“آژنگ نیوز”:واردات خر در سال ۱۳۳۰ خورشیدی، آمریکا برای اصلاح نژاد خرهای ایران و بر اساس برنامه اصلاحات اقتصادی اصل چهار ترومن است.آمریکا تعداد ۱۰۵ الاغ که از قبرس خریداری کرده بود به ایران هدیه داد که یکی از عجیب_ترین هدیه‌های تاریخ می باشد.
رضا نیازمند مدیرعامل اسبق مس سرچشمه و بنیانگذار سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران که با بورسیه اصل چهار ترومن در آمریکا تحصیل میکرد در خصوص این واردات می گوید:واردات به اصطلاح برای اصلاح نژاد خر بود. حالا شما تصور کنید که ایالات متحده آمریکا با آن عظمت برنامه‌ای با عنوان اصل ۴ ترومن در کشورهای مختلف ایجاد کند که این برنامه بخواهد مسبب یک دگرگونی نسبتا عظیمی باشد، بعد آن وقت برنامه ابتکاری‌شان واردات خر قبرسی به ایران باشد. این در حالی بود که هم هری ترومن آدم مهمی در آمریکا بود و هم اصل ۴ در جهان بحث‌برانگیز شده بود. اما همین فضا و سخن‌پراکنی‌هایی که در جهان شده بود وقتی به ایران رسید، محدود به یک سری کارهای بی‌مزه‌ای شده بود که اصلا سنخیتی با مسائل کشور پهناوری همچون ایران نداشت. ما مشکلات بسیار مهم‌تر و دغدغه‌های بسیار جدی‌تری داشتیم. ایران همچون کشورهای آفریقایی نبود که با اصلاح نژاد خر بخواهیم آن را از قهقرا نجات دهیم. ما یک جامعه کشاورزی صرف نبودیم که با اقدامات کشاورزی بسیار معمولی ما را به سطحی از استانداردهای معمولی برسانند. در واقع از جهات دیگر می‌توان این نوع همکاری‌های متقابل را به نوعی تقلیل بخشیدن نیازهای واقعی ما ایرانیان محسوب نمود.
عبدالرحمن فرامرزی در روزنامه کیهان در آن زمان در این خصوص نوشته بود:
«راستی چرا در صورت کمکهای آمریکا به یونان، ایتالیا، ترکیه، کره، اسرائیل و انگلستان هیچ نامی از الاغ قبرسی نیامده است؟… آن وقت برای ما الاغ می‌فرستد که نسل الاغهای ما بهتر و درشت‌تر شود. مگر در دنیا تنها ما هستیم که یگانه مورد نیاز ما الاغ است؟ اصلاً کی ما درخواست الاغ کرده بودیم… به هر کشور مستعمره و نیمه مستعمره همه چیز دادند و به آنان اعتماد داشتند، اما برای ما الاغ فرستادند! … من اگر جای دولت بودم کسی که این مساعدت را به ما کرده سوار یکی از آن خرها کرده به آمریکا باز می‌گردانم و می‌گفتم بروید این خر را در کشور خودتان سوار شوید… من تا به حال نشنیده بودم کسی در ایران از بی‌خری نالیده باشد. مشکل ما در ایران کمبود الاغ نیست مشکل خریت نداریم؛ خر بندری ما قرنهاست در دنیا شهرت دارد. سالهاست به ما وعده‌های درخشان دادند و آخر سر برای ما الاغ هدیه می‌فرستند… ما دو میلیون دلار اعتبار نداشتیم ولی خر را از زیر پای روستاییان قبرس می‌کشند و برای ما ارسال می‌دارند.»
رضا نیازمنددر خصوص همین موضوع واینکه بازتاب این اقدامات در جامعه آن روز چگونه بود؟نیز می گوید.
من یادم هست که وقتی این‌ها خرهای قبرسی را به ایران وارد کردند مطبوعات آن زمان خیلی هیاهو به پا کردند. سر و صدای زیاد برپا شد. اما بعد گویا از مقامات بالا تذکر داده شد که چون آمریکایی‌ها به ما کمک مالی کرده‌اند این سر و صدا‌ها را بخوابانید.
گروه تاریخ