“آژنگ نیوز”:چهره مردی از دوران نوسنگی را که ۹۵۰۰ سال پیش در اریحا زندگی می کرد،با دقت بازسازی شد. کارشناسان یک جمجمه ماقبل تاریخ را تغییر دادند تا شباهتی ابتدایی به صاحب آن ایجاد کنند. اکنون محققان با این روش و باز سازی انجام گرفته، تصویر دقیق تری از جمجمه مشهور به جریکو که درموزه بریتانیاست را ارائه کرده اند. بازسازی صورت توسط محققین، مردی با ریش و چشم قهوه ای در دهه ۳۰ یا ۴۰ پیش از میلاد را نشان می دهد.
در حدود ۷۰۰۰ سال قبل از میلاد، ساکنان اریحا، سکونتگاهی در کرانه باختری کنونی، هفت جمجمه را به مجسمه تبدیل کردند، استخوان ها را با گچ و رنگ تزئین کردند و کاسه چشم را با صدف پوشانیدند. طبق گفته موزه بریتانیا که یکی از به اصطلاح جمجمه های جریکو را در خود جای داده است، این جمجمه ها که شاید برای نشان دادن افراد خاصی طراحی شده اند، احتمالاً به عنوان تصاویری از اجداد جامعه مدت ها پس از فراموشی هویت فردی آنها دوباره دفن شده اند.
باستان شناس کاتلین کنیون در سال ۱۹۵۳ هنگام حفاری ویرانه های جریکو انبار جمجمه های ماقبل تاریخ را کشف کرد. هر هفت مورد در مجموعه های مختلفی از موزه اشمولین دانشگاه آکسفورد تا موزه باستان شناسی اردن قرار دارند.
اما همان تغییراتی که نمونه‌ها را منحصربه‌فرد کرد، برای باستان‌شناسانی که امیدوار بودند زیر گچ را با اشعه ایکس سنتی نگاه کنند، مشکل ایجاد کرد. در سال ۲۰۱۶، کارشناسان موزه بریتانیا اولین مدل سه‌بعدی جمجمه جریکو را ساختند که بر روی اسکن‌های میکروسی‌تی غیرتهاجمی طراحی شده بود که به‌صورت دیجیتالی موادی را که استخوان‌ها را پوشانده بودند حذف می‌کردند تا تخمین بزنند صاحب آنها ممکن است در زندگی چه شکلی بوده باشد.
در حال حاضر، تام متکالف برای لایو ساینس گزارش می دهد، تیمی به رهبری طراح سه بعدی سیسرو مورائس در حال استفاده از یک تکنیک جایگزین برای ایجاد بازسازی خیره کننده صورت جمجمه است. در حالی که مدل ۲۰۱۶ بر روش منچستر تکیه داشت، که اغلب برای بازسازی چهره قربانیان جنایت استفاده می شود، مورائس و همکارانش از روش تغییر شکل و انطباق آناتومیک استفاده کردند که بیشتر با جراحی پلاستیک و ساخت پروتز مرتبط است.
مورائس، که چهره دوک‌های قرون وسطایی، یک زن عصر حجر و سنت آنتونی پادوآ را نیز در لایو ساینس بازسازی کرده است، می‌گوید: «نمی‌توانم بگویم که ما یک به‌روزرسانی انجام داده ایم. «این فقط یک رویکرد متفاوت است. [اما] انسجام ساختاری، تشریحی و آماری بیشتری وجود دارد.»
محققان دو بازسازی از چهره مرد جریکو ارائه می‌کنند: اولی نسخه خاکستری با چشمان بسته و بدون مو است، در حالی که نسخه دوم یک نسخه واقعی‌تر و گمانه‌زنی است که دارای چشم‌های قهوه‌ای، موهای تیره و ریشی پرپشت است.
مورائس به مجله علمی برزیلی Galileu می گوید: «با داده هایی که در اختیار داریم، که اساساً ساختاری هستند، ما ایده خوبی داریم که … چهره این فرد زنده چگونه خواهد بود. اما انجام دقیق جزئیاتی مانند شکل مو، رنگ مو و چشم بسیار دشوار است. بنابراین ما به دو رویکرد رسیدیم.»
تجزیه و تحلیل جدید نشان داد که جمجمه مرد جریکو به طور قابل توجهی بزرگتر از حد متوسط است. پیش از این، تیم موزه بریتانیا فاش کرده بود که سر این فرد در دوران جوانی بسته شده بود تا شکل آن را تغییر دهد.
الکساندرا فلچر، متصدی پروژه سال ۲۰۱۶، در آن زمان گفته بود: «در این مورد، اتصالات قسمت بالایی و پشت سر را گسترده‌تر کرده است – متفاوت از سایر روش‌هایی که هدفشان شکلی کشیده است. من فکر می‌کنم این یک «نگاه خوب»است که درمورد جریکو در نظر گرفته شد.»
جمجمه‌های جریکو تنها نمونه‌ای از جمجمه‌های گچ‌کاری شده دوران نوسنگی هستند که در منطقه تاریخی شام کشف شده‌اند. محققان به بحث در مورد ویژگی های این عمل، از نحوه انتخاب جمجمه ها تا نحوه استفاده از آنها ادامه می دهند. اما همانطور که فلچر در یک پست وبلاگی در سال۲۰۱۴ نوشت، “یک توافق کلی ظاهر شده است که پرستش اجداد ممکن است در آن زمان رایج باشد.”
وی افزوده: “ممکن است این چیزی بوده باشد که این افراد در زندگی به آن دست یافته اند که باعث شده پس از مرگ آنها را به خاطر بسپارند.”
فلچر همچنین در سال ۲۰۱۷ گفته بود، با بازسازی چهره صاحب جمجمه موزه بریتانیا، محققان «روند باستانی را به صورت معکوس» دنبال کردند و بازسازی ابتدایی مردم ماقبل تاریخ را با بازسازی‌ای که از ابزارها و فناوری‌های امروزی استفاده می‌کند، جایگزین کردند.
مترجم:علی محرابی
گروه تاریخ