“آژنگ نیوز”: آتشکده آذرگشنسب سمبل دولت ساسانی در شیز آذربایجان است. درحقیقت بخش اصلی محوطه تخت سلیمان یا شهر شیز آتشکده آذرگشنسب است که بر پایه مهرهای به دست آمده این آتشکده بزرگ یکی از سه آتشکده بزرگ دوره ساسانی بوده است. بخش مرکزی آتشکده از اتاقی مربع شکل به ضلع های هشت متری ساخته شده و روی آن گنبد بزرگی وجود داشته است.(۱)
پادشاهان ساسانی در ایام سختی به زیارت این معبد می شتافتند و زر و مال و ملک و غلام در آنجا نذر میکردند.بهرام پنجم(بهرام گور) سنگ های قیمتی تاجی را که از خاقان و زنش گرفته بود به این آتشکده فرستاد. خسرو اول نیز نظیر این را عطا نمود. خسرو دوم نذر کرد که اگر موفق به مغلوب نمودن بهرام چوبین بشود زینت های زر و هدیه های سیم به آتشکده آذرگشنسب بفرستند و به وعده خویش وفا کرد.
مسعودی مورخ به عبارت ذیل ویرانه های آن معبد را وصف میکند :(( امروز در آن شهر شیز آثار عجیبی از ابنیه و نقوش گوناگون هست که کرات سماوی و ماه و ستارگان و عوالم بر و بحر و اراضی مسکون و نباتات و حیوانات و سایر عجایب را نشان میدهد شاهنشاهان آتشکده ای در این شهر داشتند که در عهد همه سلسله های ایران مقدس و محترم بود. این آتشکده را آذرخوش میگفتند آذر به زبان عجم «آتش» و خوش «نیکو» است.
شاهنشاهان ایران هنگام رسیدن به پادشاهی با کمال احترام پیاده به زیارت این معبد می رفتند و نذرها می کردند و هدیه و خواسته بسیار به آنجا میبردند. ابن خردادبه نیز این مطلب را که پادشاهان ساسانی پس از به تخت نشستن پیاده از تیسفون به زیارت آذرگشنسب می رفتند را ذکر کرده است. خلاصه این آتشکده علامت اتحاد و یگانگی دین و دولت بود و نمونه (سمبل) دولت ساسانیان به شمار می رفت.(۲)فردوسی بزرگ در شاهنامه در وصف این آتشکده می گوید:
چو نامه بخوانی تو با مِهتَران
برانداز و برساز لشکر بَران
همی تاز تا آذرآبادگان
دیار بزرگان و آزادگان
همیدون گَله هرچه داری ز اسب
ببر سوی گنجورِ آذرگشسب
منابع
۱.ساسانیان فرمانروایان ایرانشهر، محسن جعفری، ۱۴۰۱، ص ۱۲۵
۲. ایران در زمان ساسانیان، آرتور کریستین سن، ۱۴۰۰، ص ۱۷۶ و ۱۷۷
گروه تاریخ