“آژنگ نیوز”:ریشه های واکنش مردمی نسبت به درگذشت امام خمینی (ره). در مورد توجه عموم مردم به درگذشت امام خمینی(ره) وحضور گسترده مردم درمراسم تشییع وتدفین بنیانگذارانقلاب اسلامی؛ ضرورت دارد که به نحوه طرح چهره ایشان در میان مردم در ابتدای انقلاب اسلامی اشاره شود.تا این واکنش گسترده،پرشوروکم نظیرومردمی نسبت به فقدان امام خمینی (ره )قابل تبیین باشد.
البته پیرامون نقش امام خمینی(ره)در انقلاب اسلامی؛در منابع رسمی و از دیدگاه شخصیتها و چهره های برجسته نکات فراوانی عنوان شده است.اما از آنجایی که امام(ره) برای به صحنه آوردن مردم در انقلاب اسلامی نقش بنیادین را داشت.اشاره به دیدگاههای برخی از افراد عادی و معمولی در این مورد می تواند یک جنبه دیگر از چهره مردمی بنیانگذار انقلاب اسلامی را آشکار سازد.
آشنایی وآگاهی عمومی از امام خمینی در میان نسل نوجوان و جوان در هنگام انقلاب اسلامی(متولدین ۱۳۴۰ به بعد)اگرچه به صورت افواهی مربوط به خرداد ۱۳۴۲و به روایت پدران و مادرانشان بود.اما خود آنها در آستانه انقلاب اسلامی به کرات با نام امام خمینی مواجه می شدند. اشاره به نام امام(ره) به صورت گسترده در اجتماع به اواخر سال 1356 خورشیدی و با گستردگی بیشترمربوط به تابستان 1357 است.
یکی از شاهدان عینی نقل میکند که در خیابان مشغول بازی فوتبال بودیم که به ناگهان جمعیتی حدود 100 نفر را در خیابان دیدیم که در حال دویدن و با مشتهای گره کرده “شعار روح اله خمینی و درود بر خمینی” را سر می دادند.بدین ترتیب در منظر عمومی ودرجامعه؛ نام امام (ره)مطرح می شد.
آشنایی با چهره ایشان در قالبهای دیگری نیز شکل می گرفت. درهمین سال 57 به صورت عمومی، بخش وسیعی ازمردم از وجود رساله عملیه امام خمینی (ره) و امکان تهیه آن آگاهی می یافتند.(اشاره به این نکته ضرورت داردکه پیروان سنتی ایشان سالها بود نسبت به این امر وقوف داشتند،منظورعموم مردم و حتی آنانی است که آگاهی کامل از رساله عملیه ایشان نداشتند).خبر وجود وامکان تهیه رساله عملیه اما به صورت ویژه در مساجد مطرح می شد. موضوع وجود رساله امام خمینی(ره) هنگام برگزاری نماز جماعت(که در این هنگام بسیار گسترده و پرجمعیت نسبت به سابق برگزارمی شد)عنوان می گردید.
مردم هم عموما از مساجد آن را تهیه می کردند.به همین جهت مساجد محل معرفی عمومی و اجتماعی رهبر انقلاب اسلامی بودند.به تدریج در همین مساجد و عموما در محل قرار گرفتن مهر ها و یا کفش کن ها بود که اعلامیه های امام خمینی هم برای مردم قرار می گرفت. اعلامیه ها نیز توسط همان نوجوانان و جوانان با ذوق و شوق توزیع می شد.
بخش دیگری از شیوه آکاهی و آشنایی مردم با رهبر انقلاب اسلامی،مربوط به نوارهای سخنرانی ایشان بود.زمان اوج رواج نوارها و در نتیجه شنیدن سخنان امام (ره) در همین تابستان سال 57 بود. وقتی نوار به یک نفر وبه یک محله می رسید.با سرعت یک نوار خالی تهیه می شد.سپس نوار سخنرانی در یک ضبط صوت پخش می شد،یک ضبط صوت دیگر هم با نوار خالی در جلو این ضبط صوت قرار گرفته وصدای نواری که پخش می شد را ضبط میکرد.
با روشهای ساده برای اینکه جلوی ضبط صداهای اضافی گرفته شود،بر روی هر دو ضبط صوت پارچه کلفت یا پتویی می انداختند. به این شکل با سرعت نوارها هم توسط مردم تکثیر میشد.البته نوارها یقینا با ابزار پیشرفته تکثیر می شدند،
اما این شیوه ها حکایت از میل رغبت و علاقه مردمی به امام خمینی(ره)داشتند.بدین ترتیب عموم مردم با آرمانها ،افکار و شخصیت امام خمینی (ره) آشنا شده و به اوعلاقه مند گردیدند.این اتحاد مردمی و رهبر انقلاب اسلامی یک عامل کلیدی در سرعت بخشیدن به پیروزی انقلاب اسلامی بود.
با طرح این نوع واکنشهای مردمی در جریان انقلاب اسلامی، اکنون بهتر می توان درک کرد که بدیهی است وقتی امام خمینی(ره)با چنین اقبالی از سوی مردم مواجه بوده است؛واکنش آنها به درگذشت این شخصیت نیز از چنان ابعادگسترده ای برخوردار باشد.
بر این مبنا واکنشهای عاطفی مردم به درگذشت امام خمینی(ره)یک واکنش سوگوارانه است. اما در عمق این واکنش ،در حقیقت یک نوع قدر دانی عملی در جهت سپاسگزاری از امام خمینی (ره) موجود است.او توانسته بود،نهضت انقلاب اسلامی را شکل بخشیده و عموم مردم (به معنای واقعی عموم مردم از شهرهای بزرگ تا کوچکترین روستاهای کشور)را در این مسیر بسیج نماید.
در حقیقت مردم عزادار با امام خمینی(ره) زندگی کرده و رشد کرده بودند.این پیشینه تاریخی؛رابطه مردم و امام خمینی (ره)بر بحران عاطفی انها می افزود..به همین جهت،این سوگواری درقالب یک تجربه مشترک و یکی از چالش برانگیزترین تجربه های زندگی اشان ،موجب بروز یک واکنش اجتماعی گسترده و قوی در مراسم درگذشت ایشان از14 تا 16 خرداد ماه سال 1367 خورشیدی بود.در این مراسم بیش از 10 میلیون عزادار حضور داشتند.
گروه گزارش