“آژنگ نیوز”:در اردیبهشت ماه سال ۱۳۵۳ با عزت الله انتظامی به عنوان کارگردان و هنرپیشه گفتگویی در خصوص جایگاه تئاتر در کنار دیگر فعالیت های نمایشی و فرهنگی انجام گرفت که نکات قابل توجهی در آن ودر خصوص تئاتر می توان مشاهده کرد.
در ابتدای این گفتگو عزت الله انتظامی در پاسخ به این سوال که آیا پیش آمده که برخوردی با جوان ها انجام بگیرد که دچار حیرت شود مثلا از اندیشه ها و رفتارشان؟
انتظامی در پاسخ می گوید بله گاهی جوان ها با حرف ها و زندگی شان برایم حیرت آور ند. امکانات تازه به جوانها مجال کوشش بیشتری می دهد راحت تر پیش می رود و کار می کند.
سوال آیا به ورزش گرایش دارید؟
انتظامی ورزش دلبسته نیستم. اگر اتفاقا مسابقه بوکسی هم ببینم یاد گلادیاتورهای مرحوم نرون می افتم.
درباره واترگیت نظریه ات چیزست؟ همین مسئله ای که این روزها همه از آن صحبت می کنند؟
انتظامی: واقعه واترگیت درست موقعی که باید اتفاق بیفتد در آمریکا اتفاق افتاد. شهامت روزنامه نویسان آن را تحسین می کنم.
عصرها روزنامه می خوانید و بیشتر چه مطالبی را؟
انتظامی بعد از تیترهای درشت که غالباً هیجان انگیزند به سراغ صفحه های هنری می روم برای اینکه از فعالیت‌های هنری نشانی بیابم که کمتر می یابم .
درباره منتقدان چه نظری دارید؟
انتظامی : جز یکی دو نفر، بقیه شایسته عنوان منتقد نیستند. اینها نویسندگان همه فن حریفی هستند که درباره همه چیز به راحتی اما بی ربط می نویسند. نقدها سازنده و کامل نیست. نوعی تعارف است. منتقد با مشاهده اتفاقی یک نمایشنامه درباره او می نویسد بی آن که متنش را خوانده باشد یا با نویسنده پیس با کارگردان با بازیگران و… آشنا باشد. وقتی هم به این نارسایی ها اشاره کردی منتقد زود رنج نیش قلم را حواله تو و دوستانت می کند. به هر حال سرنوشت آثار هنری تئاتر سینما و نقاشی را در تهران منتقد تعیین نمی کند. اگرچه منتقدین در شهرستانها طرفدارانی دارند. نظر منتقد لازم است اما نه حضور اینها که هنرمندان واخورده قدیمی هستند.
با تلویزیون میانه ات چطور است یا با تئاتر تلویزیونی؟
انتظامی: تلویزیون همه جا گیر شده است انتظار ندارم تمام برنامه های تلویزیون آموزنده و متعالی باشد. اما ارائه برنامه های سرگرم کننده مثل مراد برقی این مردم را به آسان پذیری و ابتذال می کشاند. تازه تلویزیون هدف خوبی دارد: گسترش و از طریق شبکه و تیراژ پنج یا شش میلیونی ، اما انعکاس آن چیست؟ مردم درباره تئاتر یونسکو حرف میزنند یا سریالهای تلویزیونی؟در حال تلویزیون بلعنده اوقات فراغت یک آدم متوسط الحال است.
از نظر کثرت بیننده آیا سینما و تئاتر را ترجیح نمی دهی؟
انتظامی: چرا .سینما ابعاد گسترده ای دارد. سندی پایا است. در حالیکه تئاتر با اجرای هر شبه اش می میرد .گرچه هم نفس بودن با تماشاگر و روبرو بودن با توده را تنها در تئاتر می توان تجربه کرد. اما پس از چند سال از یک اثر تئاتری چه می ماند؟ جز یک خاطره خوب و چند عکس سینما وسوسه ای برای همیشه ماندن است.
درباره تئاتر سیاسی چه می اندیشی؟
انتظامی تئاتر نمی تواند از سیاست جدا باشد خاصه در جوامع کم رشد تئاتر نوعی با آگاهی سیاسی و فرهنگی به مردم می‌دهد. تاثیرات متقابل جامعه و تئاتر را ندیده نگیریم. دیدن نمایش نان و عروسک برای من موثرتر از خواندن ۱۰۰ مقاله درباره جنگ بود. شعار های سطحی تنها هیجان بازیگر را فرو می نشاند، تئا تر ذاتاً سیاسی است و نیازی به پیرایه ندارد.
اوقات فراغت را چگونه میگذرانید؟
انتظامی: کتاب میخوانم کتاب هایی درباره تئاتر یا فلسفه و ادبیات گاهی راهپیمایی می کنم. ورزش سالمی است.
اگر دوباره شروع میکردی دلت می‌خواست چه کاره می شدی؟
انتظامی: دلم می‌خواست موسیقی دان می شدم. پسرانم را به آموختن موسیقی تشویق کرده ام. پسر بزرگم مجید ،فارغ التحصیل دانشکده موزیک برلن است . تازه به ایران برگشته، اوبوا می نوازد (اوبوا یک نوع ساز چوبی بادی است)پسر میانی ام ویولن می زند و پسر کوچکم ویولنسل .فکر کردم پسرانم دنبال رشته ای بروند که تناقضی بین ذوق و کارشان نباشد.
اولین کارت در زمینه تئاتر چه بود؟
انتظامی:پیش از این پیش پرده می‌خواندم .اولین کارم را به یاد نمی آورم .نه تشویق کننده ای می‌شناسم ،نه یادگارهای آن دوران را…. من کار تئاتر را با ترس و لرز چون شغلی مخفی آغاز کردم. همه برای من سدی بودند و من از آن همه مانع عبور کردم.
بازیگر را چگونه تعریف می کنید؟
انتظامی تعریف من از بازیگر چنان محدود است که جز چند نفری را در بر نمی‌گیرد. انسان بودن، پویا بودن، همزمانی، تفکر و سازندگی مدام و همبستگی با مردم، در جریان تاریخ.از این روست که بعضی از هنرپیشه ها پس از سال‌ها هنوز محبوب مردم اند و پیشتاز و تازه‌نفس و گروهی دیگر درعنفوان حرفه شان پیر و طرد می شوند. بودن و همیشه موثر بودن و در جامعه هنری سهمی داشتن کار تازه‌ای نیست. باید جلو برویم و نه عقب خواهیم ماند.
آرزوی بازی کردن چه نقشی را داری؟
انتظامی هیچگاه آرزویی نداشته ام. اما نقشه های ایرانی را ضی ام میکند.
جایزه ها ،در باره آنها و نقششان چه نظریه ایی دارید؟
انتظامی جایزه مزد کار هنری است اما بار آدم را سنگین می کند .هنرمند را به ارائه بهترین کار متعهد می کند
به عنوان یک هنرمند تئاتر چه مشکلی در تئاتر ایران می بینی؟
انتظامی کمبود سالن ،کمبود نمایشنامه نویس ،رکود تئاتر آزاردهنده است. سالنهای متعدد برای ما و جوان‌های از راه رسیده لازم است.
فیلم تازه یا تئاتر در دست تمرین داری ؟
انتظامی در فیلم تازه مهرجویی بازی کرده ام (فیلم پستچی)که شاید همین ایام بشود نشانش داد از آن راضی هستم. در نمایشی از علی نصیریان بازی دارم. خودم هم پیسی را کارگردانی می‌کنم که خواهید دید.
گروه گزارش