“آژنگ نیوز”: مهاجرت شاعران ایرانی به هندوستان،رویدادی مهم در تاریخ گسترش زبان و ادبیات فارسی در جهان است. همچنین این موضوع یکی از واقعیات مسلم تاریخ ادبیات فارسی در ایران عصر صفوی آن است که به دلایل مختلفی، شماری از بزرگان، منشیان، شاعران و هنرمندان ایرانی عازم سرزمین هند شدند.
بسیاری از این افراد، شاعران برجسته ای بوده و در ترویج زبان و ادبیات فارسی در هند نقش اساسی داشتند. امروزه، هزاران نسخه خطی فارسی که در کتابخانه های هند و پاکستان نگاه داری می شود، نسخه های طول پانصد سال گذشته، در سرزمین هند کتابت شده است. شمار شاعرانی که در کاروان هند حضور داشتند، در مجموع دوره صفوی، نزدیک به ۷۵۰ نفر شاعران که شمار قابل توجهی است. نکته قابل تأمل در باره نسل های نخستین شاعران پارسی گوی هند آن است که اینان در سرزمین ایران شاعر ورزیده ای می شدند و سپس عزیمت هندوستان می کردند.
دلایل بسیاری برای این مهاجرت گفته شده است اما بیش از همه ثروت و زیبایی سرزمین هند، چنان در ایران زبانزد همگان شده بود که هر شاعر و ادیب و وزیری را به هوس رفتن به آن ناحیه می انداخت.با تاسیس امپراتوری تیموری (گورکانی) به دست بابر در ۱۵۲۶ / ۹۲۲ طبیعی بود که این حمایت گسترده تر شود، زیرا گرچه نسب بابر از سوی پدر به تیمور می رسید و مدعی بود که از سوی مادر نسبش به چنگیز می رسد، وی در محیط فرهنگی ایرانی ماوراء النهر تولد یافته و تربیت شده بود. فارسی زبان معمول دربار تیموری بود و بسیاری از شاهزادگان مغول خود به فارسی شعر می سرودند و حمایت سخاوتمندانه آنان از شعرای ایرانی از سوی وزرا و اشراف دیگر پیروی می شد.
در میان امپراتوران تیموری هند، اکبر (۱۶۰۵-۱۵۶۶ / ۱۰۱۴-۱۶۳)، جهانگیر (۲۷- ۱۰۱۴/۱۶۰۵ الی ۷- ۱۰۲۶) و شاه جهان (۵۸ -۸/۱۶۲۸-۱۰۳۷ الى ۱۰۶۸) گردهمایی های باشکوهی از شعرای ایرانی در دربار خود ترتیب می دادند. بنابراین تعجبی نداشت که هرکسی که در ایران به دنبال سرودن شعر بود در آرزوی سفر هند و از آزمودن بختش در آن جا بود. ملا عبدالرزاق لاهیجی داماد ملاصدرای شیرازی، فیلسوف معروف صفوی، چنین نوشت:
حبذا هند کعبه حاجات
خاصه یاران عانیت جو را
هر که شد مستطیع فضل و هنر
رفتن هند واجبست او را
بنابراین شگفت آور نیست که طی دوره صفویه بخش عمده اشعار شعرای ایرانی که در ایران تالیف شده، در هند سروده شده است. به نظر عزیزاحمد اینکه شعرای صفوی چندان توجه به حمایت شاهان صفوی نکردند و به هند مهاجرت کردند احتمالا به دلیل ثروت بیشتر و منابع اقتصادی غنی تر هند در آن مرحله از تاریخ است. مهاجرت شاعران ایرانی در این دوره به هند باعث ایجاد سبک جدید در شعر فارسی به نام سبک هندی شد.
گروه تاریخ