مدرسه سن لویی از قدیمی ترین مدارس مدرن در ایران

به گزارش “آژنگ نیوز” مدرسه  سن لویی از قدیمی ترین مدارس مدرن در ایران است.از اواخر دوران سلطنت نادرشاه تا آغاز دوره قاجار، به ویژه در دوران حکومت کریم خان زند، رابطه ایران با فرانسه بسیار خوب بود، به طوری که در حدود سالهای ۱۲۱۹ تا ۱۲۲۹ قمری به فرمان کریم خان زند به گروهی از میسیونرای کاتولیک لازاریست اجازه احداث مدارسی در ایران داده شد.

بنا برروایت آقای ابوالقاسم احمدیان مدیر ایرانی دبستان و دبیرستان سن لویی، اولین شعبه مدارس فرانسوی در ارومیه و تبریز بوده که برای آشوری ها و ارامنه که در آن ناحیه زندگی می‌کردنند باز شده بود.

 بعد از مدارس آذربایجان در اصفهان هم مدارسه ای بازشد، که آن مدرسه بیشتر برای ارامنه بوده، هرچند که در تمام این مدارس مسلمانان هم درس می خواندند. بیشتر درس ها به زبان فرانسه بود، ولی بعدها گاه گاهی ادبیات، تاریخ و جغرافی ایران را هم تدریس می کردند.

۱۲۴۰

 از قرار مدرسه سن لوئی تهران، در سال ۱۸۶۲ میلادی برابر با ۱۲۴۰ شمسی (۱۲۷۸ قمری) به دستور ژوزف آرتور کمت دو گوبینو بازشده و این مدارس چه در آذربایجان، یا اصفهان و تهران به نحوه ای با هم مربوط بودند و در سال ۱۸۶۵ میلادی قسمت دخترانه آن ها هم با نام ژاندارک افتتاح شد. البته در آغاز به این بزرگی و پر اهمیتی نبودند ولی به تدریج تعداد شاگردان آنها بیشتر شده تا جایی که وزارت فرهنگ هم بودجه ای به آن ها اختصاص داده و تعداد شاگردان مسلمان آن ها بیشتر از ارامنه و آشوری ها شد.

سن لوئی در آغاز با ۱۵ شاگرد شروع کرد که تعدادی از آن ها هم مسلمان بودند. در سال ۱۲۸۸ با خریدن کاخ شجاع السلطنه که ۱۳ اتاق بزرگ داشت، تعداد شاگردان به ۱۴۰ (۹۰ نفر شبانه روزی) رسید و سال بعد تعداد آن ها به ۱۵۰ نفر (۵۰ نفر شبانه روزی) رسید. تعدا شاگردان بعدها تا ۳۵۰ نفر هم افزایش یافت که حدود ۱۰۰ نفر از آن ها غیر مسلمان بودند. در ابتدا مدرسه برای پنج سال ابتدایی بود و ادبیات فرانسه، فارسی، تاریخ و جغرافیای ایران و جهان به خصوص فرانسه، حساب، خط و نقاشی تدریس می کردند. در سال ۱۲۹۲ که تعداد کلاس ها بیشتر شد و بعدتر که کلاس های بیشتری هم اضافه شد، شش کلاس ابتدایی و سه کلاس متوسطه را تدریس می کردند.

در سال ۱۲۹۱ صد تومان از وزارت فرهنگ بودجه گرفتند که در سال ۱۳۰۰ به دویست تومان رسید. در آن سال ۵۰ شاگرد کم بضاعت کاتولیک در مدرسه بودند. در سال ۱۳۰۷ مدرسه ۱۷۰ شاگرد و ۱۵ معلم داشت.

۱۳۱۹

در سال ۱۳۱۹ رضا شاه طی ابلاغیه ای تمام مدرسه هایی که اسم خارجی داشتند را ملزم به انتخاب اسم ایرانی کرد. بنابر این دستور سن لوئی تبدیل به طهران، ژان دارک به منوچهری و فرانک ورسون به رازی شد. ولی بعد از رضا شاه این دستور لغو شد و سن لوئی به هر دو اسم مشهور بود.

۱۳۲۰

در سال ۱۳۲۰ آقای احمدیان بزرگ امتیاز مدرسه ای را در اصفهان به نام ستاره صبح گرفت، با دردست داشتن این مجوز در سال ۱۳۲۳ تدریس زبان فارسی هم در سن لوئی آغاز شد. حمایت مدیر مدرسه  باعث پیشرفت زبان فارسی در این مدرسه بود. پسر و حتی برادر زاده آقای احمدیان بزرگ در سالهای ۱۳۱۸ و ۱۳۱۹دراین مدرسه تحصیل کردند.

۱۳۲۶

پسر ارشد آقای احمدیان بزرگ اقای ابوالقاسم احمدیان که سال های ۱۳۱۸ و ۱۳۱۹ خود از دانش آموزان مدرسه بودند و در سال های ۲۴ و ۲۵ در مدرسه تمدن تدریس می کرد از سال ۱۳۲۶ به معلمین سن لوئی پیوستند. در سال ۱۳۲۶ کلاس ششم فارسی و در سال ۱۳۲۷ ادبیات متوسطه را تدریس می کردند. در این سالها مدیر فرانسوی، پدر روحانی پوآرو بود که خیلی برای این مدرسه زحمت کشید. مدیر مدبری بود که در دانشگاه تهران هم تدریس می کرد.

۱۳۳۷-۱۳۲۸

در حدود سال ۱۳۲۸ مدیر فرانسوی عوض شد و پدر روحانی لوکوندر که همه او را Pere Superieur (رئیس یا پدر ارشد) صدا می کردند به جای ایشان آمدند و آقای احمدیان جوان به جای پدر خود، که کمی از بیماری پارکینسون رنج می برد ، مدیر شد و هم دوره ای های  او هم از مهر ۱۳۲۹ کلاس قبل از ابتدایی و بلاخره همگی از مهر ۱۳۳۰ تا خرداد ۱۳۳۹ در این مدرسه تحصیل می کردند.

کلاس های اول همیشه حدود ۳۰ تا ۳۵ شاگرد داشت و صبح ها تمام وقت درس ها به فرانسه و بعد از ظهر به فارسی تدریس می شد. تعداد زیادی از معلمین دوره ابتدایی شاگردان سابق مدرسه بودند و از کلاس چهارم به بالا معلمین با تجربه تری تدریس می کردند. از معلمین این مدرسه آقای دکتر ارانی و از دیگر معلمین آقای نظام وفا بودند که مشهور بودند که ایشان هیچگاه غیبت نداشته اند و همواره سروقت حضور داشتند.

در پایان کلاس ششم دبستان شاگردان امتحان نهایی به هر دو زبان می‌دادند که برای فارسی وزارت فرهنگ این کار را انجام می داد و برای زبان فرانسه، تمام سوال ها از فرانسه به تهران می آمد و در انجمن فرهنگی ایران و فرانسه در خیابان حشمت دوله امتحان انجام می‌شد و کاغذها توسط معلمین فرانسوی تصحیح می‌شد و نمره می دادند و آنهایی که قبول می شدند و مدرک CERTIFICAT D’ETUDES PRIMAIRES  می‌گرفتند و از فرانسه برای شاگردان این مدرک فرستاده می شد. در کلاسهای هفتم و هشتم و نهم خارجی ادبیات و تاریخ و جغرافی ایران توسط معلمین فارسی و ریاضیات و فیزیک و شیمی و تجربی به زبان فرانسوی توسط میسیونرهای کاتولیک فرانسوی تدریس می شد و در پایان کلاس نهم دوباره امتحان نهایی بود.

شاگردانی که در کلاس ششم فرانسه قبول نمی شدند، در کلاس هفتم ادامه می دادند و دوباره آخر سال امتحان نهایی ششم را می دادند و یا به مدرسه دیگری می رفتند که فقط فارسی بود. در کلاس هفتم خارجی در طول سال درس های ریاضی، علوم، تاریخ و جغرافیا و ادبیات فرانسه و غیره به زبان فرانسه تدریس می شد و به فرانسه نیز امتحان می دادند. اما ادبیات فارسی و تاریخ و جغرافی ایران را فارسی  تدریس می کردند.

۱۳۳۷

آقای احمدیان می گویند:سال ۱۳۳۷ چون تعداد زیادی از هم دوره های من کلاس ششم فرانسه را مردود شدند برای ما کلاس هفتم جدید فارسی را شروع کردند که تمام درس هارا به زبان فارسی تدریس می شد ولی صبح ها هنوز کلاس ششم فرانسه را ادامه می دادیم تا بتوانیم این تصدیق نهایی را بگیریم.

اما ما یک گروه عجیبی بودیم که ماندیم و خیلی از ما با اینکه در فارسی درس کلاس هشتم یا نهم را می خواندیم هنوز برای امتحان سال ششم نهایی فرانسه آماده می شدیم، چون کلاس های هفتم، هشتم و نهم فارسی در حقیقت با دوره ما شروع شد. معلمین تازه ای برای مدرسه آمدند که از جمله آنها، آقایان دکتر جباری(دو برادر به نام خسرو و فرهاد)، جهانگیری و رستمی و مهمترین و بهترین آن ها معلم ریاضیات آقای اسماعیلی، علوم آقای شعبانپور و تاریخ و جغرافیا (فکر می کنم) آقای مظاهری بودند که عالی بودند.

در نهایت آقای احمدیان جوان در جلب معلمین درجه یک بسیار زحمت می کشید.اما در اوایل دهه ۴۰ مدرسه از لاله زار به محل دیگری در عباس آباد منتقل شد و فعالیت آن چند سال ادامه داشت. ولی بعدها در حدود سال ۱۳۵۲ آن مدرسه هم بسته شد و سن لوئی و رازی تحت عنوان دبستان و دبیرستان رازی ادغام شد. در نهایت نیز،ساختمان مسکونی شجاع السلطنه (محل اولیه مدرسه در لاله زار)با آن همه عظمت و زیبایی را هم تخریب کردند.در خاتمه لازم به یاد آوری است ،در این مدرسه اشخاص مشهوری تحصیل کردند و نیما یوشیج (شاعر)، صادق هدایت (نویسنده)، علینقی وزیری (موسیقیدان) و پرویز ناتل خانلری (ادیب و سیاستمدار)  حسن ارسنجانی (وزیر کشاورزی)تعدادی از فارغ‌التحصیلان این مدرسه بودند.

گروه تاریخ