“آژنگ نیوز”:تاریخ باله ایران به روایت اولین بالرین ایرانی ،هایده چنگیزیان در مصاحبه‌ای چنین عنوان شده و اودرباره علاقه‌مند شدنش به باله اینگونه توضیح می‌دهد: “این به زمان‌های خیلی قدیم و کودکی من برمی‌گردد. ما یکی از معدود کسانی بودیم که در خانه‌مان رادیو داشتیم و می‌گفتند با هر موسیقی‌ای که از رادیو پخش می‌شد، من به نوعی داشتم تکان می‌خوردم و می‌رقصیدم، اما چه می‌رقصیدم را دیگر خدا می‌داند!
تا این که یک شب ما به عروسی‌ای دعوت داشتیم. در این عروسی یک آقای ارمنی به اسم یپرم‌خان با دایره زنگی برنامه اجرا می‌کرد. من آن‌قدر با موسیقی چرخیدم که دامنم خورد به گلدان روی میز عروس و گلدان پرت شد روی دامن و لباس عروس. خلاصه داستان فجیعی بود. ولی در عین حال، یپرم خان آمدند پیش پدرم و به پدرم گفتند که این دختر خیلی استعداد دارد، بگذارید به کلاس مادام یلنا برود.”
بعد از آن هایده بیشتر ساعت‌های روز خود را در کلاس باله مادام یلنا می‌گذارند تا اینکه پس از گرفتن مدرک سیکل اول در ۱۶ سالگی به کلن (آلمان) رفت تا باله را در سطح آکادمیک فرا بگیرد. در هنرکدهٔ باله او در کنکور این رشته نفر اول شد. هایده‌ی نوجوان شب‌ها در اپرا و تئاتر شهر کلن آلمان اغلب به عنوان سیاهی لشگر کار می‌کرد.
هایده چنگیزیان پس از مدتی تصمیم گرفت برای آموزش بیشتر باله به شوروی برود. او اولین ایرانی بود که در آن سال‌ها توانست با اجازه‌نامه رسمی ساواک به کشور مخوف شوروی کمونیستی برود! هایده به سنت پطرزبورگ (لنینگراد) رفت و در آنجا نیز آموزش دید. پس از آن به ایران برگشت و در تالار رودکی (وحدت کنونی) مشغول به کار شد.
در روزگاری که باله یک هنر کاملا غربی محسوب می‌شد او رویای این را داشت که با الهام گرفتن از افسانه‌ها، موسیقی و تصوف ایرانی همچون اجرای “بیژن و منیژه” نمایش‌هایی کاملا ایرانی بسازد .
این بالرین پس از سال ۱۳۵۷به ایالات متحده، سپس به آلمان و در نهایت به پرتغال مهاجرت کرد. او شهر در لیسبون اقامت گزید.
گروه تاریخ