“آژنگ نیوز”:اگر می خواهیم پیشرفت کنیم باید قاعده و قانون مغالطه هزینه های صرف شده را مورد توجه قرار دهیم. در سال ۱۹۵۶ ، کمیته هواپیماهای حمل و نقل مافوق صوت در انگلستان جلسه ای برقرار کرده تا درباره ساخت هواپیمای مافوق صوت توسط هواپیماسازان و متخصصان موتورهای بریتانیایی و دولت صحبت کنند. پروژه – با نام Concorde – پیش رفت و در سال ۱۹۶۲ فرانسه به این گروه پیوست.
هنگامی هواپیمای کنکورد در اولین پرواز تجاری در ژانویه ۱۹۶۷ در آسمان بالا رفت که این شرکت قبلاً دچار هزینه های بیش از حد شده بود. در آخرین پرواز کنکورد در سال ۲۰۰۳ ، میزان سرمایه گذاری مالی انگلو/فرانسه افسانه ای شده بود.
ابداع مغالطه کنکورد
این رویداد موجب شد که اصطلاح “مغالطه کنکورد”یا “هزینه های صرف شده” به عنوان استعاره ای برای زمانی که انسان ها از یک سرمایه گذاری،یک سیاست وتجارت،دفاع می کنند را ابداع کردند.درحالی که این دفاع؛ بیش از رها کردن و جایگزینی هزینه دارد.البته این مشکل قدیمی بود بدین صورت که چهارقرن قبل از کنکورد،در قسمت اول نمایش “هنری چهارم” نوشته شکسپیر یک دیالوگ به این شرح آمده: “بخش بهترازشجاعت ، اختیار است.”
در اینجا دو درس مربوط به مغالطه کنکورد آمده است.
۱.اولین درس “هزینه های صرف شده”: هنگامی که قابلیت مالی یک شرکت در آینده زیر سوال می رود، هرگونه تصمیم برای ادامه نباید براساس آنچه قبلاً هزینه شده است باشد. شرکای کنکورد این درس را پس از۲۷ سال خسارت وبه باد دادن پول مالیات دهندگان ودر زمانی بسیار دیر دریافتند.
همچنین برای مشاغل کوچک،نیز بهانه هایی از این قبیل مطرح می شود: “ما سرمایه گذاری زیادی کرده ایم …” یا “اگر بیشتر کار کنیم …” یا “ما فقط به زمان بیشتری نیاز داریم …”.اما باید قاطعانه تصمیم گرفت که وقتی در حال حاضر یک برنامه ای کار نمی کند ، شما باید تصمیم بگیرید که چه زمانی دوشاخه را بکشید.
۲. درس دوم “غرور تا قبل از نابودی پیش می رود” .به بیان صریح تر دلبستگی عاطفی به کنکورد و غرور دولتهای انگلیس و فرانسه باعث تعلیق یک پروژه ضررده اقتصادی شد.
البته در مشاغل کوچک ، غرور می تواند یک محرک مولد باشد – اما می تواند مشکل زا نیز باشد. یعنی نباید کار را به جایی رساند که قدرت انتخاب از ما گرفته شود.این نکته در این جمله چنین توصیف شده که: “آیا شما شانس مبارزه دارید یا فقط یک فرصت برای مبارزه دارید؟“
شاید سخت ترین تصمیمی که صاحب مشاغل کوچک با آن روبروهستند این باشد که چه موقع به یک فعالیت تجاری پایان دهند ، غالبا تاخیر در این تصمیم گیری منجر به پایان فاجعه بار یک فعالیت میشود.
ریشه های تاریخی یک رفتار
دلیل این امر ریشه های تاریخی هم دارد.زیرا اکثر ما در محیط هایی زندگی می کنیم که برای تصمیم گیری جامع بهینه نشده اند.همچنین فقط شرکتها و موسسات نیستند که تصمیمات غلط میگیرند.بلکه در حوزه شخصی هم این مشکل وجود دارد.
تصور کنید چند هفته پیش بلیط کنسرت را با قیمت گرانی خریداری کرده اید. در روز کنسرت ، احساس بیماری می کنید و بیرون هم باران می بارد. شما می دانید که ترافیک به دلیل باران بدتر خواهد شد و با رفتن به کنسرت خطر بیمار شدن شما هم بیشتر می شود. در این حالت ،اگرچه به نظر می رسد که اشکالات رفتن به کنسرت بیشتر از مزایای آن است،اما چرا اغلب وبه احتمال زیاد؛ رفتن به کنسرت را انتخاب می کنند؟
چنانکه اشاره شد این تصمیم گیری اشتباه؛ با عنوان “مغالطه هزینه صرف شده” شناخته می شود.زیرابنا بر عادت، اگر قبلاً روی یک کاری سرمایه گذاری کرده ایم ، خواه سرمایه گذاری پولی باشد یا تلاشی که برای تصمیم گیری انجام می دهیم ، به احتمال زیاد به تلاش خود ادامه می دهیم. حال آنکه این اغلب بدان معناست که ما با شواهدی مخالفت می کنیم که نشان می دهد فعالیت سابقمان ،دیگر بهترین تصمیم نیست ، مانند بیماری یا آب و هوا که بر رویداد تأثیر می گذارند.اما متاسفانه باز هم کار زیان بار را انجام می دهیم.
اما باید توجه کرد که از نظر اقتصادی ، هزینه های صرف شده هزینه هایی هستند که قبلاً متحمل شده واصلا قابل بازیابی نیستند. بنابراین نباید عاملی در تصمیم گیری فعلی ما باشد ، زیرا اهمیت دادن به هزینه های جبران ناپذیر به عنوان منطقی برای تصمیم گیری فعلی غیرمنطقی است. اگر منطقی عمل کنیم ، فقط هزینه ها و مزایای آینده باید در نظر گرفته شوند ، زیرا صرف نظر از آنچه که قبلاً سرمایه گذاری کرده ایم ، اگر تصمیم خود را دنبال کنیم یا نه ، آن سرمایه های هزینه شده قبلی را پس نخواهیم گرفت.
اشتباه فاحش به این معنی است که ما تصمیمات غیرمنطقی می گیریم زیرا به تأثیرگذاری های دیگری به غیر از گزینه های فعلی اهمیت می دهیم. این مغالطه بر بسیاری از زمینه های مختلف زندگی ما تأثیر می گذارد و نیزمنجر به نتایج نامطلوب می شود.
اینگونه تصمیم گیری ها در جنبه های مختلف زندگی ما تاثیر میگذارند،مثلا هزینه زیادی برای بازسازی خانه قدیمی خود صرف میکنیم،در حالیکه خریدن خانه جدید ارزان تر است.ما این کار را نمیکنیم چون معتقدیم برای آن خانه قدیمی سرمایه و سالهای عمرمان را قبلاً سرمایه گذاری کرده ایم.
بنابراین همانطور که در نمونه های مختلف مورد بحث مشاهده شد ، مغالطه ناشی از کاهش هزینه ها بر بسیاری از جنبه های زندگی روزمره ما و همچنین تصمیمات بزرگتر که دارای اثرات طولانی مدت هستند ، تأثیر می گذارد. اشتباه فاحش هزینه به این معناست که ما تصمیماتی می گیریم که غیرمنطقی هستند و منجر به نتایج نامطلوب می شوند. ما بر سرمایه گذاری های گذشته خود به جای هزینه ها و مزایای حال و آینده تمرکز کرده ایم .به این معنی که ما خود را متعهد به تصمیماتی می کنیم که دیگر به نفع ما نیست.
حال آنکه مغالطه ناشی از کاهش هزینه ها یک چرخه معیوب است. زیرا ما همچنان به سرمایه گذاری در زمان ، پول و تلاش در زمینه هایی که قبلاً در آن سرمایه گذاری کرده ایم ، می پردازیم. هرچه بیشتر سرمایه گذاری کنیم ، بیشتر متعهد به ادامه تلاش هستیم وبا بهانه سازی استفاده از منابع بیشتری نیز امکانپذیربه نظر می رسد. در حالی که باید به این کار پایان می دادیم.
چگونه از آن اجتناب کنیم
اما چگونه از گرقتار شدن به این دام اجتناب کنیم .در حالی که غلبه بر مغالطه های ذاتی شناختی دشوار است ، اما اگر از مغالطه “هزینه صرف شده” آگاه باشیم ، می توانیم اطمینان حاصل کنیم که به جای تعهدات گذشته ، بر هزینه ها و مزایای فعلی و آینده تمرکز می کنیم. ما باید به جای احساس بیهودگی یا احساس گناه که از کنار گذاشتن تعهد قبلی متحمل می شویم ، بر اقدامات مشخص آینده تمرکز کنیم ، زیرا مطالعات نشان داده است که وقتی از تصمیم گیری بر اساس احساسات خود،پرهیز میکنیم، اثرات مغالطه ناشی از “هزینه صرف شده” کاهش می یابد.
با این حال ، برای ما دشوار است که احساسات خود را نادیده بگیریم زیرا آنها بر تصمیمات ما تأثیر می گذارند. در عوض ، ما می توانیم برای تصمیم گیری به فناوری روی آوریم. به همین جهت باید از سیستمها و روشهایی بهره بگیریم که احساسات، در شکل گرفتن آنها نقش ندارند.مثلا سیستم های فناوری اطلاعات؛ انتخاب های منطقی انجام می دهند و تحت تأثیر تصمیمات قبلی قرار نمی گیرند.
بنابراین مهمترین نکته ای که به ما می تواند در جهت غلبه بر این مشکل یاری برساند ،پرهیز از توجه به گذشته و احساسات صرف است.
ترجمه احسان محرابی
گروه گزارش