“آژنگ نیوز”:خاطره ای از روش مذاکره در وزارت امورخارجه دهه ۵۰ خورشیدی به روایت مجید مهران چینی روایت می شود:خاطرم هست روزی منزل هوشنک انصاری -که تازه وزیر دارایی شده‌بود- دعوت داشتیم و آرام و مدیران کل و معاونین وزارت خارجه هم شرکت داشتند. آرام که تازه سناتور شده‌بود سوالی مطرح کرد بدین مضمون که من از آقایان همکاران سابق خود پرسشی دارم. چرا همواره دولت ایران درمذاکرات سیاسی با همسایگان خود برای این‌که قراردادی ببندد و به نتیجه برسد ناچار می‌شود از حقوق ملت ایران گذشت کند و بدبختانه همواره ما بازنده هستیم.
در مورد رودخانه هیرمند که افغان‌ها زور می‌گفتند و هنوز هم زور می‌گویند. حقوق ما ضایع می‌شود و یا با شوروی که ناچار برای پس گرفتن طلاهای خودمان که در آنجا امانت بودء از مقداری اراضی و جزیره فیروزه در بحر خزر صرف‌نظر کردیم. یا در مورد روابط با ترک‌ها و عراقی‌ها مثال‌هایی زد.
طبق معمول آقایان روسای وزارت خارجه در برابر این سوّال اساسی سکوت کردند. من ناچار گفتم آقای آرام دلیل آن خیلی واضح است چون غالب ایرانی‌ها به مناصب خود چسبیده‌اند و حاضر نیستند صریح بگویند که به امضای قراردادی که مصالح کشورشان را زیر پا می‌گذارد رضایت نمی‌دهند. این ننگ را نخواهند خرید و اگر فشار زیاد شود از سمت خود استعفا خواهند داد. خارجی‌ها خصوصیات اخلاقی ما را در آن دوره خوب درک کرده‌بودند و می‌دانستند اگر قدری مذاکرات راکش‌دار کنندء از جانب مقامات بالاتر به هیأت ایرانی دستور داده خواهدشد, کوتاه بیایند و طرح و قراردادی را که طرف مذاکرات پیشنهاد می‌کند قبول نمایند.
بنابراین باز برمی‌گردیم به جمله معروف «از ماست که برماست.» یکی از دیپلمات‌های باسابقه‌ی ایرانی نقل می‌کرد که روزی ادلای استیونسن -که سفیر دایم امریکا در سازمان ملل متحد بود -هنگام صرف قهوه با دکتر مهدی وکیل سفیر دایم ایران در همان سازمان گفته‌بود شما ایرانی‌ها در مذاکرات با ماغالباً تسلیم می‌شوید. اگر برای حفظ منافع کشورتان مشت روی میز بکوبید و بگویید نه! هیچ طوری نمی‌شود و ما ناچار راه خانه خودمان را می‌گیریم و برمی‌گردیم.
این جمله عین حقیقت است و این قدر از ابرقدرت‌ها نباید هراس داشته‌باشیم. بالاخره دنیایی شده‌است که همیشه حق با اقویا نیست و دولت‌های کوچک هم با رشادت و از خود گذشتگی می توانن به حقوق خود برسند.جمله قدیمی ؛حق با زورمند است؛کم کم دارد کمرنگ می شود. باید کشورهای کوچک مانند سوییس و بلژیک را در نظر گرفت که همراه منافع ملی خود را دربرابر قدرت های بزرگ حفظ می نمایند و از آن دفاع میکنند.
منبع :در راهروهای ورزارت امور خارجه .مجید مهران
گروه تاریخ