“آژنگ نیوز”: ابوعلی مسکویه مورخ و حکیم بزرگ دوره آل بویه است. ابوعلی احمدبن محمد مسکویه رازی (از شهر باستانی مشکویه در استان مرکزی) یکی از بزرگترین علمای تاریخ و حکمت و اخلاق در اسلام است و در سال ۳۲۱ یعنی اوائل قرن پنجم هجری وفات یافته است.
این خاندان تا قرن چهارم هجری هنوز زردشتی بوده اند و گرچه به قول یاقوت مسکویه خودش زردشتی بوده و مسلمان شده ولی از نام پدرش محمد چنین احتمال داده اند که پدرش مسلمان شده بوده است. بنابراین تاریخ اسلام این خاندان از پدر مسکویه و از قرن چهارم هجری فراتر نمی رود.مسکویه گذشته از مقام ادبی که داشته و سالها در دستگاه ابن عمید وزیر رکن الدوله دیلمی به کار دبیری اشتغال داشته از حکمای بنام و مورخان صاحب نظر عالم اسلامی نیز به شمار می رفته است.
🟠وی تاریخ طبری را نزد ابوبکر احمد بن کامل قاضی متوفی در سال ۳۵۰ هجری که دوست و همنشین طبری مؤلف آن تاریخ بوده آموخت، و دانش پیشینیان را نزد ابن خمار که به آن دانشها آشنایی زیاد داشت فرا گرفت و در منطق و پزشکی نیز شهرتی کسب کرد تا جایی که او را بقراط دوم لقب دادند. وی به خصوص در حکمت علمی و اخلاق دارای مقامی شامخ بود و کتابهای چندی از او در این زمینه ها برجای مانده است. در رشته تاریخ کتاب معروف او تجارب الامم که شامل یک دوره تاریخ عمومی است، و به سال ۳۷۲ یعنی سال در گذشت عضدالدوله ختم میشود
🟢در مجموعه تواریخ اسلامی دارای اهمیت و اعتباری خاص است و در رشته حکمت عملی و اخلاق، مؤلفات چندی از او یاد شده مانند الفوز الاکبر و الفوز الاصغر و مهمتر از همه دو کتاب معروف او به نام تهذیب الاخلاق و جاودان خرد است که در کتاب نخستین سعی کرده است اخلاق را بر اساس علمی و آموزشی و تربیت منطقی استوار سازد و بیشتر به بیان اصول و مبانی علم اخلاق پرداخته و کتاب دوم یعنی «جاودان خرد» را که بر اساس یک کتاب فارسی به همین نام تألیف کرده به بیان اخلاق علمی و آداب پسندیده ای که در زندگی روزانه فردی و اجتماعی مورد عمل باید باشد اختصاص داده است.
منبع:
تاریخ و فرهنگ ایران در دوره انتقال از عصر ساسانی به اسلامی، محمد محمدی ملایری، ۱۳۷۹، ج ۱، ص ۱۴۴ و ۱۴۵
گروه تاریخ