“آژنگ نیوز”: ایرانشناسی در کشور چکسلواکی سابق و چک امروزین قدمت بسیار زیادی دارد.درحقیقت روابط ایران و چکسلواکی به زمانی باز میگردد که این منطقه بوهیما یا بوهم نام داشت.یعنی از سال ۱۶۰۰ میلادی و سال ۱۰۰ هجری که حسنعلی بیک سفیر شاه عباس به پراگ رفت .اما مناسبات سیاسی دوکشور ازسال ۱۳۰۴ خورشیدی یعنی هفت سال پس از ایجاد چکسلواکی به صورت یک کشور شروع گردید.قرارداد تجاری گمرکی و کشتیرانی هم درخرداد ماه سال ۱۳۰۷ آغازگردید.
در کنار روابط سیاسی و اقتصادی ایرانشناسی در این کشور ایرانشناسی هم بنیان یافت و در نیمه دوم قرن نوزدهم میلادی توسط پوستین واتسلاو پراشک ۱۸۵۳(-۱۹۲۴)در سرزمین چکسلواکی،بنیاد گذاری شد.وی نخستن مورخ چک است که درباره ایران تحقیق کرده است و اثر معروف او کتاب مفصل تاریخ مادها و پارسها است که در سال ۱۹۰۶ در پراگ به جاپ رسید.
پدریخ هروزنی مهمترین ایرانشناس چک در قسمت زبانها وخطوط ایرانی بود .هروزنی متخصص خطوط میخی بودو تتبعات زیادی در این باره کرد.
در سال ۱۸۸۱ میلادی دیوان حافظ توسط بزرگترین شاعر چک یاروسلاو ورچلنسکی به زبان چک ترجمه شد،و خود این شاعر ،دیوانی به سبک غزل ایرانی سرود،بطوریکه پس از او شیوه غزلسرایی فارسی بصورت یکی از رشته های نظم چک درآمد.در همان زمان بورتسکی شاهنامه فردوسی را به زبان چک ترجمه و منتشر کرد و اندکی بعد ترجمه رباعیات خیام توسط او و اشتییر انتشار یافت.
از ۱۹۱۲ تا ۱۹۱۴ سه جلد کتاب تحقیقی جامع به نام کوروش و کمبوجیه و داریوش توسط پراسک منتشر شد.در آغاز قرن حاضر مجموعه دیگری به نام دستور زبان فارسی برای چک ها در پراگ منتشر شد.درطی ۵۰ سال فعالیتهای ایرانشناسی پرفسور یان ریپکا که رشته های مختلف زبان و ادبیات ایرانی را شامل می شد انستیتوی مطالعات ایرانی ئراگ را بصورت یکی از مراکز مهم ایرانشناسی اروپا درآورده بود.
انستیتوی مطالعات ایرانشناسی که در سال ۱۹۲۲ در پراگ تاسیس شده و مهمترین مرکز مطالعات ایران شناسی اروپا بود و عموم باستان شناسان چک با آن همکاری داشتند. این انستیتو تحت نظر اوتکار کلیما اداره میشد.کرسی تاریخ ایران و زبان فارسی دانشگاه پراگ بوسیله مرکز زبانشناسی و مطالعات تاریخی در باره ملل خاورمیانه اداره میشد.
درآموزشگاههای زبان شرقی پراگ تدریس زبان فارسی و ادبیات غنی این زبان،مقام بس مهمی داشت.در مرکز تحقیقات و تتبعات مربوط به هنرهای زیبا واقع در پراگ بررسی های علمی و دامنه داری درباره هنرهای ایرانیان قبل و بعدازاسلام به عمل می آمد.
علاوه بر پراگ دربراتیسلاوا آکادمی علوم اسلواکی یک شعبه مطالعات ایرانشناسی وجود داشت.
کتابخانه های مراکز علمی چکسلواکی دارای کتب فراوانی به زبان فارسی بوده است.در پنج مرکز دانشسرای زبان های شرقی پراگ، دانشگاه کارلوا ،دانشگاه براتیسلاوا ،دانشگاه برنوو دانشگاه اولموتی؛ زبان وادبیات فارسی تدریس میشد.
یکی ازایران شناسان بزرگ معاصر چک پرفسور ریپکا است که یکی از چند تن از ایران شناسان درجه اول به شمار می رفت.او عضو فرهنگستان ایران و عضو آکادمی فرهنگستان ایران و عضو آکادمی علوم چکسلواکی آلمان شوروی و لهستان و رییس کمیته ملی یونسکو در چکسلواکی بود و نیز موسس انستیتوی ایران شناسی در آن کشور بود از دیگر ایرانشناسان مشهور میتوان به یان مارک ، یان اشتیچکووا و فلیکس تاور اشاره کرد.
تهیه و تدوین :حسن محرابی
گروه تاریخ