“آژنگ نیوز”:در اکثر محلات جنوبی تهران در دهه ۴۰ و ۵۰ خورشیدی عروسی های به سبک تعاونی بوده است .این عروسی ها از جالبترین مراسمی است که در این دوران برای آغاز زندگی زناشوئی جوانان برگزار میشد.
این شیوه مربوط برسوم و عادات مردم روستاهای آذربایجان شرقی و غربی بوده و بر اساس سیستم اقتصاد تعاونی برگزار میگردید . برگزار کنندگان عروسی پس از پایان کار با استفاده از کمکهای شرکت کنندگان که همگی از بستگان و نزدیکان عروس و داماد هستند منتفع شده و از عایدات کافی برخوردار میگردیدند.
در این قبیل مجالس عروسی شام چرب و نرمی را که درخور پذیرائی همگانی است تهیه می شد آنگاه بزرگ خانواده داماد دردم در ورودی خانه و یا اطاق مینشست و صندوقی را در برابر خود قرار داده با مدعوین خوش وبش میکرد. مهمانان و شرکت کنندگان در عروسی هر یک پس از صرف شام پولی باین صندوق میریختند.
گاهی نیز میان شرکت کنندگان بر سر ریختن پول در صندوق رقابت آغاز میشد و در اینصورت است که صندوق عروسی از پول مالامال میگردید.
معمولا صندوق صاحب عروسی با کیسه مردم پر میشد و خرج عروسی و اعتبار زندگی عروس و داماد بحسا ب بستگان و نزدیکان و بزرگان آنها واریز می شد.
نوع دیگر عروسی های تهران بسبک عروسی های قدیم شهری ،است در این عروسی ها پدران و مادران و یا اقوام برای فرزند ذکور خود ، دختران نجیب و اصیل را سراغ میگیرند ، این سراغ گرفتن ها یا توسط افراد فامیل و بستگان صورت میگرد و یا مشاطه های محلی که بصورت آرایشگران خانوادگی به خانه ها آمد و رفت دارند و خبر وجود دختران شایسته را از یک خانه بخانه دیگر میبرند.
همینکه تشریفات مقدماتی و اطلاع و کاوش از وجود دختری که در خور طبقه فلان خانواده در محلی میباشد انجام شد ، دیگر کار مشاطه و یا خبرچین ها به پایان رسیده است و آنگاه کار مادر بزرگ ها و مادران آغاز میگردید. آنها همراه خواهران داماد به خواستگاری میرقتند، دختر خانه برایشان چائی و شیرینی و میوه می آورد و آنها مشخصات خصوصیات و تربیت اجتماعی وزیبائی و سن و سال دختر را با موقعیت خانوادگی وی را بصورت جالب ترین خبر و خاطره زندگی بخانه برده و شب هنگام برای فرزند خود تعریف میکردند.
اگر این رفت و آمدها و گفتگوها – به نتیجه میرسید مجلس بحث و مذاکره و توافق با حضور معتمدین قوم تشکیل وقرار مهر و تشریفات عقد و عروسی – گذاشته میشد .این شیوه عروسی در میان خانواده های ساکن محلات مربوط به تهران قدیم رایج بود.
از این عروسی ها در محلات اطراف بازار، ری، بوذرجمهری ، چاله میدان مولوی امیریه ، شاهپور ، خیابان خراسان و محله عودلاجان همه روزه و همانگونه که شرح شد برگزار میشد.
در این قبیل عروسی ها پدر دختر هزینه سنگین نامزدی، عقد و عروسی را بعهده داشت و شب قبل از عروسی جهیز یه دختر را که حداقل باید وسائل یک زندگی باشد طی تشریفات بسیار جالبی بر روی سرو با خنچه (صفحه گرد چوبی برای حمل جهازیه در قدیم) بخانه داماد میبردند.
بر طبق آماراز میان ۲۲۷۶۰ عروسی سال ۱۳۴۴ پایتخت ، ۴١٢ نفر از زنان و دختران تهرانی با مهریه بیش از یک میلیون ریال پای قباله های عقد خود را امضاء کردند و در عوض بیش از ۸۲۵ نفر از عروسهای تهران حاضر شدند بدون مهریه بخانه بخت بروند.
همچنین سال ۱۳۴۴ در برابر بیست و دو هزار و هفتصد و شصت خطبه عقد عروسی های تهران شصت و هشت هزار و دویست و هشتاد بار بعله گفته اند و اگر دامادهای تهرانی برای شنیدن کلمه «بعله» هر کدام فقط سیصد تومان هدیه خریده باشند سال ۴۴ مردم تهران در حدود هفتاد میلیون تومان هدیه خریداری کرده اند، ساده تر اینکه مردم تهران برای شنیدن این بعله ها از دهان عروس خانمها ، هفتاد میلیون تومان جریمه بنام زیر لفظی داده اند !
تهیه و تدوین:حسن محرابی
گروه تاریخ