“آژنگ نیوز”:خدیجه افضل‌وزیری فعال حقوق زنان و روزنامه‌نگار ، در چنین روزی در سال ۱۳۵۹ خورشیدی درگذشت.او پنجمین فرزند بی‌بی‌خانم استرآبادی و موسی وزیری بود. مادرش از فعالان حقوق زنان در دوره مشروطه و پدرش، معروف به وزیرف، یک ارتشی و معاون کلنل تقی‌خان پسیان و برادرش کلنل علینقی وزیری بود.
در بعضی منابع تاریخی آمده است که مادرش، زمانی که هنوز مدرسه‌اش را تاسیس نکرده بود، برای اینکه دخترش بتواند تحصیل کند او را با لباس پسرانه به مدرسه می‌فرستاد. به همین دلیل وی اهمیت تحصیل برای دختران را درک کرد و وقتی به ۱۶ سالگی رسید، در کنار مادرش به دختران دبستان دوشیزگان که مادرش تاسیس کرده بود، درس داد و جزو اولین معلمان نخستین مدرسه دخترانه ایران لقب گرفت.
وی در کنار تدریس، کار مطبوعاتی را هم آغاز کرد و در نشریات شکوفه، عالم‌نسوان، شفق سرخ و ایران‌نو، مقالات مختلفی در دفاع از حقوق زنان نوشت و در شفق سرخ با نویسنده‌ای که با نام مستعار به زنان حمله میکرد وارد بحث و گفتگوی دنباله‌دار شد که خلاصه آن چنین است: «زن را در خانه مخفی و محبوس کرده و از هر دانشی دور نگه داشته‌اید. در کار خارج هم شرکت نمی‌دهید. از بردن نامش هم عار دارید و به نام‌های منزل یا بچه‌های خانه، از قبیل مادرحسن از او یاد می‌کنید، از حقوق انسانی هم حقی برای او قائل نیستید. تمام حقوق به نفع مردان تعبیر و به مورد اجرا گذاشته می‌شود، توقع دارید چه باشد و چه کند؟ مردان کشور همه چه می‌کنند؟ بگذارید زنان هم با مردان درس بخوانند و کار یاد بگیرند، آن وقت خواهید دید که زنان کمتر از مردان نیستند.»
وی در کارهایی مانند طراحی و دوخت لباس هم دستی داشت و سعی میکرد از این نظر هم پیشگام باشد. در ۱۳۳۲ قمری با پسر دایی‌اش آقابزرگ ملاح ازدواج کرد که حاصل این ازدواج پنج فرزند بود. این ازدواج برخلاف میل او صورت گرفت و به علت این ازدواج مجبور به مهاجرت به مازندران و دوری از خانواده شد. در مازندران با شرایط سخت زندگی مانند وبا، آتش سوزی و بارداری‌های مکرر به صورتی که جایی بیان می‌کند “تمام مدت یا حامله بودم یا بچه شیر می‌دادم” وی زمانی که شرایط بد جسمانی بر او غلبه کرد، مجبور به بازگشت به تهران شد و مدت زیادی را به تنهایی به بزرگ کردن فرزندانش پرداخت. یکی از دخترانش به نام مهرانگیز ملاح خاطرات شفاهی مادر را تدوین و بازنویسی کرد که این کتاب با نام «از زنان پیشگام ایران: افضل وزیری دختر بی‌بی خانم استرآبادی» منتشر شد.
آرامگاه وی در قطعه ۳۴ بهشت زهرا است.
گروه تاریخ