“آژنگ نیوز”: نشست رونمایی از کتاب «دورۀ قاجار در آینۀ سه اثر» به میزبانی نشریه بخارا برگزار می شود.
بیست‌وسومین نشست از سلسله نشست‌های صبح جمعه‌های مجلۀ بخارا اختصاص دارد به رونمایی از کتاب «دورۀ قاجار در آینۀ سه اثر» که به قلم سوسن یزدانی و به همت نشر ندای تاریخ منتشر شده است. این نشست در ساعت ده صبح جمعه پنجم بهمن‌ماه ۱۴۰۳ با سخنرانیِ کامیار عابدی، الهام ملک‌زاده، سوسن یزدانی و علی دهباشی در سالن خزر فرهنگسرای نیاوران برگزار خواهد شد.
روایت‌های تاریخی و ادبیِ بر جای مانده از گذشته، با یکی از رویکردهای تاریخیِ تازه، با عنوانِ تاریخ‌گرایی نو، مستعدِّ خوانشی تازه است زیرا تاریخگرایان نو، بر این باورند که متن‌ها تحت شرایطِ خاصّ سیاسی و فرهنگی در زبانِ تاریخ‌نگاران و ادیبان به نفع حکومت‌ها نگارش یافته‌اند و به‌طور خودآگاه یا ناخودآگاه از گفتمان‌های رایج در زمان نگارشِ متن تأثیر پذیرفته‌اند بنابراین از دیدگاه آنها روایت واقعی قابل دسترسی نیست و روایت‌ها خود نوعی قرائت و خوانش از سُرس‌های موجودند.
آنچه مولف کتاب «تاریخ قاجار در آینه سه اثر» برآن داشت تا دو متن از متن‌های تاریخی رسمی عصر قاجار را با رویکردِ تاریخ‌گرایی نو مورد مطالعه و بررسی قرار دهد، این بود که در خلالِ متن‌های رسمی بازمانده از این عصر می‌توان به برخی از مسائلِ مهم از دریچۀ تاریخ‌گرایی نو پرداخت. از این حیث تاریخ ملک‌آرا متنی شایستۀ توجّهِ خاص است. نگارندۀ تاریخ ملک‌آرا مانند بسیاری از تاریخ‌نگارانِ حکومتی از بیشترِ کارکردهای زبان و روایت برای تحکیمِ پایه‌های قدرتِ حاکم، بهره گرفته است، روایت اقبال چلاوی از تاریخ عصر قاجار به این منظور مورد بررسی دقیق‌تر قرار گرفت تا آشکار شود، اقبال چلاوی با چه شیوه‌هایی و تحت تأثیرِ چه گفتمان‌هایی به نگارشِ این بخش از تاریخ پرداخته است. در مقایسه با تاریخ ملک‌آرا، حقایق‌الاخبار ناصری در دوره‌ای از تاریخ‌نگاری نوشته شد که افق‌های تازه‌تری در تاریخ‌نگاری سنّتی فارسی گشوده شده بود و این اثر به‌دلیل برخی ویژگی‌ها و بی‌پروایی‌های نگارنده در ثبت گزارش‌های تاریخی، از دیرباز مطرح، و تاکنون به قلم برخی از پژوهشگران عصر جدید، البته بیشتر با نگاهِ تاریخ‌گرایی قدیم داوری شد.
امّا اندیشۀ قرار دادن یک رمان تاریخی در کنار دو متن تاریخی از آن رو شکل گرفت که در مطالعاتِ تاریخ‌گرایی نو، متن‌های ادبی با متون تاریخی در یک تراز قرار می‌گیرند و به‌عبارتی شیوۀ رویارویی تاریخ‌گرایی نو با این متن‌ها یکسان است چرا که برخلافِ نظرِ تاریخگرایان قدیم ـ که ادبیات را در پرتوِ تاریخ، قابل فهم می‌دانستند ـ تاریخگرایان نو تاریخ را هم در پرتوِ ادبیات قابل فهم می‌دانند. بنابراین متن‌های ادبی، از جمله رمان‌ها مانندِ منابع تاریخی، در برگیرندۀ گفتمان‌ها و خرده‌گفتمان‌هایی هستند که می‌توانند روایت و تفسیری از روزگارانِ گذشته ارائه دهند.
فرهنگسرای نیاوران: خیابان پاسداران، مقابل پارک نیاوران، سالن خزر
گروه خبر