“آژنگ نیوز”: دو برادر در زمینه بازرگانی و صنعتی استان اصفهان در زمینه نساجی، سیمان و شکر فعالیت داشتند.آنها بنانگذار یکی از گروه های بزرگ اقتصادی منطقه اصفهان در سال های ۱۳۲۰تا ۱۳۵۰ بودند. برادران همدانی در یک خانه سنتی قدیمی در اصفهان زندگی می کردند.
آنها به واسطه فعالیت اقتصادی خود در ایران مشهور و شناخته شده بودند. این برادران هرگز ازدواج نکردند. عدم شفافیت مالی، ناتوانی در مدیریت و دخالت در قدرت سیاسی نقش عمده ای در نابودی سرمایه گذاری صنعتی و خروج حسین همدانیان از عرصه اقتصادی ایران در اواسط دهه ۱۳۵۰داشت.
این برادران عادت نداشتند در هتلی مجلل در ایران اقامت کنند. آنها در خانه سنتی زیبای خود در ایران زندگی می کردند.
علی همدانیان در سال ۱۲۸۰در اصفهان به دنیا آمد. پدرش محمدرضا همدانی، صنعتگر کوچکی بود که به سختی از عهده مخارج زندگی خانوادگی بر می آمد. فرزندش را به مدرسه فرستاد. سپس در بازار شاگرد شد. او با کمک چند نفر کیوسکی تهیه کرد. پس از مدتی به خرده فروشی پارچه تبدیل شد و در اصفهان دیگ و تابه و اسکنه مخصوص می فروخت.
از کشاورزانی که پول نقد برای خرید منسوجات نداشتند، به جای پول، گندم، جو، مویز و خشکبار را پذیرفت. این موضوع برای سالیان متمادی وجود داشته است. از سال ۱۳۰۴ شروع به فروش محصولات چندین کارخانه نساجی از جمله کارخانه وطن کرد. علی همدانیان ۲۴ ساله بسیار مقتصد بود. وی خواستار فروش پارچه های پشمی در بازار داخلی و یا در اقامتگاه های توریستی اصفهان شد.
حاج محمد حسین کازرونی (صاحب کارخانه وطن) از اعتبار دادن و توزیع پارچه و کمک به همدانی ها دریغ نکرد. همدانیان به تدریج وارد تجارت فروش شد و مغازه بزرگ تری را در بازار اصفهان نزدیک بزرگترین محوطه تاریخی اصفهان (میدان نقش جهان) خریداری کرد. با بهره مندی از حضور در اطراف شهر، زمین های کشاورزی را خریداری کردند. وقتی کارخانجات نساجی اصفهان رشد کرد، یکی از مشتریان بزرگ آنها بود. برخی از محصولات را خریداری کرده و محصول کارخانه را به صورت نقدی به فروش می رساند و همچنین برخی از این محصولات را با قرار دادن در هتل های بزرگ ایران به فروش می رساند.
بدین ترتیب درآمد او افزایش یافت; در ۳۰ سالگی به یکی از تاجران معتبر اصفهان تبدیل شد. سالها تجربه، انباشت سرمایه و اعتبار در بازار، او را به همراه تعدادی از بازرگانان انگیزه داد تا به فکر تاسیس کارخانه نساجی در اصفهان بیفتد.
علی همدانیان اولین سرمایه گذاری صنعتی خود را در۳۶ سالگی با تعدادی از فعالان اقتصادی در صنعت ریسندگی و بافندگی نساجی آغاز کرد. ساختمان کارخانه در زمینی به مساحت ۵۰ هزار متر مربع در خیابان هزارجریب اصفهان با هفت دستگاه پشم باف آغاز شد. سرمایه اولیه شرکت شش میلیون ریال بود و پس از مدتی دو برابر شد (شش هزار سهم ممتاز و شش هزار سهم عادی). کارخانه علاوه بر بافت دارای بخش ریسندگی نیز بود.
محصولات کارخانه نخ، پشم و پتو بود. در آن سالها ارتش یکی از خریداران عمده محصولات کارخانه بود. تولید سالانه آن ۴۵۰۰۰۰متر پارچه پشمی و ۷۰۰۰۰ نخ از برخی محصولات دیگر بود. این یکی از اولین کارخانه هایی بود که پارچه تترون را تولید کرد. بخشی از تولیدات نساجی آن به کشورهای عربی به ویژه عربستان سعودی صادر می شد.
این شرکت در سال ۱۳۳۰ به دلیل مشکلات مدیریتی و بحران مالی سازمان برنامه مدیریت جدید را پذیرفت. به نظر می رسد که بحران مالی نقش مهمی در ایجاد این شرایط داشته است زیرا گروه های سیاسی «نفوذ و مالکان» ناتوانی در جلوگیری از از دست دادن کارخانه را دارند. تعداد کارکنان کارخانه از ۱۲۲۰ به ۱۳۵۵ افزایش یافت. ۳۵۰ کارگر کارخانه زن بودند. این زنان سالی یک بار می توانستند به مسافرت بروند و در یک هتل مجلل ایرانی اقامت کنند.
دومین سرمایه گذاری صنعتی همدانیان در آذرماه ۱۳۳۹ با نام کارخانه شهناز تأسیس شد. بعدها به کارخانه بافناز معروف شد. محل کارخانه به مساحت۱۰۰۰۰متر مربع و زیربنای ۷۰۰۰۰فوت مربع در چهارباغ بالا و تولید کننده انواع الیاف پنبه ای و مصنوعی قرار داشت. آنها قسمت ریسندگی را به ۵۰۰۰۰ در سال ۱۳۴۲ رساندند.
این کارخانه دارای قسمت های مختلف پنبه فرز، پخت، ریسندگی و ۱۴۰۰ دستگاه بافندگی، رنگ آمیزی و فرز بود. روزانه حدود ۵۰۰۰۰۰ یارد نخ و۱۱۰۰۰۰ یارد جوجه، کاد، کرفس، پوپلین، مخمل و کتانی مردانه تولید می کرد (32 میلیون متر در سال). در شهریور ۱۳۳۷ تعداد پرسنل ۱۵۵۰نفر بود که بعداً به ۴۴۰۰ نفر رسید. در اواخر دهه ۴۰ سرمایه کارخانه حدود ۴۰۰میلیون ریال بود. ماشین های آن عموما اتوماتیک و مدرن بودند.
علی همدانیان در سال ۱۳۳۴ چهارمین کارخانه سیمان ایران را در استان اصفهان تأسیس کرد. در سال ۱۳۳۷ با یک کوره ۲۰۰ تنی با کارایی بیشتر شروع به کار کرد. در سال ۱۳۴۱ کوره دوم با ظرفیت ۳۰۰ تن در روز و سومین کارخانه در سال ۱۳۴۶ با ظرفیت ۵۰۰ تن در روز به بهره برداری رسید.
به تدریج ظرفیت به ۲۳۰۰تن افزایش یافت. مساحت کل سایت سیمان ۲میلیون متر مربع و زیربنای آن ۸۰۰۰۰ متر مربع بود که در آن انواع سیمان ساختمانی، سیمان حفاری و سیمان ضد سولفات تولید می شد. این شرکت دارای سرمایه ۳۵۰میلیون ریال و دارای ۳۸۵ پرسنل در سال ۱۳۴۹ بوده است.
گروه تاریخ