“آژنگ نیوز”:کاخ سنا؛ گنجینه فراموش شده تاریخ معاصر ایران است. معمار پرآوازه ایرانی این بنا ، حیدرقلی غیائی شاملواست. او زاده سال ۱۳۰۱ در تهران بود و در ۱۳۶۴ در فرانسه درگذشت. یکی از نخستین کارهای غیائی، کاخ مجلس سناست که در سال ۱۳۳۳ با همکاری محسن فروغی ساخته شد و پس از انقلاب، جایگاه مجلس شورای اسلامی بود.
جدا از ویژگی‌ها و ارزش‌های معماری کاخ سنا، این ساختمان یکی از مهم‌ترین مکان-رویدادهای شهر تهران و راویتگر فرازهای مهمی از تاریخ ملی ماست. پیش از انقلاب، افزون بر تشکیل جلسات مجلس سنا، برخی مراسم مهم حکومتی از جمله مراسم افتتاح دوره‌های مجلسین شورای ملی و سنا با حضور شاه در کاخ سنا برگزار می‌شد اما بیش‌ترین رویدادهای تاریخی در سال‌های پس از انقلاب رقم خورد.
تدوین قانون اساسی جمهوری اسلامی (۱۳۵۸)، بازنگری قانون اساسی (۱۳۶۸)، تشکیل دوره‌های اول تا ششم مجلس شورای اسلامی (۱۳۵۹ تا ۱۳۸۳)، رأی به عدم کفایت سیاسی ابوالحسن بنی‌صدر، نخستین رئیس جمهور ایران (۱۳۶۰) و انتخاب آیت‌الله خامنه‌ای به مقام رهبری (۱۳۶۸) تنها بخشی از خاطرات کاخ سابق مجلس سنا را تشکیل می‌دهند. افزون بر این‌ها، در سال‌های نخست پس از انقلاب، راهپیمایی‌ها، تجمعات و مراسم پرشماری مقابل این ساختمان برگزار شد که از آن جمله می‌توان به مراسم تشییع پیکر آیت‌الله بهشتی و دیگر جان‌باختگان حادثه تروریستی هفتم تیر و نیز تشییع پیکر محمدعلی رجایی، رئیس‌جمهور و محمدجواد باهنر، نخست‌وزیر در سال ۱۳۶۰ اشاره کرد.
با انتقال مجلس شورای اسلامی به میدان بهارستان، ساختمان سابق این نهاد در اختیار مجلس خبرگان قرار گرفت که تا به امروز باقی است اما مشاهده وضعیت ظاهری آن، نشان‌دهنده وضعیت نامطلوب بناست. بیش از همه باید به کشیدن نرده‌‌هایی مقابل پله‌های ساختمان اشاره کرد که با ورقه‌های فلزی پوشانده شده‌اند. این حصارکشی که ناشی از حاکم شدن شرایط فوق العاده است، این امرموجب پنهان شدن پلکان سراسری ساختمان شده است. این پلکان با شیب کم خود ما را به یاد پلکان‌های تخت‌جمشید می‌اندازد و حس یکپارچگی و شکوه را به بیننده القا می‌کند. از این گذشته، طراحی (یا بهتر بگوییم عدم طراحی) نرده‌ها و رنگ‌آمیزی نامناسب آن‌ها، منظر زیبای ساختمان را مخدوش کرده است.
در نمای ساختمان، انواع آسیب‌ها هم‌چون نفوذ رطوبت، فرسایش و فروافتادن سنگ‌ها و نیز کثیفی آن‌ها، ناشی از رسوب لایه‌های دوده و چربی، کاملا مشهود است. این وضعیت موجب می‌شود که نگرانی‌هایی نیز درباره شالوده ساختمان و بخش‌های داخلی آن داشته باشیم.
ساختمان سابق مجلس شورای اسلامی در سال ۱۳۸۴ به شماره ۱۳۷۳۹ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد. در نتیجه، باید به شکل پیوسته از سوی اداره کل میراث فرهنگی استان تهران پایش شود و در صورت لزوم با نظارت این اداره، در دست مرمت قرار گیرد. روشن نیست که آیا این سازمان به وظایف قانونی خود در این‌باره عمل کرده یا نه، اما اگر هم کاری کرده باشد، با توجه به وضعیت کنونی بنا، ثمربخش نبوده است.
بدین‌سان، ساختمانی که با ارزش‌های تاریخی و معماری خود می‌توانست به موزه‌ای جذاب برای روایت تاریخ معاصر ایران تبدیل شود و بیش از همه رویدادهای مربوط به استقرار و تثبیت نظام جمهوری اسلامی را روایت کند، به حال خود رها شده است.
🖌حمیدرضا حسینی
گروه تاریخ