“آژنگ نیوز”:دولت ساسانی در نظر مولفین دوره ایران اسلامی از دیدگاه مثبت ترسیم شده است.نویسندگان عرب و همچنین مورخین دوره ایران اسلامی به در اتفاق دولت ساسانی را به حسن سیاست و صواب تدبیر ستوده و در دادخواهی و رعیت پروری ایشان حکایت‌ها و گاهی مطالب اغراق آمیز نقل کرده‌اند. علت این امر یکی آثار درخشانی بوده که از این خاندان باقی مانده بود، دیگر این که این نویسندگان دولت ساسانی را پیوسته بهترین سرمشق دولتهای شرقی می یافته اند.(۱)
جاحظ (۲) در جایی که از مزیت‌ها و مختصات هر ملت سخن رانده مزیت پادشاهان ساسانی را سیاست و مملکت داری شمرده. و ابن صاعد اندلسی در این باره چنین نوشته است: بزرگترین فضیلت پادشاهان ایران که بدان شهره آفاق گردیدند حسن سیاست و جودت تدبیر بود. به ویژه پادشاهان ساسانی که در هیچ عصری مانند ایشان از حیث شکیبایی و بردباری و نیک‌منشی و اعتدال کشور و شهرت فراوان یافت نشده است.(۳)
در کتاب التاج منسوب به جاحظ طبقات ندیمان و خنیاگران دربار شاهان را شرح داده از پادشاهان ایران کرده و در علت این کار گوید: زیرا ایشان در این کار پیشگام بودند و ما این فرمانروائی و مملکت داری و ترتیب خاص و عام و رعیت نوازی و امثال اینها را از ایشان یاد گرفته‌ایم.(۴) غالب مؤلفین عربی زبان در این خصوص کم و بیش مطالبی نزدیک به آنچه آوردیم نوشته اند.
منابع
۱.ملایری،محمد (فرهنگ ایرانی پیش از اسلام و آثار آن در تمدن اسلامی و ادبیات عربی) ۱۳۹۶_ ص ۶۶ و ۶۷
۲.رسائل جاحظ، ص ۴۷
۳. ابن صاعد اندلسی (طبقات الأمم) ص ۲۴
۴.جاحظ، التاج فی اخلاق الملوک، ص ۲۲
گروه تاریخ