“آژنگ نیوز”: کشف پارچه تاریخی در اسکاتلنددر حوالی دهه ۱۹۸۰میلادی، رویدادی تاریخی بود.در این زمان یک تکه پارچه زبر و زرد رنگ، کمی بزرگتر از زیرانداز، از باتلاقی در گلن آفریک، اسکاتلند بیرون کشیده شد. این پارچه نمونه‌ای از تارتان است، پارچه‌ای که با لباس‌های اسکاتلندی مرتبط است، و دارای نوارهای در هم تنیده با اندازه‌ها و رنگ‌های مختلف است. (این اصطلاح در مورد الگوی که خیلی ها آن را به عنوان چهارخانه می شناسند نیز به کار می رود. اما همه چهارخانه ها تارتان نیستند و برای اینکه این سردرگمی بیشتر شود، در اسکاتلند شطرنجی یک تکه تارتان بلند است که چین خورده و دور بدن پیچیده می شود.) و زمانی که این پارچه، که اکنون به عنوان تارتان گلن افریک شناخته می شود، در منطقه ذغال سنگ نارس پیدا شد، با کمی رمز و راز چهره خود را نشان داد. اکنون، محققان شروع به کشف گذشته این پارچه شطرنجی کرده اند، چیزی که آن را در موقعیتی منحصر به فرد در فرهنگ اسکاتلند قرار می دهد. پیتر مک دونالد، مورخ تارتان، رئیس تحقیقات و مجموعه‌های اداره تارتان اسکاتلند (STA)، یک سازمان غیرانتفاعی که به ترویج و حفظ تارتان‌ها اختصاص دارد، تصور می‌کرد که این قطعه پارچه ای خاص است.
هنگامی که V&A Dundee، شعبه ای از موزه ویکتوریا و آلبرت لندن، در مورد نمونه های قدیمی تارتان که STA ممکن است برای نمایشگاه قرض دهد جویا شد، مک دونالد فقط از یک نمونه و مورئ خبر داشت. و این همان پارچه گلن آفریک بود، اما سوال در مورد سن واقعی آن هنوز بی پاسخ بود. در طول شش ماه بعد، دانشمندان موزه‌های ملی اسکاتلند رنگ‌های پارچه را تجزیه و تحلیل کردند و تیمی از آزمایشگاه رادیوکربن SUERC در شرق کیلبرید، این پارچه را تاریخ‌گذاری کردند. آنها تأیید کردند که این رسما قدیمی‌ترین تارتان واقعی اسکاتلند است که قدمت آن به قرن شانزدهم می‌رسد، بیش از یک قرن از نامزدهای دیگر پیشی گرفته و دریچه‌ای به اهمیت تداوم نماد اسکاتلندی ارائه می‌دهد. جان مک لیش، رئیس STA، در بیانیه ای گفت: «تارتان گلن افریک به وضوح یک قطعه از اهمیت ملی و تاریخی است. هیچ قطعه شناخته شده دیگری از تارتان باقی مانده از این دوره از این عصر وجود ندارد. این یک کشف قابل توجه است و شایسته توجه و حفظ ملی است.»
تارتان گلن افریک در حال حاضر توسط بسیاری به عنوان قدیمی ترین تارتان واقعی شناخته می شود. پیچیدگی های الگو و رنگ آمیزی؛ آن را نسبت به یافته های دوران روم متمایز می کند. آلن ریچاردسون میگوید: تارتان های سنتی از پشم گوسفندی با بافت متراکم و رنگ شده ساخته می شوند که مک دونالد آن را با پارچه های جین مقایسه می کند. او میگوید: «از نظر بافت الگو، خیلی جالب نیست. “این پارچه برای اینکه پارچه محکمی باشد ساخته شده است، اما شما با قرار دادن رنگ در آن پارچه را جالب تر می کنید.” این الگو از چندین رنگ از نوارهای به هم پیوسته با سطوح مختلف و با ضخامت تشکیل شده است. این رنگ‌ها می‌توانند با رنگ‌ها و ترکیب‌های خاصی که مختص اشراف است، به این موضوع اشاره کنند که چه کسی لباس را پوشیده است. مک دونالد می گوید: «رنگ همیشه مهم بوده است. “این راهی بود برای اهمیت دادن به لباس با موقعیت، مراسم خاص، یا اهمیت دیگر.
” مک‌دونالد اکنون در تلاش است تا مشخص کند که این تارتان با رنگ زرد مایل به قهوه‌ای صدها سال پیش، در دوران اوج خود، چه شکلی بوده است. او میگوید: «اصولاً یک تارتان قرمز مایل به زرد، با نوارهای سبز و مشکی، به عنوان یک توصیف گسترده است. رنگ سبز از رنگ زرد ترکیب شده با رنگ آبی بومی اسکاتلند، است. مک‌دونالد معتقد است که به دلیل ساخت و رنگ‌آمیزی خوب این لباس متعلق به فردی با موقعیت بالای اجتماعی است.
امروزه الگوهای تارتان بیشتر در کت و کلاه دیده می شود، اما در طول تاریخ از این پارچه قوی و نقش و نگار متمایز آن برای هر چیزی از مانتو گرفته تا پرده استفاده شده است. مک‌دونالد میگوید: «کیلت‌ها آن‌طور که امروز می‌فهمیم، واقعاً یک لباس اواخر قرن هجدهم هستند. “پیش از آن چیزی وجود داشت که بسیار شبیه ساری مردانه بود.” در قرن شانزدهم، تارتان گلن آفریک احتمالا بیشتر شبیه یک شنل پوشیده می شد و می توانست برای هر جنسیتی استفاده شود. در حالی که مشخص نیست چه کسی آن را پوشیده است، چگونه در باتلاق قرار گرفته است – جایی که شرایط بی اکسیژن آن را حفظ کرده است – این یک راز بزرگتر است.
«سوال واقعاً جالب، این است که جدا پارچه به چه کسی تعلق داشت،و چه شرایطی منجر به نگهداری آن شد؟ او میگوید که پارچه فقط رها نشده است. «بدیهی است که این یک اقدام عمدی است. فداکاری بود؟ آیا قتل بود؟ تشریفاتی بود؟ همه این چیزها قابل سؤال هستند زیرا هیچ عنصر دیگری در ارتباط با این یافته وجود ندارد که بتواند به ما در این امر کمک کند.
آلن ریچاردسون میگوید: در حالی که سوالات زیادی در مورد تارتان گلن افریک باقی مانده است، سن تقریبی آن دیگر یک راز نیست. با این حال، برخی از کارشناسان استدلال می کنند که از نظر فنی قدیمی ترین پارچه اسکاتلند نیست. در سال ۱۹۳۳، یک تکه پارچه که معمولاً به آن تارتان فالکیرک گفته می‌شود، در ظرفی با ۲۰۰۰ سکه رومی پیدا شد.تاریخ احتمالی مربوط به قرن سوم است و به طور گسترده ای قدیمی ترین تارتان باقیمانده اسکاتلند در نظر گرفته می شد. اما مک دونالد و دیگران استدلال می کنند که این یک تارتان واقعی به دلیل الگوی ساده اش نیست. این شامل ترکیب های یکنواخت از دو رنگ، به جای نوارها و رنگ های پیچیده و متغیر گلن افریک است. برخی از کارشناسان تارتان مشتاق هستند تا استانداردهای قدیمی را رعایت کنند. جیم آکینز، مدیر موزه تارتان اسکاتلند و مرکز میراث در کارولینای شمالی، تنها موزه تارتان در خارج از اسکاتلند، میگوید: «صرف نظر از اینکه کدام تارتان اسکاتلندی را تایید می کنید، نمی توان منکر گذشته پرفراز و نشیب این الگوی نمادین شد. در اواسط قرن هجدهم، این الگو نماد وفاداری به بانی شاهزاده چارلی بود، که رهبری ارتش شورشی و تارتان پوش معروف به ژاکوبیت ها را بر عهده داشت.
در نتیجه، در سال ۱۷۴۶، دولت انگلیس حق هایلندرها را برای پوشیدن برخی از اقلام سنتی با طرح تارتان، از جمله جوراب شلواری، کت ترنچ، و کت شلوار کوچک محدود کرد. حتی زمانی که این طرح در قرن نوزدهم به محبوبیت رسمی بازگشت – با الگوهای خاصی که با قبیله های هایلند مختلف مرتبط شد – واضح بود که ممنوعیت رابطه Highlanders با تارتان را برای همیشه تغییر داده بود. مک‌دونالد میگوید این کشف بُعد جدیدی به این رابطه همیشه در حال تکامل می‌افزاید. او میگوید: «من فکر می‌کنم اکنون که اهمیت آن را شناسایی کرده‌ایم، نکته مهم این است که مطمئن شویم برای دیدن عموم و برای مطالعه ما در دسترس است. تارتان گلن افریک تا ژانویه ۲۰۲۴ در V&A Dundee در میان بیش از 300 مورد دیگر مرتبط با تارتان، در نمایشگاهی (تارتان) که میراث ماندگار الگوی نمادین در اسکاتلند و فراتر از آن را بررسی می‌کند، به نمایش گذاشته می‌شود. پس از آزمایش های بیشتر، مک دونالد امیدوار است تارتان گلن افریک برای همیشه به نمایش درآید. مک‌دونالد میگوید: «چیزهایی وجود دارد که از دست داده‌ایم، و همچنان از دست می‌دهیم، به همین دلیل مهم است که آنها را مطالعه کنیم و درک کنیم، زیرا این گذشته ماست. حفظ گذشته برای نسل های آینده مهم است.»
گروه تاریخ