“آژنگ نیوز”:انقلاب در مطالعه تمدنهای باستانی در حال شکل گیری است.به عنوان مثال باید اشاره کرد که پاپیروس،بهترین اسناد برای کشف تاریخ مصراست.مصریان باستان انبوهی از پاپیروس ها حاوی اطلاعات مکتوب ارزشمندی را از خود به جای گذاشتند، اما بیشتر آنها منتشر نشده و مطالعه نشده باقی مانده اند. پروژه ELEPHANTINE با بودجه اتحادیه اروپا یک پایگاه داده بزرگ و یک راه حل نرم افزاری جدید ایجاد کرده است که می تواند به زودی این وضعیت را تغییر دهد. این پروژه البته می تواند به درک بهترِ برخی از جذاب ترین تمدن های باستانی جهان کمک کند.
Elephantine جزیره ای است که در رود نیل در مصر علیا واقع شده است. زمانی که بین مرز مصر باستان و نوبیا قرار داشت، نقش مهمی هم به عنوان یک قلعه دفاعی و هم در تسهیل تجارت بین‌المللی داشت. به این ترتیب، این جزیره،خانه مجموعه‌ای از قومیت‌ها، مذاهب و فرهنگ‌ها بود که بسیاری از آنها مجموعه‌ای از دست‌نوشته‌های مهم تاریخی و پاپیروس‌ها (مواد نوشتاری ساخته شده از گیاه پاپیروس که در مصر رشد می‌کردند) از خود به جای گذاشتند.
ورنا لپر،استاد موزه مصر ومجموعه پاپیروس،بخشی از موزه‌های ملی بنیاد میراث فرهنگی پروس، می‌گوید: «هیچ سکونت‌گاه دیگری در مصر در طول مدت زمانی طولانی از طریق متون به خوبی تأیید نشده است. “مردم آن محل، منابع مکتوب گسترده ای را برای ما به جا گذاشتند که جزئیات زندگی روزمره آنها و دوره ای از تاریخ را پوشش می دهد که از پادشاهی قدیم تا فراتر از فتح اعراب را در بر می گیرد.”
مشکل این است که این پاپیروس‌ها و نسخه‌های خطی اکنون در سراسر جهان پراکنده شده‌اند و 80 درصد آن منتشر نشده و مطالعه نشده باقی مانده است. اما، با حمایت پروژه ELEPHANTINE که توسط اتحادیه اروپا و شورای تحقیقات اروپا حمایت می شود، لپر و تیم او در حال کار برای حل این «معمای پاپیروس» هستند.
لپر توضیح می دهد: “با تجزیه و تحلیل چندین هزار منبع مکتوب، هدف ما بازسازی ۴هزار سال تاریخ فرهنگی است.” “با انجام این کار، ما بینش بیشتری در مورد جنبه هایی مانند نقش چندفرهنگی در جامعه باستانی، زندگی خانوادگی و چگونگی توسعه ادیان مختلف به دست خواهیم آورد.”
تغییر گامی در مطالعه تمدن های باستانی
با توجه به اینکه این پاپیروس ها به ۱۰ زبان و خط مختلف از جمله هیروگلیف، هیراتیک، دموتیک، آرامی، یونانی، قبطی و عربی نوشته شده اند، تجزیه و تحلیل همه آنها کار بسیار مهمی بود. برای مقابله با آن، تیم پروژه با ایجاد یک پایگاه داده بزرگ با ۱۲۰ فیلد در هر شی شروع کرد. پایگاه داده که در پایان پروژه در دسترس عموم قرار خواهد گرفت، در حال حاضر شامل بیش از ۱۰هزار شی از ۶۰ مجموعه است که در ۲۴ کشور مختلف در اروپا و فراتر از آن قرار دارند.
علاوه بر سازماندهی این حجم عظیم داده، چالش دسترسی به متن واقعی نیز وجود دارد. لپر می‌افزاید: «از آنجایی که این اسناد غالباً رول، تا شده و بسیار شکننده هستند، رسیدن به متن یک چالش بود.
این پروژه با همکاری فیزیکدانان و ریاضیدانان، یک سیستم موفقیت آمیز ایجاد کرد که از ترکیبی از توموگرافی کامپیوتری و نرم افزار مخصوص توسعه یافته برای باز کردن مجازی پاپیروس ها استفاده می کند.
لپر خاطرنشان می کند: “برای اولین بار، ما توانستیم یک بسته پاپیروس را که به زبان قبطی نوشته شده بود بخوانیم بدون اینکه واقعاً آن را باز کنیم.” این نشان‌دهنده یک تغییر گام در توانایی ما برای مطالعه تمدنهای باستانی است که خطر آسیب دیدن این مصنوع را از بین می‌برد و در عین حال دسترسی کامل به اطلاعات را فراهم می‌کند.»
حمایت از سایر موزه ها، مجموعه ها و آرشیوها
اگرچه کارهمچنان ادامه دارد، اما این پروژه قبلاً اطلاعاتی در مورد روش خواندن مجازی خود در مجلات مختلف بین المللی منتشر کرده است. لپر می‌گوید: «امید ما این است که موزه‌ها، مجموعه‌ها و بایگانی‌های دیگر بتوانند روش‌های ما را در تحقیقات و کار خود بگنجانند.
لپر اخیراً این فرصت را داشت که ۳۵ جعبه باز نشده از مواد پاپیروس فیل را که در انستیتو فرانسه، در Académie des Inscriptions et Belles-Lettres در پاریس نگهداری می شد، بررسی کند. این اسناد که در طول کاوش‌هایی که توسط چارلز کلرمون گانو، باستان‌شناس مشهور فرانسوی هدایت می‌شد، کشف شدند، اکنون در پایگاه داده پروژه گنجانده شده‌اند.
تیم پروژه همچنین در حال کار بر روی نمایشگاهی درباره نتایج پروژه برای موزه Neues، بخشی از جزیره موزه برلین است که سالانه صدها هزار بازدیدکننده را به خود جذب می کند.
ترجمه:احسان محرابی
گروه تاریخ