“آژنگ نیوز”: جشن شهریورگان جشنی است که در شهریور روز (روز چهارم) از شهریور ماه، به سبب تقارن و برخورد نام روز و ماه برگزار میشد و آذر جشن هم نامیده میشد.
گردیزی نوشته که شهریورگان در همان آخر تابستان بوده؛ نه در آغاز زمستان: «این روز شهریورگان را آذر جشن گویند؛ زیرا که او اندر آخر ایام تابستان است و او اول تغییر هوا بُوَد و میل کردن آن به سردی و رغبت مردمان به آتش افروختن پیش خویش.»
ابوریحان به نقل از زادویه، روز اول شهریور را آذر جشن خوانده و روز چهارم را شهریورگان.
در برهان قاطع آمده در این روز جشن کنند و سبب آن را تولد داراب در این روز دانند. زرتشتیان در این روز به معبد رفته و مراسم ستایش و نیایش ویژه ای برپا میکردند و در خانه و آتشکده، چوبهای خوشبو و اسپند و کندر مینهادند. به طور کلی، آنچه بر می آید، این است که برگزاری این جشن به واسطه ی تغییر فصل بوده؛ حال چه در اول پاییز برگزار میشده؛ چه در نهم آذر ماه؛ زیرا گاهی در نگاهداری حساب ماه و سال با احتساب کبیسه یا عدم نگهداری آن و یا منظور داشتن زمستان ۵ ماهه و تابستان ۷ ماهه، جابجائی دیده می شده است.
منبع : کتاب دانشنامه ی مزدیسنا، نوشته ی موبد جهانگیر اُشیدری
گروه تاریخ