“آژنگ نیوز”:دوره آغاز نهضت ترجمه از عربی به فارسی در دوره صفویه بسیار مهم است.زیرا در زمینه نثر، آثار زیادی در این دوره پدید آمد که بخش مهمی از آنها، آثار مذهبی بود.
زمینه نشر این آثار رواج مذهب تشیع بود که تا پیش از آن، اغلب آثار اصیل آن به زبان عربی بوده و به دستور شاه طهماسب به مرور به فارسی ترجمه گردید. این کار به هدف نشر تشیع در میان عامه مردم ایران، که به زبان فارسی سخن می گفتند، انجام شد. در واقع باید گفت از زمان طهماسب به این سو، حرکتی آغاز شد که باید نام آن را نهضت ترجمه نهاد. در این نهضت، مترجمان بنام و گمنامی ظهور کردند که آثار به فارسی ترجمه کردند.
یکی از مشهورترین مترجمان عصر طهماسبی علی بن حسن زواره ای است که از شاگردان محقق کرکی بوده و کار اصلی وی ترجمه متون عربی شیعی به فارسی بود. از جمله کتاب کشف الغمه را که کتاب جامعی در شرح حال امامان شیعه(ع) بود با عنوان ترجمه المناقب به فارسی برگرداند.همچنین تفسیر امام حسن عسکری (ع) را با نام آثار الاخیار به فارسی در آورد. نیز کتاب عده الداعی ابن فهد حلی را با عنوان مفتاح النجاح به فارسی ترجمه کرد. زواره ای کتاب الاحتجاج را که مجموعه ای از مناظرات امامان شیعه(ع) با افراد مختلف است، به دستور شاه طهماسب به فارسی ترجمه مقدمه کتاب طراوت اللطائف که در ترجمه کتاب الطرائف است، می نویسد:
چون تألیف آن به لغت فصیحه عربی بود و بر فارسی زبانان به سهولت چهره نمی گشود ، به خاطر فاتر علی بن حسن زواره ای خطور می کرد به قدرت توانایی به لغت فارسی مترجم گردد و به جهت عموم فایده، همه کس محظوظ تواند شد.
زواره ای خود نیز کتابی در تفسیر قرآن با عنوان ترجمه الخواص در سال ۹۴۶ نگاشت که به تفسیر زواره ای نیز شهرت داشته است.جدای از ترجمه، نهضت تألیف نیز، پس از اندکی توقف، در این دوره به بر جای مانده که با آغاز و رو به توسعه گذاشت. در کنار آثار عربی که علمای مهاجر عرب تالیف می کردند به تدریج دانشمندان ایرانی هم آثاری را در مسائل دینی و ادبی و علمی به زبان فارسی پدید آوردند. یکی از فارسی نویسان این دوره، حسین الهی اردبیلی (م ۹۳۷ یا ۹۴۰) است که از وی آثار فراوانی در فلسفه و کلام، تفسیر قرآن، شرح نهج البلاغه، امامت و جز اینها به زبان فارسی برجای مانده است.
گروه تاریخ