طرح اعزام محصلین به خارج از کشور از زمان فتحعلی شاه قاجار پی گیری میشد.اما اعزام محصل به اروپا یکی از اقداماتی بود که در دوره پهلوی اول صاحب قانون ویژه شد. در سال ۱۳۰۶ قانونی از آن مجلس گذشت که به موجب آن از سال ۱۳۰۷ شش دوره از فارغ التحصیلان متوسطه در هر سال یکصد نفر با گذراندن مسابقه برای طی دوره های طب ،مهندسی، معدن ،حقوق علوم و غیره به اروپا اعزام شوند.تصمیم وزارت معارف در اعزام محصل به اروپا با استقبال وسیع روبروشد رفتن به فرنگ و دیدنیهای فرهنگستان و تفریح و خوشگذرانی ها که وصف آن را شنیده بودند و خوابش را میدیدنداز آرزوهای جوانان آن وقت بود.خلاصه فرنگ رفتن خیلی ارزش داشت و داوطلب زیاد بود.
lمهدی بازرگان عضو اولین گروه اعزامی دانشجویان به خارج در خصوص بالا گرفتن تب کسب مدرک در کتاب خاطراتش “شصت سال خدمت و مقاومت “می نویسد یک وقتی من در دانشکده فنی تهران به دانشجویان گفتنم تحصیلات در ایران حکم فکل کراوات دارد .هر کسی فکرمی کند اگر فکل کراوات نداشته باشد، نمی تواند با جامعه بیامیزد .با یقه باز و لباس نامرتب مردم به او اعتماد نمیکنند .ولی با کراوات آدم را تحویل میگیرند. همه میدانیم که این فکل کراوات ارزشی ندارد. به در دنیا هم نمی خورد به هر حال در چنین شرایطی رفتن به خارج و تحصیل در خارج توفیق بزرگی بود بازرگان می گوید به پدرم گفتم در این شرایط به فرنگ می روم اگر بی دین شدم مثل آن است که در اینجا هستم و اگر دیدم این حرفها درست نیست. در آنجا متدین خواهم شد.پدراین استدلال را پذیرفت.
من پس از قبولی در امتحانات در میان اولین دسته یک صد و ده نفری اعزامی بودم. یک روز قبل از حرکت با لباس یونیفرم و کراوات به سعدآباد رفتیم و به رضاشاه معرفی شدیم. صبح حرکت ،با شادی و شوق تمام در محل وزارت معارف حاضر شدیم .مسیر ما جاده خاکی کرج- قزوین- رشت- بندر انزلی بود. در بندر انزلی یک فروند کشتی روسی در انتظارمان بود. در باکو پیاده شدیم و بعد قطار درجه ۳ روسیه را سوار شده در ادامه پس از عبور از بلژیک وارد فرانسه شد یم .اوایل صبح به پاریس رسیدیم .رسیدن به پاریس که عکس آن را در جعبه نمایش شهرفرنگ در تهران دیده بودیم برای ما باور نکردنی بود .باور نمی کردیم که به قلب اروپا پا گذاشته ایم .تحصیلات بازرگاه هفت سال در اروپا به طول انجامید.
گروه تاریخ