نگاهی به تاریخچه فوتبال پرتغال 

“آژنگ نیوز”: با نگاهی به تاریخچه فوتبال پرتغال  در می یابیم که در سالهای  اخیر ا ورود کارلوس کی روش به عنوان مربی تیم ملی فوتبال ایران به کشورمان ،به گونه ای گسترده فوتبال ایران با فوتبال پرتغال را با یکدیگر پیوند داده است. به گونه ای که تعداد قابل توجهی از فوتبالیستهای ایرانی  به لیگ پرتغال ملحق شدند و حتی به مانند طارمی به اوج رسیدند.از اولین رویداد فوتبالی مربوط به  پرتغال عکس یا فیلمی وجود ندارد، با این حال مسلم است ،در سال ۱۸۵۷میلادی در لارگو دا آچادا واقع در کاماچا، مادیرا، یک دانشجوی جوان بریتانیایی به نام هری هینتون، اولین بازی فوتبال در پرتغال را آغاز کرد. با این حال، تنها در سال ۱۸۸۸ بود که برادران پینتو باستو، به دنبال انقلابی که با فوتبال به راه انداختند، یک توپ چرمی را به سرزمین اصلی پرتغال آوردند. این توپ در یک بعدازظهر زیبای یکشنبه در Parada de Cascais شروع به چرخیدن می‌کند که اولین «تمرین» است، اصطلاح عامیانه آن زمان که از راگبی برای تعریف تمرین فوتبال قرض گرفته شده بود. مدتها تمرین فوتبال انجام میگرفت تا اینکه  در ۲۲ژانویه سال بعد، همان برادران، این بار در کامپو پکونو در لیسبون، اولین بازی را خود در بین یک تیم  یازده نفره کاملاً پرتغالی و یک تیم یازده نفره انگلیسی برگزار کردند. مشابه این مسابقه  یک قرن بعد با نظم فوق العاده و قوانین تثبیت شده فوتبال بین پرتغالی ها و انگلیسی ها اتفاق افتاد،این مسابقه پیروزی ۲بر۱ پرتغالی ها پایان یافت.

پس از جلب توجه طبقات بالای جامعه یعنی بورژوازی و اشراف به پدیده فوتبال، در سال ۱۸۹۲، باشگاه فوتبال لیسبون در سال ۱۸۹۲ توسط گیلرمه پینتو باستو متولد شد، باشگاهی که در ۲ مارس ۱۸۹۴ برای کسب جام دی کارلوس اول ،با باشگاه  FootBall Club do Porto، رقابت کرد. این باشگاه دوم  منجر به پیدایش تیم فعلی  اف سی پورتو شد.این مسابقه  در زمین باشگاه کریکت Oporto و با پیروزی لیسبونی ها به پایان رسید.

فوتبال علیرغم اینکه هنوز توسط طبقه کارگر مورد بررسی قرار می گرفت، شتاب فوق العاده ای پیدا کرد. این موضوع را می توان در تعداد بی شماری از “آکادمی ها” و باشگاه هایی که تا پایان قرن تأسیس شده بودند،مشاهده کرد.برخی از این تیمها  شامل Grupo Sportivo de Carcavelos، Real Ginásio Português می شود. همچنین پورتو کریکت یا Sport Club Vianense که این تیم هنوز فعال است.

تاریخ فوتبال در این قرن با اولین بازی بین المللی یک تیم ملی فوتبال آغاز می شود. با مرور تاریخ  فوتبال در کشور پرتغال  در می ابیم که بوجود آورنده این شاهکار CIF (Club Internacional de Foot-Ball) بود که در سال ۱۹۰۷ برای شکست دادن باشگاه فوتبال رئال مادرید به شهرمادرید رفت.

سه سال پس از اولین حماسه اروپایی، فوتبال پرتغال تبدیل به فضایی برای تولد باشگاههای واقعی شد.فقط بین سال‌های ۱۹۰۴و ۱۹۰۸ فوتبالیست‌های آینده متولد شدند که شامل  بواویستا، اسپورتینگ سی‌پی، باشگاه پورتو و اسپورت لیسبون، بودند. پس از ادغام این دو باشگاه آخری  در سال ۱۹۰۸، آنها جای خود را به Sport Lisboa e Benfica داد.

علیرغم عدم وجود یک سازمان رسمی و فعال  در سال‌های اولیه قرن بیستم ، رقابت‌های بین باشگاه‌ها افزایش یافت، اگرچه همیشه به دلیل نبود یک قهرمانی واقعی ملی توجه به آن رقابتها به تدریج کاهش یافت.بر همین منوال از سال ۱۹۰۶، از تولد قهرمانی لیسبون، تا اولین قهرمانی پورتو در سال ۱۹۱۳، تا سال ۱۹۲۱/۱۹۲۲رقابتها در سطح کشور و ملی ، منحصراً از رویدادهای منطقه ای تشکیل می شد.

رقابتهای فوتبال در سطح ملی

در سال ۱۹۱۴، توپ شروع به چرخیدن به گونه ای  متفاوت کرد. اتحادیه‌های پورتو، لیسبون و پورتالگره به یکدیگر ملحق شدند و در ۳۱ مارس، اتحادیه فوتبال پرتغال (UFP) را تأسیس کردند، نهادی که فعالیت فوتبال را در سطح ملی سازماندهی و تنظیم می‌کند این اتحادیه حمایت شخص  اولیویرا رئیس جمهور را نیز به همراه خود داشت.

علاوه بر تشویق ایجاد انجمن های جدید در سراسر کشور، یکی از دلایل اصلی بوجود  آوردن آن اتحادیه؛ ایجاد مسابقات قهرمانی پرتغال بود.

این رویا تنها در فصل ۱۹۲۱/۱۹۲۲ به حقیقت می پیوندد، زمانی که پس از یک دوره مقدماتی منطقه ای، اف سی پورتو (قهرمان پورتو) و اسپورتینگ سی پی (قهرمان لیسبون) در دو بازی در فینال به مصاف یکدیگر می روند .

در سال ۱۹۲۶، در کنگره UFP، تصمیم گرفته شد که نام سازمان به فدراسیون فوتبال پرتغال (FPF) تغییر یابد و همچنین مسابقه ای در قالب یک قهرمانی (همه علیه همه و دردو دور) برگزار شود .این آیین نامه  در سال ۱۹۳۴، تحت نظارت لیگ فوتبال اجرایی شد ومسابقات به همین صورتی که پیش بینی شده بود،برگزار گردید.

FPF در سال ۱۹۳۸ کنترل این روند را در دست گرفت و مسابقات قهرمانی ( که توسط اف سی پورتو در اولین دوره به دست آمد ) و جام پرتغال، که در آن سال با پیروزی آکادمیکا آغاز شد،را سازماندهی کرد.

چند ماه قبل از این دستاوردها، تاریخ فوتبال پرتغال یک لحظه به یاد ماندنی دیگر را در خاطر خود ثبت کرد،یعنی اولین پیروزی با تیم باشگاهی  در سطح ملی.

تیم کویناس به رهبری کاندیدو دی اولیویرا برای یک بازی دوستانه با همتای اسپانیایی خود به اسپانیا رفت که این بازی با برتری ۳-۱ nuestros hermanos به پایان رسید.

بازی های تیم ملی فوتبال  پرتغال نیزرونق گرفتند. آنها  پس از شروع ضعیف، ابتدا در سال ۱۹۲۵ یک بر صفر مقابل ایتالیا پیروز شدند و دو سال بعد نیز فرانسه را در لومیار با چهار گل بی پاسخ شکست دادند.

در ۲۷ مه ۱۹۲۸ تیم پرتغال در مسابقات فوتبال المپیک آمستردام (که امروز توسط فیفا به عنوان “جهانی” شناخته می شود) حضور یافت. آنها و پس از شکست دادن شیلی (۴-۲) و یوگسلاوی (۲-۱) ، در نهایت در یک چهارم نهایی رقابت ها توسط مصر (۱-۲) شکست خورده و از رسیدن به مرحله بعد باز ماندند .بدین ترتیب آنها به بهترین نتیجه تاریخ در سطح فوتبال ملی  دست یافتند. تا اینکه اوزه بیو و هم تیمی هایش  پرتغال را در جام جهانی ۱۹۶۶ به مقام سوم جام جهانی انگلیس رساندند.

فوتبال در پرتغال تئوریک می شود.

با گسترش  مسابقات به صورت حرفه ای که در دهه قبل ۱۹۵۰شروع شد و آمدن مربیانی با فلسفه های بازی جدید مانند اتو گلوریا، فرناندو ریرا و مهمتر از همه بلا گاتمن خوش اخلاق، باشگاه ها و تیم های ملی قدرت گرفتند و با فتح جامهای متعدد فوتبال پرتغال به اوج خودرسید. جام باشگاه های قهرمان اروپا توسط بنفیکا و بازیکن برجسته اش اوزه بیو در دو سال متوالی (۱۹۶۱ و ۱۹۶۲)،فتح شد

دو سال بعد، این نسل از بازیکنان پر افتخار گرد هم آمدند تا اولین جواز حضور تیم در جام جهانی را تضمین کنند، تورنمنتی که تیم با مقام سوم روی سکو و اوزه‌بیو برنده  جایزه بهترین گلزن مسابقات با 9 گل زده آن را به پایان بردند.

دهه بعد، دهه رژیم غذایی بود. نه باشگاه ها و نه تیم ملی نتوانستند نتایج فوق العاده ای در میادین بین المللی کسب کنند، اما در این مستطیل کاشته شده در کنار دریا، کسانی بودند که دلایلی برای جشن گرفتن پیدا کردند. پس از ۱۹ خشکسالی، اف سی پورتو بار دیگر در سال ۱۹۷۸ با دستان خوزه ماریا پدرتو درخشان ، به یک قهرمانی ملی دست یافتند.

تابستان جادویی

تیم ملی پرتغالی که از دهه های قبل بازسازی شده است، یک  رویا را  و افتخار جدید را زنده می کند. در تابستان جادویی ۱۹۸۴، پرتغال با اول شدن در مرحله گروهی یورو ۸۴ در حضور کشور فرانسه ،دنیای فوتبال را شگفت زده کرد.

این سال زمان تحقق رویاها بود و در این موج مسحورکننده، حتی آلمان نتوانست تیم پرتغال را در راه رسیدن به جام جهانی مکزیک متوقف کند. در دقیقه ۵۴ آخرین و تعیین کننده ترین بازی مقدماتی، کارلوس مانوئل از وسط زمین به سوی دروازه هارالد شوماخر حیرت زده شوت می کند .توپ وارد دروازه می شود و نه تنها یک پیروزی تاریخی در خاک آلمان رقم می خورد، بلکه بلیت مکزیک ۸۶ را نیز برای آنها صادر میکند. آنها به  جام جهانی رفتند اما در مرحله گروهی حذف شد.

در حالی که گرد و غبار ماجرای “سالتیلو”(حذف در جام جهانی) فروکش میکرد، گروهی از بازیکنان جوان به رهبری کارلوس کی روش برای فتح جهان آماده می شدند. در سال ۱۹۸۹، بازیکنان جوان با پیراهن قرمزی که تیم زیر ۲۰ سال، آنرا بر تن می کرد، نیجریه را در فینال در ریاض (عربستان سعودی) با نتیجه ۲برصفر مغلوب کرد و جام قهرمانی جهان را در این رده سنی بالا برد.

دو سال بعد باز هم ، این شاهکار تکرار می شود. پرتغالی های زیر ۲۰ ساله که در مواجهه یک تیم دیگر درورزشگاه دا لوز در اوج هیجان بودند، با شایستگی و استعداد فراوان، جام جهانی زیر ۲۰ ساله ها را برای دومین بار متوالی مقابل برزیل در حالی که اشک می ریختند، بدست آوردند.

علیرغم عدم موفقیت در مسابقات یورو ۹۲ و جهانی ۹۴، نسل قهرمان دو دوره نوجوانان جهان، تیم را به مسابقات قهرمانی اروپا در انگلستان (۱۹۹۶) برد، جایی که پرتغال با الهام از کلاس فیگو، روی کاستا و ژائو پینتو به مرحله یک چهارم پایانی مسابقات قهرمانی اروپا رسید.

اگر این تیم در زمین‌های بزرگ‌ترین رقابت‌های جهان از موفق بیرون می‌آمد، اف سی پورتو هم چندان عقب نبود و به لطف گل پشت پای الهام‌بخش رباح ماجر، جام قهرمانان باشگاه‌های اروپا را در سال ۱۹۸۷در برابر بایرن مونیخ کسب کرد.

امروزه نیز علاوه بر اینکه پرتغال همواره یک تیم قدرتمند در سطح رقابتهاست ،بلکه بازیکنان آنها نیز در معتبر ترین باشگاههای دنیا به نحو تاثیر گذاری حضور دارند. همچنین نسلی از مربیان موفق پرتغالی سطح کیفی فوتبال بسیاری از کشور های دنیا را ارتقاء داده اند.

مترجم:علی محرابی

گروه گزارش