“آژنگ نیوز”:شهر ایرانی دربند در قفقاز، بدست انوشیروان ساسانی برای جلوگیری از حمله خزرها به مرزهای ایران بنا شد و طی قرارداد ترکمانچای از ایران جدا شد ولی همچنان فرهنگ ایرانی در همه جای آن جاریست.
دربند در سواحل غربی دریای خزر، نزدیک به دهانه رودخانه سمور در جنوب و رودخانه روباس در شمال و رودخانه سوخودول که دروازه باریکی بین دریای خزر و کوه‌های قفقاز را تشکیل می‌دهد قرار گرفته است. دربند نقش مهمی در توسعه جاده ابریشم ایفا کرد. این شهردر مسیر دریای خزر قرار داشت که از اهمیت راهبردی برخوردار بود و اروپا و آسیای غربی را به هم متصل می کرد.
دربند ادعا می کند که یکی از قدیمی ترین شهرهای جهان و جنوبی ترین شهر قزاقستان است. اعتقاد بر این است که قدمت آن ۵۰۰۰ سال است که در حفاری های باستان شناسی به رهبری A. A. Kudryavcev این موضوع اثبات شده است. اولین سکونتگاه ها در اوایل عصر برنز – در قرن چهارم قبل از میلاد – در آنجا ایجاد شد. دروازه کاسپین اولین نام دربند در قرن ششم قبل از میلاد بود که توسط جغرافیدان اولیه یونانی هکاتائوس اهل میلتوس ذکر شد. چارس وقایع قرن هشتم تا هفتم قبل از میلاد را توصیف کرد و همچنین از قلعه ای که از قرن چهارم پیش از میلاد در منطقه دربند وجود داشت یاد کرد.
هرودوت یکی از اولین مورخانی بود که در قرن پنجم پیش از میلاد جزئیاتی درباره دروازه خزر ارائه کرد. اهمیت گذرگاه خزر، آن را برای طوایف متعدد کوچ نشین و استپی مانند سکاها، سرمات ها، مغول ها، آلان ها و غیره از اهمیت راهبردی تبدیل کرده است. شرق و غرب، شمال و جنوب از طریق راه های دریایی و زمینی. دربند یکی از شهرهای مهم در مسیر جاده ابریشم بود.در زمان امپراتوری سلوکی در بند از مهمترین شهرهای ایران بود. بنا بر تاریخ دربند، قلعه این ناحیه خزری تحت فرمان آلبان ها، مدتهای طولانی ایانیان و بعد روس ها بوده است. پتر کبیر کلید دربند را در جریان لشکرکشی ایرانیان به قزاقستان دریافت کرد.
به گفته بسیاری از نویسندگان، مهمترین واقعیت در تاریخ دربند به عنوان بخشی از قفقاز پذیرش مسیحیت در سال ۳۱۳ بود. بنابراین این شهر به پایگاه دولتی و دژ اصلی مسیحیان در برابر زرتشتیان و سایر ادیان بت پرستان تبدیل شد. دربند از قرن پنجم قبل از میلاد پیشرفت زیادی کرد و این قلعه به منظور دفاع از آسیای غربی در برابر قبایل مختلف کوچ نشین و استپی ساخته شد. در دوره یزدگرد اول در سال های ۴۳۹-۴۵۷ این قلعه بر روی پایه ای از قبل موجود ساخته شد که توسط مردم محلی آلبانیایی الاصل نصب شده بود.
در زمان خسرو یکم انوشیرووان که بنا بر افسانه، دیوارها زیر نظر او ساخته شده است. در سال‌های ۴۸۸-۵۳۱ بعد از میلاد، بیش از ۶۰ کیلومتر از دیوار با دیوارهای بنایی خام (که هنوز بقایای آن وجود دارد) جایگزین شد. این قلعه تا به امروز باقی مانده است. از قلعه ای که در دامنه رشته کوه قرار داشت، دو دیوار وجود داشت که به سمت دریا ادامه می یافت و برای حفظ شهر و راه تجارت، گذر خزر را مسدود می کرد. مرحله جدید توسعه شهر با حمله اعراب در قرن هفتم پس از میلاد همراه است. آنها تنها در زمان مسلمه بن عبدالملک در ۷۳۳-۷۳۴ توانستند در دربند قدرت را بدست آورند. پس از فتح دربند توسط اعراب، این شهر به دژ اصلی خلافت در قفقاز و مرکز مهم نظامی، سیاسی و عقیدتی تبدیل شد.
دربند بزرگ‌ترین شهر بندری قرون وسطایی، مرکز مهم تجارت بین‌المللی ترانزیت بین شرق و غرب، شمال و جنوب، با تولیدات صنایع دستی پر شور (سفال، دمیدن شیشه، فلز، جواهرات، فرآوری و ساخت و ساز سنگ، بافندگی، قالی‌بافی، کاغذ، ابریشم، صابون) و کشاورزی (کشاورزی، باغداری، کشت زعفران، جنون، پنبه، کتان و غیره). کاروان ها و کشتی ها از خراسان، خوارزم، هند، چین، روسیه، ولگا بلغارستان و غیره بوده است.
مجموعه قلعه دربند شاهد دوران مهاجرت بزرگ مردم، یکی از دژهای اصلی جاده بزرگ ابریشم و بنای برجسته معماری دفاعی است، این قلعه امپراتوری های مختلف را در طول ۱۵۰۰ سال از عمر خود محافظت کرده است. دربند همچنین شامل قلعه ای به نام نارین کالا است که دو دیوار شهر هستند که راه را کاملاً مسدود کرده و تا دریا امتداد یافته و بندری را تشکیل می دهند. در سال ۲۰۰۳، یونسکو بخش قدیمی دربند را به عنوان میراث جهانی به رسمیت شناخت.
گروه تاریخ