“آژنگ نیوز”:عکس نخست، از بهترین عکسهای تاریخی ایرانی و شاید مترقیترین عکس تاریخی دوران قاجار از دیدگاه مفهومی است.این عکس به زهراسلطان عزتالسلطنه تعلق دارد.
دخترکِ جایگرفته در میانه چهار پسر، زهراسلطان (عزتالسلطنه)ست، دختر خدیجهسلطان و رضاقلی خان نظامالسلطنه مافی (سیاستمدار و کارگزار بانفوذ روزگار قاجار). زهراسلطان در کلاس درس خصوصی در خانه پدر نشسته. پسرها، محمدتقی و محمدعلی (برادران)، ابوالقاسم (عمو) و فضلالله (پسرعموی پدر) زهراسلطاناند.
دخترک، زاده ۱۲۷۳ خورشیدیاست. در این تصویر بیش از هفت سال ندارد، پس تاریخ عکس باید برای سال ۱۲۸۴ باشد؛ یعنی در سالِ آستانه پیروزی جنبش سیاسی- اجتماعی مشروطه!
جامعه ایران تا سالها حتی دههها پس از پیروزی مشروطه همچنان بر سر دانشآموختن دختران به شیوه نوین در مدرسه یا دانشگاه مسأله داشت. بخشهایی مهم از جامعه این دگرگونی مهم را برنمیتابیدند.
عکس دوم، همان دخترکست، در چهلویک سالگی؛ نشسته در کتابخانه شخصی. از آن کلاس درس تا این کتابخانه، بر زهراسلطان چه گذشت ،بخش قابل توجهی از تاریخ ایران معاصر است.
گروه تاریخ