“آژنگ نیوز”:تا قبل از نهضت مشروطه کارگران و کشاورزان زیر نظر مالکین فعالیت می کردند و استقلال شغلی نداشتند. البته قبل از این دوران ،یک بار در زمان امیرکبیر اقداماتی برای معرفی و تثبیت کارگران و کشاورزان صورت گرفت.لکن با مرگ او این تلاش بی نتیجه باقی ماند. تا اینکه بعد از مشروطیت و در اولین دوره مجلس شورای ملی، ۲۷ کرسی از ۵۷ کرسی نمایندگان به اصناف کارگری و کشاورزان اختصاص یافت.
این اقدام به عنوان اولین زمینه‌های به رسمیت شناختن حقوق کارگران و متخصصین واهل فن ، به شمار می آید.پس از آن در سال ۱۳۰۷ اولین قانون حمایت از حقوق کارگران ( اگرچه به صورت غیر مستقیم ) با عنوان قانون “تعرفه قیمتی” از تصویب مجلس گذشت.هدف از این قانون حمایت از تولیدات داخلی و فراهم آوردن امکانات برای بهبود زندگی کارگران کارخانه ها بود. در همین دوران به تدریج کارگاه‌های فعال در زمینه ریسندگی،بافندگی، چرمسازی، کبریت سازی تریکو بافی،واکس سازی ،روغن سازی شیشه و بلور سازی و برنج کوبی به وجود آمد .
همچنین با شکل گیری تاسیسات نفت در جنوب و شیلات در شمال بر تعداد کارگران ایرانی نیز افزوده شد. اقدامات دیگری نیز موجب گردید تعداد کارگران افزایش یافته و جامعه برای آنها اهمیت بیشتری قائل شود و زمینه های فعالیت کارگران فنی هم بیشتر شود.مانند ایجاد راه آهن سراسری کشور و تاسیسات وابسته به آن. ایجاد راههای شوسه و ساختمان های دولتی که همه این اقدامات موجب افزایش بکارگیری تعداد ییشترکارگران و در نتیجه ضرورت سازماندهی آنها شد .
در سال ۱۳۱۵ به دنبال این اقدامات اولین تصویب نامه برای کارگران کارخانجات صنعتی کشور در شهریورماه همین سال تهیه و تصویب شد. تا پیش از این تاریخ، قوانین و مقررات مدون که صرفاً به منظور شرایط کار و زندگی کارگران سراسر کشور تهیه شده باشد، وجود نداشت . تنها چند آیین نامه و تصویب نامه برای صنوف معینی از کارگران تصویب شده بود. کارگران و کارفرمایان مسئولیتی در قبال یکدیگر احساس نمی کردند و ضوابط مشخص و معینی نداشتند. کارگر هرگاه که می خواست می توانست محل کار خود را ترک کند و یا کارفرما هر زمان می خواست ، کارگر خود را اخراج می‌کرد.
برای اولین بار در سال ۱۳۱۰ از سوی وزارت راه برای رفاه حال کارگران راهسازی کشور مقرراتی به تصویب هیئت دولت رسید . بر اساس آن “صندوقی” به نام “صندوق احتیاط کارگران “طرق و شوارع ایجاد شد . این صندوق وظیفه داشت اقداماتی از قبیل پرداخت هزینه معالجه کارگرانی که در حین خدمت بیمار یا مصدوم شدند، پرداخت مقرری به مصدومین کار، تعیین و پرداخت مقرری به خانواده کارگرانی که در اثر حادثه و حین انجام وظیفه فوت می‌کردند را بر عهده داشت .
در سال ۱۳۱۲ این تصویب نامه کامل تر شد و وزارت دارایی موظف گردید به بازماندگان فوت‌شدگان حین کار هم مستمری پرداخت کند.یکی دیگر از اقدامات برای کارگران صنعتی، فراهم آوردن شرایط بیمه آنان بود .در سال ۱۳۲۲ نخستین قانون بیمه اجباری به تصویب رسید و شرکت سهامی بیمه ایران با دریافت ۲ درصد حق بیمه ،کارگران را بیمه می نمود .پیشرفت فعالیت های صنعتی لزوم ایجادواحدی برای رسیدگی به امور کارگران ایجاب می‌کرد.لذا در سال ۱۳۲۳ اداره کل کار در وزارت بازرگانی و پیشه و هنر تاسیس شد .
به دنبال این اقدام دولت طرحی تهیه کرده که در شورای عالی کار و اقتصاد مطرح گردید .این طرح در اردیبهشت ماه سال ۱۳۲۵ تصویب شده و به مرحله اجرا در آمد. اما مسائل و مشکلات و کارگری روز به روز افزایش می یافت. بنابراین اقداماتی در جهت تاسیس وزارت کار صورت گرفت.
عامل اجرایی نظارت بر فعالیتهای کاری، اداره کل کار بود. اما از آنجا که سازمان و هدفهای این اداره با قانون تناسب نداشت به همین جهت در مردادماه سال ۱۳۲۵ اداره کل کار از وزارت پیشه و هنر جدا شد و به صورت وزارت کار و تبلیغات مستقلاً به کار پرداخت. به دنبال ضرورت تدوین مقررات جدید ،به دلیل گسترش فعالیت های صنعتی ،در سال ۱۳۲۸ قانون جدید تنظیم و به تصویب مجلس شورای ملی رسید .
در واقع می‌توان گفت که تنها از این تاریخ ،قانون کار به معنای واقعی آن به مرحله اجرا درآمد .مجدداً در سال ۱۳۳۶ اقداماتی در جهت تکمیل قانون کار صورت گرفت و طرح قانون کار در ابتدای سال ۱۳۳۷ به مجلس شورای ملی ارائه شد .این قانون در بیست و ششم اسفند ماه ۱۳۳۷ به مرحله اجرا گذاشته شد .از این پس فعالیتهای صنعتی و نیز حقوق کارگران به شکل سازماندهی شده مورد توجه قرار گرفت.
گروه تاریخ