“آژنگ نیوز”:”نگرش خطی” و “نگرش نقطهای” چه تفاوتهایی با هم دارند؟توجه دقیق به تفاوتها می تواند راهگشا باشد.
یکی از دلایل پایین بودن کیفیت تولید و خدمات در کشور ما با وجود منابع انسانی و مادی سرشار، نوعی نگرش است که من در کتاب “بیگانه درون”، از آن با عنوان «نگرش نقطهای» یاد کرده‌ام. «نگرش نقطهای» یعنی این که انسان در مسیر انجام کاری، تنها به نتیجه فکر کند و فرآیند را نادیده بگیرد. یعنی به جای این‌که مسیر را دریابد، فقط به مقصد بیندیشد.
🔹چنین نگاهی، یک روش بسیار رنج‌آور و مخرب است. چرا ما ماشینی مثل پراید را تولید می‌کنیم که ملقب به “ارابه‌ی مرگ” می‌شود؟ برای این‌که هم آدمی که در آن کارخانه کار می‌کند و هم کسی که مدیر یا معاون است، برایشان مهم نیست که در مسیر تولید، کارشان را خوب انجام دهند یا نه، چرا؟ چون آن کار و آن فرآیند را دوست ندارند. آن‌ها فقط به‌دنبال این هستند که به «مقصد» یعنی پول برسند. بنابراین تا می‌توانند «فرآیند» را سرهم‌بندی می‌کنند، تا سهل‌تر و سریع‌تر به «فرآورده» برسند. بدین‌ترتیب، در نهایت، اتومبیلی بی‌کیفیت را به قیمت گزاف روانه‌ی بازار می‌کنند که هزینه‌های مالی و روانی و حتی خطرات جانی بسیار برای مشتریان به بار می‌آورد.
🔹 شما نمی‌توانید «فرآیند» را خراب کنید و انتظار محصول خوبی را داشته باشید، زیرا «فرآورده» و «فرآیند» از هم جدا نیستند، بلکه درهم‌تنیده‌اند. شما از ثانیه‌ای که شروع به تولید یک چیز می‌کنید، درواقع محصول نهایی را رقم زده‌اید.
🔹 نگرش نقطهای، در سیستم آموزشی ما نیز معضلات زیادی به بار آورده است. چرا استاد در سر کلاس به‌جای درس دادن، از هر دری حرف می‌زند و خاطره تعریف می‌کند؟ چون برای تدریس، آمادگی ندارد و اصلا حوصله ندارد و عصبی است. برای این‌که فرآیند تدریس را دوست ندارد. پس چرا به دانشگاه آمده‌است؟ به‌خاطر فرآورده، چون قرار است پول بگیرد! یعنی مسیر را خراب می‌کند، برای این‌که به مقصد دست پیدا کند.
🔹 چرا ما این‌همه از مدرسه متنفر بودیم؟ برای این‌که فقط می‌خواستند یک‌سری اطلاعات را در مغز ما فروکنند، بدون این‌که توجه داشته باشند که روند آموزش چقدر امر مهم و حساسی است. در واقع، به ما با هر کیفیتی آموزش می‌دادند چون هدف فقط این بود که ما به این نقطه برسیم که مطالب کتاب را حفظ باشیم، حال، به هر ترتیبی، حتی با کتک و توهین، که این کار را انجام می‌دادیم، مهم نبود!
🔹 در مقابل«نگرش نقطهای» ، «نگرش خطی» قرار دارد، یعنی این که فرد به‌جای این‌که فقط به فکر تمام شدن کار و رسیدن به نتیجه باشد، به فرآیند کار توجه کند و دل بدهد و حتی از جریان فعالیت خود لذت ببرد. معلم یا والد بجای این که همه‌اش دل‌مشغول این باشند که بچه شعر سعدی را حفظ کرد یا نکرد، عمق و زیبایی و آهنگ شعر را به او نشان بدهند و در عوض اصرار به از بر کردن اسم و عدد و نام شهر، جذابیت تاریخ و رابطه رویدادهای آن را با زندگی و جامعه و روابط امروز را به کودک نشان بدهند…
🔹 با چنین نگرشی، هم آموزش و هم یادگیری نیز به بهترین شکل، محقق خواهد شد، زیرا دانش‌آموزان، با عشق، فرآیند یادگیری را طی می‌کنند و به بهترین نتیجه نیز دست می‌یابند. همیشه همینطور است، از فرایند خوب، خواه‌ناخواه نتیجه خوب هم بیرون خواهد آمد.
نویسنده:ساسان حبیب‌وند
گروه گزارش