“آژنگ نیوز”: موزاییک برای مدت بسیار طولانی، شاید به اندازه خود معماری، وجود داشته است. قدیمی‌ترین موزاییک‌هایی که پیدا شده اند مربوط به هزاره سوم قبل از میلاد در معبدی در بین النهرین است. این موزاییک‌های باستانی از سنگ، صدف و عاج ساخته می‌شدند که بیشتر آنها محصولات محلی بودند. شایان ذکر است که موزاییک های مشابهی در قاره آمریکا پیدا شده است که قدمت آن حداقل به ۲۵۰ سال بعد از میلاد مسیح (و احتمالاً قبل از آن) در تمدن مایا است، جایی که شکل هنری به طور مستقل توسعه یافته است.
موزاییک هنر ایجاد تصاویر با مجموعه ای از قطعات کوچک شیشه رنگی، سنگ یا مواد دیگر است. اولین نمونه های شناخته شده موزاییک های ساخته شده از مواد مختلف در ساختمان معبدی در عبید، بین النهرین یافت شد و مربوط به نیمه دوم هزاره سوم قبل از میلاد است. آنها از قطعاتی از سنگ های رنگی، صدف و عاج تشکیل شده اند.
محبوب ترین موضوع برای موزاییک ها صحنه های اساطیری مانند پیروزی های نپتون بود که اغلب یافت می شود. اسطوره اورفئوس (با حیوانات) و موزها، گاهی اوقات با خدای آپولو، نیز اغلب به تصویر کشیده می شوند. همچنین می تواند از زندگی روزمره مانند شکار (اغلب با سگ)، کشاورزی، ماهیگیری و همچنین هنر و صنایع دستی نشات بگیرد. بازی‌های آمفی‌تئاتر و سیرک نیز موضوعی بسیار مورد توجه برای موزاییکها بودند. چهار فصل و دریا نیز موضوع موزاییک های متعدد است. فصول مانند مردم با یک شی مشخص برای شناسایی آنها به تصویر کشیده شدند.
موزاییک های رومی
هنر موزاییک در دوران روم به شکوفایی خود ادامه داد. امروزه در اروپا مکان‌های زیادی وجود دارد که هنوز نمونه‌هایی از کف‌های موزاییکی از دوران روم را در خود جای داده‌اند. این گواهی بر دوام مواد و هنر است. رومی ها همچنین از موزاییک های تزئینی برای دیوارها، فواره ها و غیره استفاده می کردند. تسری های کوچکتر (سنگ ها و شیشه های کوچک)، رنگ های بیشتر و سایه های بیشتر نیز در این دوره معرفی شدند. رومی ها با همان طرح کلی و موضوع یونانیان ادامه دادند. آنها کارهای فیگولار اساسی انجام دادند، اما تا زمان ظهور مسیحیت بود که موزاییک‌های دیواری فیگولار واقعاً محبوب شدند.
با ظهور مسیحیت، انفجاری در هنر موزاییک رخ داد. مسیحیان اشکال موزاییک دیوار و سقف را برای استفاده در کلیساها تطبیق دادند.
بسیاری از تصاویر آنها عمدتاً دارای مضمون مذهبی بود. آنها اغلب از مواد گران قیمت مانند طلا و جواهرات برای الهام بخشیدن به پرستندگان خود استفاده می کردند. بسیاری از این موزاییک ها هنوز وجود دارند و در کلیساهای اروپایی برای عموم قابل مشاهده هستند. در دهه ۱۷۰۰میلادی، موزاییک های میکرو رایج شد. اینها تصاویر کوچکی بودند که در آن از قطعات بسیار کوچک استفاده می کردند. آنها معمولاً صحنه‌هایی را در اروپا به تصویر می‌کشیدند، بسیار دقیق و حاوی چندین هزار قطعه کوچک در هر اینچ مربع بودند.
معروف‌ترین موزاییک‌های جهان روم در آفریقا و سوریه، دو استان ثروتمند امپراتوری روم ساخته شده‌اند. بسیاری از موزاییک‌های رومی در موزه‌های تونس یافت می‌شوند که بیشتر آنها متعلق به قرن دوم تا هفتم پس از میلاد هستند.
موزائیک ها همچنین یکی از اصلی ترین عناصر اصلی معماری اولیه اسلامی هستند که در قرن های هفتم و هشتم محبوبیت خاصی پیدا کردند. این آثار اغلب دارای فرم‌های هندسی تکرار شونده، رنگ‌های زنده و نقش‌های پرآذین هستند و هم در داخل و هم در نمای ساختمان‌ها ظاهر می‌شوند.
به نمونه ای از این موزاییکها در ایران ودرمسجد جامع عتیق، شیراز، استان فارس، و موزاییک سقفی مجتمع آرامگاه حافظ، شیراز درحدود 1773 میلادی میتوان اشاره کرد.
در بخش‌هایی از ایتالیا که تحت تأثیر هنری شرق بودند، مانند سیسیل و ونیز، موزاییک‌سازی هرگز در قرون وسطی از مد نیفتاد. کل فضای داخلی کلیسای سنت مارک در ونیز با موزاییک های ظریف و طلایی پوشیده شده است. قدیمی ترین صحنه ها توسط استادان یونانی در اواخر قرن یازدهم اجرا شد، اما اکثر موزاییک ها آثار هنرمندان محلی قرن های 12 تا 13 هستند. تزئینات کلیسا تنها در قرن شانزدهم به پایان رسید. صد و ده صحنه از موزاییک‌های آتریوم سنت مارک مستقیماً بر اساس مینیاتورهای پیدایش پنبه، نسخه خطی بیزانسی است که پس از غارت قسطنطنیه (۱۲۰۴) به ونیز آورده شد. موزاییک ها در دهه ۱۲۲۰ اجرا شدند.
دیگر موزاییک های مهم ونیزی را می توان در کلیسای جامع سانتا ماریا آسونتا در تورچلو از قرن دوازدهم و در کلیسای سانتی ماریا ای دوناتو در مورانو با موزاییک بازسازی شده (طاق یا طاق، نیمه گنبدی) از قرن دوازدهم یافت.
موزاییک های قرن ۱۹
شکستن الگوهای تثبیت شده، چه در موزاییک، فرم و چه در سیستم های سازنده و ساختاری ساختمان های آن، نتیجه یک روش منحصر به فرد و بی سابقه موچب شکل گیری موزاییک مدرن در آمریکا شد.
موزاییک مدرن، بزرگترین موزاییک جهان است که در کلیسای جامع سنت لوئیس، واقع در سنت لوئیس، میسوری آمریکا واقع شده است. یک نمونه دیگر مدرن از موزاییک، ایستگاه موزه تاریخ طبیعی متروی شهر نیویورک است (از این دست آثار هنری در سراسر سیستم متروی شهر نیویورک پراکنده شده است). نمونه دیگری از موزاییک در محیط های معمولی استفاده از موزاییک های محلی با مضمون است. برخی از سرویس های بهداشتی در مناطق استراحت در امتداد برخی از بزرگراه های بین ایالتی تگزاسبا موزاییک ساخته شده اند.
این موضوع بیانگر این نکته مهم است که هنر موزاییک به همان اندازه مدرن است که تاریخی است. موزاییک ها می توانند هنری، کاربردی و زیبا باشند. موزاییکها می‌توانند و باید به طور مرتب در برنامه‌های طراحی داخلی در نظر گرفته شوند تا در صورت نیاز به بیان ویژگی‌های کاربردی در خانه‌ها و دفاتر کار نیزاضافه شود.
مترجم:احسان محرابی
گروه گزارش