بیانی، عبدالله فریار، ابوالفضل صدری، لطفعلی صورتگر از استادان بنام دانشکده در دورۀ اول بودند.
این بالندگی در نسل بعدی استادان دانشکده هم همچنان تداوم یافت که از آن میان می‌توان به استادانی نظیر محمدرضا شفیعی‌کدکنی، محمدتقی دانش پژوه، عباس زریاب خویی، احمد تفضلی، یحیی مهدوی، غلامرضا رشید یاسمی، عبدالحسین زرین‌کوب، محمدکاظم عصار، ایرج افشار، محمدامین ریاحی، مدرس رضوی، عزت اله نگهبان و محمدابراهیم باستانی پاریزی اشاره کرد.
دکتر ذبیح‌الله صفا، دکتر پرویز ناتل خانلری و دکتر محمد معین اولین دانش‌آموختگان دکتری دانشکده بودند و محمد معین اولین دکتر غیر پزشکی دانشگاه تهران به شمار می‌آید.
دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی در نود سال گذشته از مهمترین مقصدهای دانشجویان خارجی برای تحصیل در ایران بوده است. در آذرماه ۱۳۳۴ حسینعلی محفوظ از عراق به عنوان اولین دانشجوی خارجی دانشگاه به درجۀ دکتری در رشتۀ زبان و ادبیات فارسی نائل شد و پس از آن افراد زیادی از کشورهای مختلف پنج قاره از رشته‌های مختلف این دانشکده دانش‌آموخته شده‌اند. علاوه بر آن دانشکده نقش اساسی در تأسیس و تداوم کرسی‌های مختلف زبان و ادبیات فارسی و ایرانشناسی در دانشگاه‌های بین‌المللی داشته است. از جمله در تابستان سال ۱۳۳۵ کرسی زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه لبنان در بیروت توسط استاد بدیع‌الزّمان فروزانفر و استاد جلال همائی افتتاح شد. در شهریور سال ۱۳۴۰ با کمک «بنیاد گورگیان» کرسی مستقلی برای مطالعات ایرانی (زبان و ادبیات فارسی، تاریخ ایران، زبانها و ادبیات پیش از اسلام) در دانشگاه کلمبیا تأسیس گردید و از دکتر احسان یارشاطر برای تصدّی این کرسی دعوت به عمل آمد. علاوه بر آن در دهه‌های متمادی استادان خارجی در این دانشکده به تدریس اشتغال داشته‌اند.
با گسترش فعالیت‌های ملی و بین‌المللی دانشکده از جمله تأسیس سازمان لغت‌نامه در ۱۳۳۵ و راه‌اندازی دورۀ دکترای فلسفه و تاریخ و جغرافیا در ۱۳۳۶ و تشکیل مؤسسۀ زبانهای خارجی در ۱۳۳۷ ساختمان فعلی در ۱۳۳۷ به مساحت ۱۷۵۰۰ متر مربع تکمیل و دانشکده به این بنای جدید انتقال یافت و تالار دانشکده به نام حکیم ابوالقاسم فردوسی نامگذاری شد. در اوایل دهۀ شصت طبقۀ چهارم به ساختمان فعلی افزوده شد.
در سالهای بعد دانشکده به توسعۀ رشته‌ها و گرایش‌ها و مؤسسات مختلف دست زد. تأسیس مؤسسۀ باستانشناسی در ۱۳۳۸، راه‌اندازی چهار کرسی: تاریخ علوم، تاریخ فلسفۀ باستان، روانشناسی کودک و روانشناسی آزمایشی در خرداد سال ۱۳۴۱، دوره‌های فوق لیسانس روانشناسی، تاریخ، جغرافیا، باستانشناسی، ادبیات فارسی، فلسفه، زبانشناسی، زبان انگلیسی، فرانسه و آلمانی در سالهای ۱۳۴۴-۱۳۴۶ و تشکیل گروه آموزشی زبان و ادبیات عرب در ۱۳۴۸ از آن جمله است.
در تاریخ سیزدهم آذر ۱۳۴۳ بنا به پیشنهاد دانشکده و تصویب شورای مدیران گروههای آموزشی و شورای دانشکده نام دانشکدۀ ادبیات به «دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی» تغییر یافت و در ششصد و هفتاد و دومین جلسۀ شورای دانشگاه به تصویب رسید.
علاوه بر ایجاد رشته‌ها و گرایش‌های جدید دانشکده‌های مختلفی شامل علوم اجتماعی، زبانهای خارجه، روانشناسی و علوم تربیتی و جغرافیا از بدنۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی جدا شده‌اند. در حال حاضر دانشکده در رشته‌های زبان و ادبیات فارسی، باستانشناسی، زبان و ادبیات عرب، مترجمی زبان عربی، تاریخ و فلسفه در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری و در رشته‌های زبانشناسی، فرهنگ و زبانهای باستانی، آموزش زبان فارسی و ایرانشناسی (کارشناسی ارشد) دانشجو می‌پذیرد و دارای هشت مجلۀ فعال علمی-پژوهشی (اولین شمارۀ مجله در مهرماه سال ۱۳۳۲ انتشار یافت)، ۹۳ استاد، ۷۰ کارمند و ۱۸۰۰ دانشجو است.
دانشگاه تهران، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، تالار فردوسی
گروه خبر