به گزارش “آژنگ نیوز”توصیف یک سینمادرتهران،در یک نقاشی قدیمی ورنگی در سال ۱۳۴۸خورشیدی صورت گرفته است.این نقاشی اثر جعفر تجارتچی نقاش، کارتونیست، انیماتور و سرهنگ نیروی هوایی است. نقاشی در سال ۱۳۴۸به‌سفارش امرلعل هندوجا؛ یکی از دو مالک هندی سینما آسیا در خیابان جمهوری تهران،تهیه شده است.به روایت”حمید نفیسی”در کتاب”تاریخ اجتماعی سینمای ایران” عنوان این نقاشی که روی سطل آشغال در پیش‌زمینه تصویر به دو زبان فارسی و انگلیسی نوشته شده، چنین است: «یک سینمای مدرن تهران در چهل سال پیش»
این نقاشی انباشته است از جزئیات قوم‌شناختی و فرهنگ‌شناختی تماشای فیلم در یک سینمای تابستانی تهران در اوایل دهه ۱۳۰۰ شمسی. شبی است تاریک و پرستاره و هلال ماه در آسمان می‌درخشد. تماشاگران در چهار بخش قرار دارند. در داخل سالن؛ چهار ردیف اولِ مقابلِ پرده، ارزانترین صندلیهاست که مردان در آنجا قرار گرفته‌اند؛ پنج ردیف بعدی ردیفهای مختلط است و زنها در سمت راست نشسته‌اند؛ گرانترین صندلیها در قسمت لژ در انتهای سالن قرار دارد که با حائلی از ردیفهای جلویی جدا شده؛ و سرانجام، تماشاگران مجانی که دارند از روی بامهای اطراف سالن از جلو و پشت پرده فیلم را تماشا می‌کنند.
در داخل این سالن روباز، فعالیتهای گوناگونی در جریان است: تماشاگران با یکدیگر و خطاب به پرده حرف می‌زنند، یک چوپان در ردیف سوم گوسفندش را به صندلی‌اش بسته است، زنی کودکش را سرپا گرفته و یکی دارد روی چراغ خوراک‌پزی غذا می‌پزد. در ردیف روبروی چراغ خوراک‌پزی، زنی با روبنده دارد به مادر آن کودک می‌گوید: «قدسی جون! بی‌زحمت وختی کار کاکل‌زریت تموم میشه، یه سری به دیگ من بزن!» صحنه دعوا سه بار تکرار شده‌است: روی پرده با حضور چارلی چاپلین، در پوستر فیلم روی دیوار روبرو در پس‌زمینه و میان دو تماشاگر در داخل سالن. مردی در ردیف سوم از کنار پرده، سینی نوشابه در دست دارد.
در ردیف پنجم، مردی که چیزی مانند کلاهخود به سر دارد، دیلماج است که با چوب دستی‌اش هم به پرده اشاره می‌کند و هم تماشاگران سرکش را سرجایشان می‌نشاند. آپاراتچی در بالای ردیف لژ و درست پشت شعاع نور به‌طور محو دیده می‌شود. چند نوازنده پشت پرده نشسته‌اند و آهنگ می‌نوازند (و احتمالا جلوه‌های صوتی هم ایجاد می‌کنند).
ظاهرا تماشاگران از دیدن این فیلم لذت می‌برند چون همگی لبخند به لب دارند. بلند رو به پرده حرف می‌زنند دیگر مصرف‌کننده فیلم نیستند بلکه تولید‌کنندهٔ معنای آن نیز هستند.
گروه تاریخ