“آژنگ نیوز”: استخوانهای ۷۵۰۰ ساله راز سفر به آمریکا را آشکار کرده است.تجزیه و تحلیل ده فرد اوراسیا، مربوط به ۷۵۰۰ سال قبل، تصویر جدیدی از حرکت انسانها در سراسر قاره ها راارائه می دهد.
خواه با راه رفتن روی پل و از طریق خشکی یا سفر با قایق، شکارچیان-گردآورنده حدود ۲۰۰۰۰ تا ۳۰۰۰۰ سال پیش از شرق اوراسیا خارج شدند تا به اولین آمریکایی ها تبدیل شوند. اما سفر بین قاره ای یک سفر یک طرفه نبود. مطالعات ژنتیکی نشان میدهد که بومیان آمریکا چندین بار در تاریخ، از طریق تنگه برینگ به اوراسیا بازگشتند.یعنی مدتها قبل از اینکه اروپاییها به مناطق دوردست قاره آمریکا وارد شوند.
اکنون، تحقیقات ژنتیکی جدید در حال ترسیم آن مهاجرتهای باستانی از طریق تنگه برینگ و جاهای دیگر در سراسر اوراسیا در دورههای کلیدی ماقبل تاریخ بشر است. دانشمندان اخیراً DNA باستانی را از استخوانها و دندانهای ده فرد اوراسیا شرقی، بین ۷۵۰۰تا ۵۰۰ سال که به خوبی حفظ کردهاند؛بدست آورده اند.آنها یافتههای خود را Current Biology (یک مجله عمومی است که تحقیقات اصلی را در تمام زمینه های زیست شناسی همراه با مجموعه ای گسترده و متنوع از سرمقاله هامنتشر می کند) در معرض دید عموم قرار داده اند.شواهد جدید نشان میدهد که از سواحل آمریکا و ژاپن تا داخل سیبری، برخی از جمعیت اجداد دور انسانها ممکن است بیش از آن چیزی که تصورش را میکرد، متحرک و در هم آمیخته باشند.
کوزیمو پست، کارشناس باستان شناسی در دانشگاه توبینگن در آلمان، و همکارانش ژنوم ده فرد مختلف را که در سه منطقه کلیدی زندگی می کردند: کوه های آلتای سیبری، شبه جزیره کامچاتکا و سایر بخش های خاور دور روسیه را مورد بررسی قرار دادند. شرایط محیطی – آب و هوای سرد در عرض های جغرافیایی بالا – امکان حفظ بهینه DNA که صدها تا هزاران سال قدمت داشت را فراهم می کرد. یکی از محققین میگوید: «در این محیطها میتوانید افرادی را پیدا کنید که 70 تا 80 درصد از DNA انسان در استخوانهایشان وجود دارد، که قابل مقایسه است ،با آنچه در صورت استخراج بزاق از من یا شما به دست میآید.شما در واقع می توانید ژنومی با همان کیفیت ژنوم مدرن تولید کنید. که ای چیزبسیارشگفت انگیزی است.»
تجزیه و تحلیل DNA از آن ده نفر چندین یافته ه کلیدی در مورد مهاجرت های باستانی ارائه کرد. اول، با این کشف،حرکت گسترده انسانها و فرهنگهای باستانی در سراسر اوراسیا با کشف جمعیت کاملاً جدیدی که در کوههای آلتای سیبری زندگی میکردند، نشان داده میشود.همچنین نویسندگان نشان میدهند که فرزندان آن فرهنگ بخشی از دودمان افراد بوده اند که بعداً به جمعیت اروپا و آمریکا اضافه شدند. ثانیاً، افراد فرهنگ جومون ژاپن که هزاران سال در مجمع الجزایر منزوی بودند، به سرزمین اصلی آسیا که اجدادشان از آنجا آمده بودند، مهاجرت کردند. و سرانجام، بومیان آمریکا چندین بار در طول هزاران سال به آسیا مهاجرت کردند.
بقایای برخی از قدیمیترین افراد این مطالعه که مربوط به ۷۵۰۰ سال قبل از امروز است، بخشی از جمعیت ناشناخته شکارچیانی هستند که در کوههای آلتای زندگی میکردند. امروزه این چهارراه به نوعی چهار گوشه اوراسیا است که روسیه، مغولستان، چین و قزاقستان ؛در آن با یکدیگر هم مرز هستند. در اوایل دوره هولوسن، (حداقل ۱۰۰۰۰ سال پیش) جمعیت آلتای در منطقه ای زندگی می کردند که به آرامی در حال گرم شدن بود. تحلیلها نشان میدهد که این گروه ترکیبی ژنتیکی از دو گروه متمایز بود که در آخرین عصر یخبندان در بخشهای مختلف سیبری زندگی میکردند: پالئوسیبریاییها و اوراسیاهای شمالی باستان. جمعیت پالئوسیبریایی به اولین موج انسانها که به قاره آمریکا رفتند کمک کردند و بسیاری از بومیان آمریکا امروز میتوانند بخشهایی از اصل و نسب خود را به این گروه ردیابی کنند. تبار باستانی اوراسیا شمالی ابتدا در یک فرد مالتا ۲۴۰۰۰ ساله از منطقه دریاچه بایکال ظاهر شد و به مرور زمان سهم ژنتیکی قابل توجهی در تقریباً تمام جمعیت های اروپایی و همچنین مهاجرت های بعدی آمریکای شمالی داشت.
کوه های آلتای سیبری همان منطقه ای است که در سال۲۰۱۰ کشف یک استخوان انگشت تکه تکه شده پس از تجزیه و تحلیل DNA برای شناسایی گونه کاملاً جدیدی از خویشاوندان نزدیک انسان – دنیسووا – مشخص شد. نسب آنها که از حدود ۴۰۰هزار تا ۳۰هزار سال پیش وجود داشته است، یک نسب نسبتاً پیچیده است.در سال ۲۰۱۸، دانشمندان دریافتند که یک دختر ۱۳ ساله که در یک غار کوهستانی پیدا شده است، از مادری دنیسووا و پدری نئاندرتال به دنیا آمده است و نشان میدهد که گونههای مختلف در این منطقه با هم تلاقی میکنند.
کوزیمو پست میگوید: «بهنظر میرسد که این منطقه برای ما، برای انسانها نیز بسیار مهم است. ممکن است این یک راهرو و چهارراهی برای مخلوط شدن جمعیت ها باشد.»
پست از مقیاس مهاجرت انسان که توسط DNA متنوع آشکار شده بسیار شگفت زده است. او میگوید”من انتظار داشتم حرکت از یک دره به دره دیگر باشد، اما در اینجا ما در مورد حرکت و تحرک در مقیاس بزرگ در میان این گروه ها در مناطق وسیعی از شمال آسیا صحبت می کنیم.” به گفته یکی از نویسندگان مجله Ke Wang، از دانشگاه فودان چین، فردی در غار Nizhnetytkesken همراه با وسایل تدفین مانند نقاط سنگی، زیور آلات و چنگال های حیوانات پیدا شد که ممکن است نشان دهنده مضامین مذهبی و انجام احتمالی شمنیسم باشد. مشخصات ژنتیکی این فرد ۶۵۰۰ساله با هم عصران منطقه آلتای او متفاوت بود و بیشتر به جمعیت های خاور دور روسیه شبیه بود، که نشان می دهد او می توانست از یک منطقه دوردست از نظر ژنتیکی و فرهنگی باشد.
این نوع مهاجرت ها و اختلاط ها باعث ایجاد جمعیت منحصر به فرد آلتای شد و اتفاقات مشابهی را می توان در ژن های فرزندان آن نیز ردیابی کرد. به عنوان مثال، شواهد ژنتیکی نشان میدهد که این جمعیت شکارچی-جمعآور آلتای ممکن است منشأ اجداد باستانی اوراسیا شمالی باشد که در گروههایی مانند مومیاییهای حوضه تاریم و فرهنگهای عصر برنز منطقه دریاچه بایکال در جنوب روسیه کشف شده است.
این مطالعه همچنین ارتباط بین بقایای افراد ۷۰۰۰ ساله از خاور دور روسیه و جزایر ژاپن را نشان داد. زیرابقایای این استخوانها شامل مقادیر قابل توجهی از اجداد مربوط به جومون، جمعیتی از شکارچیان مجمع الجزایر ژاپن بود.
تجزیه و تحلیل ژنومی نشان می دهد که جومون، سازندگان یک سفال منحصر به فرد، بین ۲۰ هزارسال تا ۱۵هزارسال پیش تا تقریبا ۳هزار سال پیش، زمانی که شکارچیان سنتی با هجوم جدیدی از برنجکاران در جزایر مخلوط شدند، در انزوای نسبی زندگی میکردند. اما مطالعه جدید نشان میدهد که برخی از جومونها قبل از این اختلاط، جزایر را به مقصد سرزمین اصلی ترک کردند و قبل از ۷هزار سال پیش از دریا عبور کردند.
این یافته ها همچنین آمد و شدهای باستانی را در تنگه برینگ نشان می دهد. دانشمندان قبلاً بیان کردهاند که گروههایی در آسیا تقریباً ۲۰هزار، ۵هزار و یکهزار سال پیش حداقل سه مهاجرت عمده به قاره آمریکا انجام دادهاند. اما آن وقایع تنها نیمی از داستان را نشان می دهند. شواهد ژنتیکی و باستانشناسی رو به رشد نشان میدهد که برخی از جمعیتها سفری رفت و برگشتی داشتهاند. مطالعه جدید زمانبندی برخی مهاجرتهای برگشتی را مشخص میکند و نشان میدهد که آنها به اندازهای گسترده بودند که دودمان بومیان آمریکا از ساحل دور شده و به شبه جزیره کامچاتکا و سیبری مرکزی میرسند.
پست و همکارانش ژنوم سه فرد ۵۰۰ ساله در شبه جزیره کامچاتکا را با افرادی که امروزه در آنجا زندگی می کنند مقایسه کردند. او میگوید: «افراد ۵۰۰ ساله مقادیر قابلتوجهی ژنوم اجداد بومی آمریکا دارند، اما آنهایی که امروزه در همان شبه جزیره زندگی میکنند، دو برابر بیشتر از آنها دارای این ژنوم هستند..»
این نتیجه بدان معناست که برخی از بومیان آمریکا قبل از ۵۰۰ سال پیش،و احتمالاً حدود ۵هزار سال پیش، بر اساس برآوردهای مربوط به زمان همگرایی دودمان ژنتیکی در نمونه های باستانی؛ به اوراسیا بازگشته بودند. همچنین تحقیقات نشان می دهد که بومیان آمریکا اخیراً از تنگه برینگ مهاجرت کرده اند. دانشمندان نمی توانند به طور قطعی بگویند که این مهاجرت ها از کجا شروع شده است. هر یک از جمعیتهای بومی آمریکا که گروه آزمایش کردند – دودمان باستانی آلئوت، آتاباسکان و دریای برینگ قدیم – میتوانست به عنوان منبعی برای ورودی ژنتیکی کار کند.
دیوید ملتزر، یک انسان شناس از دانشگاه متدیست جنوبی که در این مطالعه شرکت داشت، خاطرنشان می کند که یافتن شواهد ژنتیکی بومیان آمریکایی در اوراسیا تعجب آور نیست. زمانی که برینگیا [پل زمینی] تقریباً ۱۲هزار سال پیش زیر آب رفت، این بدان معنا بود که دیگر امکان پیاده روی از شمال شرق آسیا به آمریکا وجود نداشت. از حدود ۶۰۰۰ سال پیش، شاید کمی زودتر، گروه هایی که از کشتی های آبی استفاده می کردند، به راحتی از دریای برینگ عبور میکردند.
شواهد ژنتیکی قبلی که هم در بقایای باستانی و هم در میان مردمان معاصر چوکچی سیبری یافت شده بود، قبلاً نشان داده بود که انسان ها هزاران سال پیش در هر دو جهت در سراسر دریای برینگ حرکت کردند. ملتزر میگوید: «کاری که این مقاله جدید انجام میدهد این است که به ما درک بهتری از تعداد و زمانبندی احتمالی اپیزودهای مهاجرت به عقب میدهد.»
مترجم:علی محرابی
گروه تاریخ