“آژنگ نیوز”:حکایت قسطی شدن جامعه یک ماجرای کمدی و درام است.همه روزه میشنویم و یا میبینیم که توصیه می شود:امروز بخریکسال دیگرپولش را بده.یا هر میزان و مبلغی که خواستی و تا هر زمان که خواستی خودت قسط بندی کن.از فلان فروشگاه خرید کنید چون قسطی است…و هزاران مدل تبلیغ برای خرید قسطی کالا،به گونه ای که روح وروان هرشهروندی میتواند آکنده از اشتیاق خریدشود.
درحقیقت اصطلاح خرید اقساطی به معنای روشی برای فروش نسیه کالا و حتی خدمات است که از طریق آن فروشنده کالا،بخشی از قیمت خریدرا درزمان تحویل کالا وبقیه آن را به صورت اقساطی درمدت معین دریافت می کند.
ازویژگی های قیمت گذاری به صورت اقساطی این است که مصرف کننده ذهن خود را بر روی اولین پرداخت به جای قیمت کل متمرکز می کند.این امر به نوبه خود باعث می شودکه احتمال خریدومصرف محصول یا خدمات ارائه شده بیشتر شود.ضمنا،این رویکردیک جریان هزینه برای مشتری ودرآمد ثابت برای فروشنده درطول سال ایجاد می‌کندتا اوج‌ها وفرودهای بالقوه قیمتها پوشش داده شود.در شرایط کنونی جامعه،فروش کالا به صورت اقساطی احتمالاً درمشتری اشتیاق بیشتری نسبت به پرداخت یکجای قیمت کالا خواهد داشت.زیرا پرداخت های منظم باعث می شودکه خریداردرظاهر پول کمتری پرداخت کرده واحساس ارتباط بیشتری با محصول یا خدمات داشته باشد.
ازطرف دیگرفروش اقساطی کالا معمولا درشرایطی که جامعه از نظراقتصادی پرنوسان است بیشتر مورداستقبال قرارمیگیرد.
بنابراین مشتریان ممکن است این رویکرد راترجیح دهندزیرا وقتی قیمتها گران میشوند بسیاری ازافراد قدرت خرید کالاها راندارند ،ضمن آنکه اقساط کوچکترازنظرمالی قابل تحمل ترهستند .
درحقیقت خرید اقساطی می توانداز طریق کاهش “فشار مالی ” که مشتری در حین خرید احساس می کند،فروش و همچنین مصرف را به میزان قابل توجهی افزایش دهد.به نوبه خودافزایش مصرف باعث وابستگی می شود وبنابراین به حفظ مداوم مشتری در دستان فروشنده منجر میشود.علاوه بر این،قیمت گذاری به صورت اقساطی،اوج درآمدرا درطول سال منتقل می کند،بنابراین می تواند باعث کاهش مشکلات مالی به صورت کوتاه مدت شود.البته قیمت گذاری به صورت اقساطی همچنین می تواند یک کسب و کاررا آسیب پذیر کند،زیرا اگر فروشنده از مشاغل کوچک باشد نمیتواند با فروشندگان بزرگ رقابت کند.
در مجموع خریدقسطی شبیه به یک شیب لغزنده برای افراد در جریان زندگی است،زیرا به بدهکاری مستمر و مداوم منجر میشود.
خریداران مستمرا پیام های دائمی از تبلیغ کنندگان دریافت می کنند که به جدیدترین لباس،کفش،فرش،تلویزیون،یخچال وامثال آن نیاز دارند تا خود را یک فرد شایسته،توانا و دوست داشتنی برای خانواده معرفی کنند.فروشندگان کالاها ازاین پدیده روانشناسی استفاده می کنند تا مردم را وادار به خرج کردن پول وبدهکار کردن به خودشان کنند.
در یک نظرسنجی که اخیرا انجام گرفته،نیمی از افرادی که ازخرید قسطی استفاده می کردند،گفته اند که اگرگزینه خرید قسطی را نداشتند،اصلا چیزی نمی خریدند.
اشکال دیگرکار البته اینجاست که افراد بدون درآمد ثابت ویا مشاغل آزادمعمولی وبسیاری ازافراد مشابه آنها امکان بهره گیری از سیستم خرید قسطی را نخواهند داشت.آنها حتی اگرهم موفق به خرید قسطی شوندمشخص نیست که آیا می توانند درزمان سررسید پرداخت ها را انجام دهند یا خیر.این موضوع موجب بروز یک احساس ناخوشایند وسرخوردگی شده ومیتواند موجب تقابل اجتماعی شود.
درحال حاضردرجهان وکشورمافروش قسطی کالادرحال افزایش است.به گونه ای که کارشناسان براین باورند که تاسال ۲۰۲۵ مثلادرآمریکا حجم خرید کالاهای قسطی سالانه به بیش از ۱ تریلیون دلار خواهدرسید.
به همین جهت وبرای شناسایی وتحلیل عادت خرید قسطی،روانشناسی پول درکشورهای پیشرفته رایج شده ومردم درخصوص مسایل مالی ومسائل مرتبط درجلسات مشاوره یا درمان شرکت میکنند تا از تاثیرمنفی عاطفی ومالی این پدیده کاسته شود.
همچنین بسیاری ازمردم به برنامه ریز مالی،کارشناس متخصص بانکداری،نمایندگان اتحادیه کالاها ومانند آن مراجعه کرده و مشاوره میگیرند.روشن است که این اقدامات از آنرو صورت میگیرد که افراط در خرید قسطی میتواند به شخصیت افراد لطمه بزند. یک کارشناس روانشناسی اقتصادی در این خصوص میگوید:
به یادداشته باشید،ارزش شما از لباسی که می پوشید یا وسایلی که دارید نشات نمی گیرد.انسان ذاتاً لایق و مستحق همه خوبی های جهان است.
نویسنده:حسن محرابی
گروه گزارش