کتاب جواهرنامه را فردی به نام جوهریان به سال ۱۲۳۴ هجری قمری نگاشته است.در دی ماه سال 1350 اعلام شد این کتاب گرانبها و منحصر به فرد که نسخه ای خطی است و آن زمان 157 سال (والبته تا الان205 سال) از تالیفش میگذشت ،در کتابخانه ملی نگهداری می‌شود.
در این کتاب مطالب جالب توجهی آمده است از جمله آنکه جوهریان نویسنده کتاب جواهرات و سنگهای گرانبها را نه‌تنها تسکین دهنده روح آدمی بلکه آن ها را دوای بسیاری از دردهای جسمانی نیز دانسته است. شرح این کتاب با پیدایش الماس آغاز می‌شود.جوهریان کشف الماس را به اسکندر نسبت داده است و چنین آورده است که روزی اسکندر با لشکریان خویش از کنارکوهی سخت و صعب العبور میگذشت. کوه چنان هیبت عظیمی داشت که اسکندر در پای آن متوقف شد و از همراهان خویش می پرسد که این کوه چه نام دارد. حکمای یونان که در رکاب اسکندر بودند ،عرض می کنند سنگ این موضع به غایت درخشان و برنده است.یک طرف این موضع کوهیست به غایت بلند که هیچ برنده و چرنده ای از آنجا عبور نمی‌کند وعقابها در آن خانه دارد. اسکندر دستور می‌دهد تا قطعاتی از آن سنگ های سخت را برای او بیاورند و بدین ترتیب الماس کشف می شود .
جوهریان در باب قیمت الماس مینویسد در میان جوهریان ملک هند، الماس کهنه را با قیمت بسیار باشد. به سبب آنکه پیش جوهریان الماس کهنه از آتش سالم بیرون می آید. الماس گرانبها شش پهلو دارد. به هر طرف که بگردانی پهلو دارد . در مجموع سر تیز باشد گفته اند سوراخ کردن آن مقدور نیست و کافران در سوراخ کردن الماس ماهرئد. گران قیمت ترین الماسها در خزانه پادشاه گجرات است.جوهریان الماس را به رنگ‌های گوناگون توصیف کرده است بلوری، نباتی، زیتونی ، زرد ، سرخ، سیاه و تیره است. پیش کافران فرنگ سنگ الماس نباتی و بلوری بسیار گرانبها و کمیاب است .جوهریان الماس را علاج بسیاری از دردها چون جذام و مالیخولیا می‌داند .
گروه تاریخ