“آژنگ نیوز”:رافائل اولین کشتی تفریحی ایران، از جمله اولین کشتی های بکار گرفته از این نوع بودند که ماجرای جالب و پر تلاطمی داشت.کشتی رافائل یک کشتی اقیانوس پیمای ایتالیایی بود که در اوایل دهه ۱۹۶۰ برای خط کشتیرانی ایتالیا توسط Cantieri Riuniti dell’Adriatico، ساخته شد. این یکی از آخرین کشتی هایی بود که عمدتاً برای خدمات خطی در سراسر اقیانوس اطلس شمالی ساخته شد.
کشتی مشابه دیگرش اس اس میکل آنژ بود که به همراه کشتی رافائل یا رافالو که با نام رافادلو اس اس هم شناخته می شود؛به عنوان اولین کشتی های عظیم و اقیانوس پیما شناخته می شوند. در سال ۱۹۵۸، یک خط کشتیرانی ایتالیایی شروع به برنامه ریزی کشتی های جدید برای جایگزینی کشتی های کوچک قدیمی کرد. در نتیجه، ساخت کشتی های جدید با نزدیک به ۴۶۰۰۰ تن طراحی شدند. آنها بزرگترین کشتی های ساخته شده در ایتالیا از زمان دهه ۱۹۳۰به بعد بودند.
سازندگان ایتالیایی، کشتی ها را به عنوان کشتی های اقیانوس پیما طراحی کردند که به سه کلاس تقسیم می شدند. به طرز عجیبی، همه کابین‌های زیر عرشه A بدون پنجره بودند، اما از نظر فنی، کشتی‌ها از پیشرفته‌ترین کشتی‌های زمان خود بودند. آنها دارای بال های تثبیت کننده جمع شونده، پانل های مهندسی بسیار مدرن شده و بسیاری از مزایای دیگر بودند. دودکشهای قیف مانند به ویژه برای جلوگیری از دود و دوده از عرشه های عقب طراحی شده بودند. طراحی آنها به صورت قیف بسیار موثر بوده و گواهی بر طراحی مدرن آنهاست که اکثر قیف ها در کشتی های مسافربری مدرن بر اساس اصول مشابه ساخته می شوند.
فضای داخلی کشتی های جدید به سبک آرت دکو بود که اغلب با آستر همراه بود. فضای داخلی رافائل توسط معمارانی مانند میشل و جیانکارلو بوسیری ویچی طراحی شده بود.
پنج سال طول کشید تا رافائل تمام شود، حتی با استانداردهای روز زمان زیادی برای ساخت آن به نظر می رسد.
در سال ۱۹۶۶ رافائل اولین سفر قاره ای خود را آغاز کرد و دو ماشین اسپایدر ۱۶۰۰ را به مقصد نمایشگاهی در ایالات متحده حمل کرد. این اتومبیل‌ها حتی روی عرشه‌های لیدو کلاس اول کشتی، امکان حرکت و تردد داشتند که اولین بار برای کشتی‌های اقیانوس‌پیما بود. در سال ۱۹۶۹، رافائلو در فیلم ایتالیایی Amore mio aiutami شرکت داشت. این فیلم در حقیقت برای تبلیغ این دو کشتی ساخته شد (علیرغم اینکه حوادث فیلم رسماً در عرشه رافالو میگذشت، اما در هر دو کشتی فیلمبرداری شد). در سال ۱۹۷۰ رافالو اولین کشتی بود که صحنه تئاتر آن به پیست اسکیت تبدیل شد و نمایش های اسکیت برای مسافران در آنجا اجرا شد. در همین سال کشتی دچار جدی‌ترین حادثه در دوران حرفه‌ای خود شد که تحت فرماندهی کاپیتان ارشد لوئیجی اونتو، با یک نفتکش نروژی در سواحل جنوبی اسپانیا در ماه مه ۱۹۷۰ برخورد کرد. البته این تصادف خسارت جانی نداشت.
اما کشتی به سلامت روز اول خود یازنگشت. از طرف دیگر سفرهای قاره ای بیشتر با جت انجام میشد. بنابر این رافائل مشتری زیادی نداشت. همچنین خطوط کشتیرانی ایتالیا لاین در آوریل ۱۹۷۵، پس از اعلام دولت ایتالیا مبنی بر عدم پرداخت یارانه به کشتی (تا سال ۱۹۷۵، ۱۰۰ میلیون لیره در روز یا حدود ۱۵۱۵۰۰ دلار به نرخ ارز فعلی آن زمان برای حفظ آن پرداخت می کرد) تصمیم گرفت رافالو را از خط کشتیرانی خارج کند. رافالو و میکل آنژ که در ابتدا در جنوا و بعداً در لا اسپزیا در نزدیکی و بر روی آب متوقف شدند.ابتدا توسط چندین خریدار بالقوه مانند خط کروز نروژی، کوستا آماتوری، گروه چاندریس و هوم لاین بازرسی شدند.اما حتی یک پیشنهاد جدی برای خرید کشتی ها، با وجود هزینه های زیادی که برای بازسازی، انجام گرفته بود؛ارائه نشد.
در پاییز ۱۳۵۵ شاه ایران پیشنهادی برای خرید هردو کشتی رافائل و میکل آنژ داد. او می خواست آنها را برای استفاده به عنوان کشتی های تفریحی در سواحل جنوبی ایران بخرد. قیمت اولیه هر دو کشتی۴۵ میلیون دلار بود. کمیسیونی از کارشناسان برای بررسی کشتی‌ها و انجام برخی تعمیرات اعزام شدند، آنها بلافاصله متوجه وضعیت بد کشتی‌ها شدند. بدنه‌ها زنگ زده بودند، چوبی که عرشه‌های بیرونی را پوشانده بود توسط خورشید تغییر شکل می‌داد و فضای داخلی مجلل آنها مورد هجوم موش‌ها قرار گرفت. واضح بود که آن کشتی ها که تنها چند سال قبل دریاسالار ناوگان ایتالیا بودند، دیگر هرگز قایقرانی نخواهند کرد. بنابراین در نهایت تنها کشتی رافایل به قیمت ۲ میلیون دلار به ایران فروخته شد.
پس از فروخته شدن کشتی در بهار ۱۳۵۶، رافالو، بدون تمام وسایل اصلی خود که توسط ایتالیایی ها از کشتی بیرون برده شده بود، آخرین سفر خود را از اطراف شبه جزیره عربستان به بندر دورافتاده بوشهر در جنوب غربی ایران ترک کرد. البته همچنان ۵۰ کارگر ایتالیایی برای مراقبت و نگهداری او به طور دائم در کشتی مشغول به کار بودنددر آنجا از این کشتی به عنوان یک مجتمع تفریحی برای افراد خاص استفاده میشد.
اما در بهمن ماه سال ۵۷ شاه سرنگون شد و پرسنل ایتالیایی نیز مجبور به ترک کشتی و بازگشت به ایتالیا شدند.
در این زمان رافائلو بدون استفاده در اسکله خود در بوشهر متوقف شد، در حالی که امپراطوری موش ها در داخل کشتی درحال رشد بود .همچنین بقیه قسمتهای کشتی هم توسط خورشید می سوخت.
یک افسر ایرانی این کشتی به نام بهزاد گفته است که:
من تقریباً دو سال از ۱۹۷۸ تا ۷۹ در کشتی رافائلو در بندر بوشهر زندگی می کردم. با پایان یافتن رژیم شاهنشاهی توسط انقلاب اسلامی، اثاث کشتی توسط مردم محلی بیرون شد و به شدت آسیب دید .همچنین از آنجایی که کارخانه های تقطیر آب آن از کار افتاده بود، کشتی به طور کلی از فعالیت باز ماند و موش ها کشتی را تصرف کردند.
در زمان جنگ عراق با ایران ، رافالو به عنوان نقطه‌ای برای بمباران بندر بوشهر توسط عراقی‌ها در نظر گرفته شد، بنابراین تصمیم گرفته شد تا ۱۰۰۰ متری ساحل کشیده شود و به همراه چند ملوان نیروی دریایی (به عنوان نگهبان) لنگر انداخته شود. اما در یکی از بامدادهای سال اول جنگ ایران و عراق ،این کشتی مورد اصابت یک اژدر عراقی قرار گرفت و در ته خلیج فارس فرو رفت .
قبل از بمباران رافائلو، در سراسر ایتالیا شایعه شده بود که امکان بازیابی کشتی ها توسط برخی از عوامل غیر ایتالیایی وجود دارد، اما تا به امروز، او در جایی که غرق شده بود، باقی مانده وامروزه لاشه رافائلو با ۷ متر آب پوشانده شده است… این پایان ماجرای مدرن ترین و آینده نگرانه ترین کشتی ایتالیایی در ایران بود.
گزارش از:حسن محرابی
گروه تاریخ