برگی از نسخه خطی مصور کتاب ارداویراف نامه( ارداویراز نامه) به زبان پهلوی ساسانی با ترجمه منظوم پارسی (تصویری است از فرگرد ۵، بند ۳: ارداویراز در پیشگاه مهر و سروش و رشن و ترازوی سنجش کرفه و گناه).
ارداویرافنامه یا اَرداویرازنامه نام یکی از کتابهای نوشته شده به زبان پارسی میانه است که از پیش از اسلام بجا ماندهاست. مضمون کتاب، اعتقادات عامه ایرانیان پیش از اسلام در باره آخرت است.
ویراف مقدس، نام یکی از موبدان که به عقیده پارسیان صاحب معراج بوده و ارداویرافنامه معراج نامه اوست. داستان دینی ارداویراف همانندی زیادی با کمدی الهی دانته دارد و پژوهشگران بر این باورند که دانته در آفریدن اثر خود از منابع عربی یاری گرفته و آن منابع به نوبه خود از ارداویرافنامه اقتباس کردهاند.
کتاب معروف ارداویرافنامه تصویر جامعی را از دوزخ در زرتشتیگری بدست میدهد. این کتاب که ظاهرأ در قرن سوم هجری به رشتهٔ تحریر درآمدهاست، یکی از منابع مهم تاریخ شفاهی آئین باستانی زرتشتی است. از محتوای کتاب چنین برمیآید که متن اصلی پهلوی آن به اواخر دورهٔ ساسانی تعلق داشتهاست. کتاب داستان موبدی است که برای بیگمان شدنِ مردمان در باره دین و رستاخیز و بهشتت و دوزخ، خویش را به یاری موبدان دیگر به خواب هفت روزه می برد و روان او در بهشت، نیکی های نیکوکاران و در دوزخ پاداَفرَه (:مجازات) بدکاران را می بیند و پس از به هوش آمدن آن داستانها را باز می گوید. این مرد ویراف نام دارد که او را اردا بمعنای قدیس لقب دادهاند. ارداویراف نامه منبعی بی نظیر به شمار آمده و برداشتی که زرتشیان ازبهشت وجهنم داشتهاند را به ما ارائه میدهد.
گروه تاریخ