“آژنگ نیوز”:نقش گئورگ فردریش گروتفند در روشن ساختن تاریخ ایران باستان بسیار مهم است. او متولد۹ ژوئن ۱۷۷۵ و درگذشته ۱۵ دسامبر ۱۸۵۳بود.گروتفند یک معلم، باستان شناس و زبان شناس آلمانی بود. او اکتشافات مهمی در مورد ترجمه زبان فارسی باستان انجام داد. گروتفند موفق شد تا حدی خط میخی فارسی باستان را رمزگشایی کند و زمینه موفقیت کارهای بعدی و ارائه ترجمه کامل علائم را فراهم کند. با اینکه تمام دانش خط مدت زیادی از بین رفته بود، گروتفند توانست ده نشانه را از متن کتیبه های یافت شده در تخت جمشید که توسط کارستن نیبور کپی شده بود، بر اساس تشخیص الگوهای مکرر در کتیبه ها ترجمه کند. کار گروتفند، اگرچه ناقص بود، اما کمک مهمی در جهت درک ما از این متون باستانی بود، که از طریق آن می‌توانیم تاریخ فرهنگ‌های مهمی مانند ایران را کشف و معرفی کنیم.این کشف همچنین به بشر اجازه می‌دهد تا درک بیشتری از گذشته آنها برسد و به توسعه آینده منجر شود. یعنی آینده ای با هم به عنوان یک خانواده ترسیم کنیم که در آن تنوع فرهنگ ها به خوبی مورد قدردانی و احترام قرار می گیرد.
زندگی
گئورگ فردریش گروتفند در ۹ژوئن ۱۷۷۵ در موندن، هانوفر (آلمان امروزی) به دنیا آمد. پدرش، یوهان کریستین گروتفند، رئیس صنف کفاشان در هانوور-موندن بود. گروتفند مدتی در شهر زادگاهش و مدتی دیگر در ایلفلد تحصیل کرد، جایی که تا بیستمین سالگرد تولدش در آنجا ماند.
در سال ۱۷۹۵ برای تحصیل در رشته الهیات و فلسفه وارد دانشگاه گوتینگن شد. در آنجا او با کریستین گوتلوب هاین، توماس کریستین تایچسن و آرنولد هرمان لودویگ هیرن دوست شد. توصیه هاینه برای او؛در سال ۱۷۹۷ استادیاری در دانشگاه گوتینگن را به همراه داشت. زمانی که در آنجا بود، اثر خود را به نام De Pasigraphia sive Scriptura Universali (۱۷۹۹) منتشر کرد که منجر به انتصاب او در سال 1803 به عنوان رئیس مدرسه فرهنگی فرانکفورت شد.
در همان زمان گروتفند شروع به کار روی رونویسی خط میخی فارسی کرد. او نتایج خود را در یک سری مقالات در اوایل دهه ۱۸۰۰ منتشر کرد.
او کار خود را بیشتر روی زبان لاتین و ایتالیایی ادامه داد، اگرچه به زبان مادری خود نیز توجه داشت، همانطور که در کتاب Anfangsgründe der Deutschen Poesie که در سال ۱۸۱۵ منتشر شد، و تأسیس انجمنی برای تحقیق در مورد زبان آلمانی در سال ۱۸۱۷ این موضوع را نشان داد. در سال ۱۸۲۱، او مدیر موسسه هانوفر شد، این سمت را تا زمان بازنشستگی خود در سال ۱۸۴۹حفظ کرد.
از سال ۱۸۲۳ تا ۱۸۲۴، ویرایش اصلاح شده او از دستور زبان لاتین Wenck در دو جلد منتشر شد و پس از آن دستور زبان کوچکتری برای استفاده در مدارس در سال ۱۸۲۶ منتشر شد. در سالهای ۱۸۳۵ تا ۱۸۳۸، تلاشی سیستماتیک برای توضیح بقایای تکه تکه گویش اومبریایی، در هشت بخش کرد.
با این حال، او به زودی به موضوع مورد علاقه خود بازگشت و اثری را در پنج بخش به نام Zur Geographie und Geschichte von Alt-Italien (1840-1842) ارائه کرد. پیش از این، در سال ۱۸۳۶، او مقدمه ای برای ترجمه واگنفلد از سانچونیاتون ساختگی فیلو از بیبلوس نوشته بود، که گفته می شد در سال قبل در صومعه پرتغالی سانتا ماریا د مرینیائو کشف شده بود.
او در سال ۱۸۴۹ بازنشسته شد و در ۱۵ دسامبر ۱۸۵۳ در هانوفر، هانوفر (آلمان امروزی) درگذشت.
اگرچه گروتفند بیشتر کارهایش را روی زبان های ایتالیایی، لاتین و آلمانی انجام داد، اما مهمترین کار او در فارسی باستان بود که او را به شهرت رساند. کتیبه‌های میخی ایران مدتی بود که توجه اروپا را به خود جلب کرده بود. نسخه‌های دقیقی از آنها توسط کارستن نیبور بزرگ منتشر شده بود که البته در آن زمان بینایی خود را در این کار از دست داده بود.
این نیبور بود که نسخه‌هایی از کتیبه‌ها را که در حین کاوش در ویرانه‌های کاخ ۲۰۰۰ ساله پادشاهان هخامنشی در تخت جمشید در سال ۱۷۵۶یافت، به اروپا آورد. کتیبه‌ها به سه زبان مختلف، پارسی باستان نوشته شده بودند. ،فارسی، بابلی و ایلامی. گروتفند وظیفه رمزگشایی زبان اول یعنی فارسی را بر عهده گرفت.
جالب اینجاست که گروتفند به طور اتفاقی به این وظیفه رسید. او با دوستش رافائلو فیوریلو شرط بندی کرد که ادعا کرد خواندن زبانی که هیچ چیز درباره آن معلوم نیست، نه فرم و نه محتوا، غیرممکن است. گروتفند اعتقاد دیگری داشت و آنها شرط بندی کردند. انتخاب زبانی که قرار بود آزمون انجام شود بر اساس خط میخی بود.
پیش از این، دوست گروتفند، اولوف گرهارد تیشسن، معتقد بود که او متوجه شده که عبارتها و تصاویر روی ستونها (که مشخص شد فارسی هستند) الفبایی هستند. در آن لحظه گروتفند این موضوع را در دست گرفت. اولین کشف او در سال ۱۸۰۰ به انجمن سلطنتی گوتینگن ابلاغ شد و دو سال بعد این ادعا توسط تایکسن بررسی شد. اکتشافات گروتفند را می توان به شرح زیر خلاصه کرد:
کتیبه های فارسی شامل سه شکل مختلف از خط میخی است، به طوری که رمزگشایی از یکی کلید ترجمه بقیه را می دهد.
حروف ستون فارسی حروف الفبا هستند و هجایی نیستند
باید از چپ به راست خوانده شوند
حروف الفبا از چهل حرف شامل نشانه های مصوت بلند و کوتاه تشکیل شده است
کتیبه های تخت جمشید به زبان زند نوشته شده است (که البته چنین نیست) و باید آن را به عصر شاهزادگان هخامنشی نسبت داد.
روندی که از طریق آن گروتفند به نتایج خود رسید، نمونه برجسته ای از نبوغ است. او توانست عبارات تکراری را که برای بزرگداشت پادشاهان ایرانی به کار می رفت، انتخاب کند. سپس آن حروف را با نام پادشاهان که از متون تاریخی یونانی می دانست مقایسه کرد. گام به گام ده حرف را کشف کرد. اولین کلمه ای که او ترجمه کرد Darayavahusch: chschayathiya (به معنی پادشاه داریوش) بود.
در سال ۱۸۱۵، او گزارشی از اکتشافات خود در کارهیرن در مورد تاریخ باستان ارائه کرد و در سال ۱۸۳۷ Neue کتابهای دیگری منتشر کرد.
میراث
گروتفند پایه اولیه رمزگشایی خط میخی فارسی باستان را گذاشت. او توانست ده تا از حروف را شناسایی کند. آنچه باقی مانده بود بررسی نتایج کشف گروتفند بود، کاری که توسط یوژن برنوف، کریستین لاسن و هنری راولینسون انجام شد. رمزگشایی بقیه حروف ۴۵ سال طول کشید. با این حال، سرانجام، کلیدی که پیشینه فرهنگ تاریخی مهم کشورمان ایران را گشوده بود، تکمیل شد و نوع بشر از گشودن قفل این دانش پنهان و فراموش شده بهره فراوان برد. ضمن قبول اهمیت این کار باید اذعان کرد که گروتفند اساس این کار را گذاشت.
حسن محرابی
گروه تاریخ