“آژنگ نیوز”: آرامگاه امیر اسماعیل سامانی شاهکار معماری سامانی در بخارا است. این مقبره هم شامل خصائص معماری قبل از اسلام است و هم دارای خصائص جدید میباشد که بعد ها جزء اصول معماری ایران میگردد.(۱)از نظر معماری بهترین نمونه آمیزش سه نفوذ هنری (هنر محلی ماوراءالنهر) (هنر ایران عهد ساسانی) و (هنر ایران اسلامی) را در بقعه سامانیان (آرامگاه امیر اسماعیل سامانی ) در بخارا میبینیم این هنر ترکیبی را میتوان با عنوان مکتب دوره سامانی یا مکتب بخارایی نامگذاری کرد(۲) این اثر روابط قوی سامانیان با بناها و آثار دوره ساسانی را نشان می دهد(۳)
بنای آرامگاه امیر اسماعیل سامانی که کاملترین نمونه از آثار معماری عهد سامانیان است. بر قاعده ای مربع شکل استوار است که اندازه هر ضلع آن ده متر میباشد این بنا یادآور معماری عهد ساسانی است و دارای گنبد نیمکره ای است که در چهار گوشه آن چهار گنبد کوچک نیز ایجاد کرده اند گنبد اصلی که با استفاده از سه گنج یا فیلپوش بر فراز اتاق چهار گوش احداث شده با شیوه گنبدسازی در معماری پارتی (اشکانی) و ساسانی قابل مقایسه است.
این بنا در زمره شاهکارهای معماری قرون اولیه اسلامی جای دارد.(۲)شیوه معماری این بنا بعدها در دوره سلجوقیان در تمام ایران انتشار یافت. این بنا تقریباً بشکل مکعب کامل است که دیوارهای خارجی آن کمی بطرف داخیل تمایل دارد. در گوشه ها ستونهای مدوری است که به دیواری چسبیده و هر دیوار در هلالی دارد و اهر و طاق داری در بالای دیوار دور تا دور ساخته شده و در بالای چهار گوشه بنا چهار گنبد کوچک بلند است. این دو قسمت از ساختمان آتشکده تقلید شده و بیننده را بیاد راهروی پوشیده ای که دور اطلاق مربع شکل آتشکده ساخته میشد و گنبدهای کوچکی داشت می اندازد.(۱)
منبع
📕۱.تاریخ صنایع ایران، کریستی ویلسن، ۱۳۶۹، ص ۱۳۸ و ۱۳۹
📗۲.تاریخ تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی ایران در دوره سامانیان، ۱۳۹۰، ص ۱۸۷
📘۳.تاثیر هنر ساسانی در هنر اسلامی، دکتر عباس زمانی، ۱۳۹۰، ص ۹۶
گروه تاریخ