“آژنگ نیوز”:از کی وقت و زمان شناخته شد؟بررسی تاریخچه ابداع زمان سنج و تقسیم بندی زمان ،بیانگر اهمیت و نقش زمان در پیشرفت بشریت به شمار می اید.زیراتلاش های بشر برای بیان زمان به پیشرفت فن آوری و علم ما در طول تاریخ کمک کرده است.
نیاز به سنجش تقسیمات شبانه روزی ، مصریان باستان ، یونانیان و رومیان را به ایجاد ساعتهای آفتابی ، ساعتهای آبی و سایر ابزارهای گاه شماری اولیه سوق داد. اروپای غربی این فن آوری ها را در پیش گرفت ، اما در قرن سیزدهم میلادی ، تقاضا برای یک ابزار زمانسنج قابل اعتماد ، صنعتگران قرون وسطی را به ابداع ساعت مکانیکی سوق داد. اگرچه این دستگاه جدید الزامات جوامع خانقاهی و شهری را برآورده می کرد ، اما برای استفاده علمی بسیار نادرست و غیرقابل اعتماد بود. تا اینکه آونگ به کار گرفته شد و این امر موجب گردید تا بتوان عملکرد ساعتها را به صورت دقیق اداره کرد.
رواج زمان سنج الکترونیکی
البته امروزه ابزار دقیق زمان سنجی اکثر دستگاه های الکترونیکی هستند. به عنوان مثال ، تقریباً همه رایانه ها دارای یک ساعت بلوری کوارتز برای تنظیم عملکرد آنها هستند. علاوه بر این ، سیگنال های زمانی که از ماهواره های سیستم موقعیت یابی جهانی تابیده می شوند عملکرد تجهیزات ناوبری دقیق را مدیریت می کنند ، بلکه این کار را برای تلفن های همراه ، سیستم های فروش فوری سهام و شبکه های توزیع برق در سراسر کشور نیزانجام می گیرد. این فناوری های مبتنی بر زمان به بخش جدا نشدنی زندگی روزمره ما تبدیل شده اند ، به گونه ای که ما تنها در صورت عدم موفقیت در کارهایمان میزان وابستگی خود را به آنها تشخیص می دهیم.
نقش ماه وخورشید
با توجه به شواهد باستان شناسی،بابلی ها و مصری ها حداقل ۵۰۰۰سال پیش شروع به اندازه گیری زمان کردند،تقویم هایی را برای سازماندهی و هماهنگی فعالیت های عمومی و رویدادهای عمومی،برنامه ریزی برای حمل کالا و به ویژه تنظیم چرخه های کاشت و برداشت ، معرفی کردند. آنها تقویم های خود را بر اساس سه چرخه طبیعی بنا نهادند که عبارتند از: روز خورشیدی ، با چرخش زمین در محور خود با دوره های متوالی نور و تاریکی مشخص شده است. ماه قمری ، مراحل بعدی ماه را هنگام چرخش روی زمین دنبال می کند. و سال خورشیدی ، تعریف شده توسط تغییر فصول همراه با گردش سیاره ما به دور خورشید.
قبل از اختراع نور مصنوعی،ماه تأثیر اجتماعی بیشتری داشت.به ویژه برای کسانی که در نزدیکی خط استوا زندگی می کنند ، افزایش و کاهش ابعاد و نور آن بیش از گذراندن فصول سال مشهود است.از این رو تقویم های ساخته شده درعرض های جغرافیایی پایین بیشتر تحت تأثیر چرخه ماه قرار گرفتند. اما در مناطق آب و هوایی شمالی،که کشاورزی فصلی مهم بود،سال خورشیدی بسیار مهمتر شد. با گسترش امپراتوری روم به سمت شمال،تقویم خود را بیشتربر مبنای سالهای شمسی ترتیب دادند. همچنین تقویم میلادی امروز از تقویم های بابلی ، مصری ، یهودی و رومی نشات گرفته است.
مصریان تقویم مدنی با ۱۲ماه ۳۰ روزه تنظیم کردند که پنج روز برای تقریبی سال شمسی اضافه شده است. هر دوره ۱۰ روزه با ظهور گروه های خاص ستاره ای (صورت فلکی) به نام دکان مشخص می شد. در طلوع ستاره سیریوس درست قبل از طلوع آفتاب ، که در حوالی مهمترین طغیان سالانه رود نیل رخ داد ، ۱۲دکان در آسمان ها دیده می شود. اهمیت کیهانی مصریان در ۱۲دهکده آنها را به سمت توسعه سیستمی سوق داد که در آن هر بازه تاریکی (و بعداً هر بازه روشنایی روز) به دوازده قسمت مساوی تقسیم می شد. این دوره ها به عنوان ساعت های زمانی شناخته می شوند.زیرا مدت زمان آنها با توجه به تغییر طول روزها و شب ها با گذشت فصل متفاوت است. ساعات تابستان طولانی و زمستان کوتاه بود. فقط در اعتدالهای بهار و پاییز ساعتهای روشنایی و تاریکی روز برابر بودند. ساعات زمانی که توسط یونانیان و سپس رومی ها (که آنها را در سراسر اروپا پخش کردند) به تصویب رسیدند، بیش از ۲۵۰۰سال مورد استفاده باقی ماندند.
ساعتهای آفتابی
مخترعین برای ردیابی ساعات زمانی در طول روز،ساعتهای آفتابی ایجاد کردند که زمان را با طول یا جهت سایه خورشید نشان می دهد. همچنین ساعت آبی نیز،برای اندازه گیری ساعات زمانی شب طراحی شده است. یکی از اولین ساعتهای آب حوضچه ای بود که دارای سوراخ کوچکی در نزدیکی کف آن بود که آب از آن بیرون می ریزد.پایین آمدن سطح آب نشانگر ساعت عبوری است که در زیر خطوط ساعتی که در سطح داخلی نقش بسته است فرو می رود. اگرچه این دستگاهها در اطراف مدیترانه عملکرد مطلوبی دارند ، اما در هوای ابری و اغلب یخبندان شمال اروپا همیشه نمی توان به آنها بستگی داشت.
اولین ساعت مکانیکی ثبت شده مربوط به سال ۱۲۸۳میلادی است که در Dunstable Priory در بدفوردشایر انگلیس نصب شد. اینکه کلیسای کاتولیک روم باید نقشی اساسی در اختراع و توسعه فناوری ساعت ایفا می کرد جای تعجب نیست: رعایت دقیق اوقات نماز توسط دستورات صومعه نیاز به ابزار قابل اطمینان تری برای اندازه گیری زمان را ایجاد می کند. بعلاوه ، کلیسا نه تنها آموزش را کنترل می کرد ، بلکه توانایی به کارگیری ماهرترین صنعتگران را نیز داشت. علاوه بر این ، رشد جمعیت تجاری شهری در اروپا طی نیمه دوم قرن سیزدهم تقاضا برای دستگاه های زمان دار بهبود یافته را ایجاد کرد. تا سال ۱۳۰۰ صنعتگران مشغول ساختن ساعتهایی برای کلیساهای جامع در فرانسه و ایتالیا بودند. از آنجا که نمونه های اولیه با زدن زنگ زمان را نشان می داد (در نتیجه جامعه اطراف را از وظایف روزانه خود آگاه می کرد) ،نام این ماشین جدید از کلمه لاتین زنگ ، clocca گرفته شد.
جنبه انقلابی این وقت نگهدار جدید نه وزن نزولی بود که نیروی محرکه آن را فراهم می کرد و نه چرخ دنده ها (که حداقل برای مدت ۱۳۰۰ سال وجود داشته است) که نیرو را منتقل می کرد.این نیروی محرکه بخشی به نام فنر بود. این دستگاه چرخش چرخ ها را کنترل کرده و نیروی لازم برای حفظ حرکت اسیلاتور،بخشی را تنظیم می کند که سرعت کار زمان سنج را تنظیم می کند. مخترع فنر ساعت ناشناخته است.
تقسیم بندی زمان
با وجود اینکه ساعت مکانیکی می تواند برای حفظ ساعات زمانی تنظیم شود،طبیعتاً برای حفظ ساعت های برابر مناسب بود. با وجود ساعتهای یکنواخت ، این سوال پیش آمد که چه موقع باید شمارش آنها را شروع کرد و بنابراین ، در اوایل قرن ۱۴ ، تعدادی از سیستم ها تکامل یافتند. طرح هایی که روز را به ۲۴ قسمت مساوی تقسیم می کردند با توجه به شروع شمارش متفاوت بودند: ساعت های ایتالیا از غروب خورشید ، ساعت های بابلی هنگام طلوع آفتاب ، ساعت های نجومی در ظهر و ساعت های عالی (که برای برخی از ساعت های بزرگ عمومی در آلمان استفاده می شود) در نیمه شب . سرانجام این سیستم های رقیب با ساعات کم یا فرانسوی ساعاتی جایگزین شدند که روز را تقسیم می کند ، د ر این شیوه شبانه روز به دو دوره ۱۲ ساعته که از نیمه شب شروع می شود، تقسیم می گردد.یعنی همانطور که در حال حاضر رایج است
در طول دهه ۱۵۸۰میلادی ساعت سازان از روشهایی متنوعی برای نگهدارندی وقت استفاده می کردند که دقیقه ها و ثانیه ها را نشان می داد ، اما سازوکارهای آنها تا سالهای ۱۶۶۰ میلادی وزمانی که ساعت آونگ توسعه یافت، کاملاً دقیق نبودند. دقیقه و ثانیه از تقسیمات درجه ای که اخترشناسان بابلی معرفی کرده اند ناشی می شود. ریشه کلمه دقیقه در لاتین prima minuta ، اولین تقسیم کوچک است(۲۴ساعته). دوم از secunda minuta ، بخش دوم کوچکتر (یکساعت ۶۰ دقیقه)است.به تدریج تقسیم بندی روز به ۲۴ ساعت و ساعت ودقیقه به ۶۰ قسمت به قدری در فرهنگ غربی جا افتاد که همه تلاش ها برای تغییر این ترتیب ناموفق بود. مهمترین تلاش در دهه ۱۷۹۰ ، هنگامی که دولت سیستم اعشاری را تصویب کرد ، در فرانسه انقلابی رخ داد. اگرچه فرانسوی ها با موفقیت متر ، لیتر و سایر معیارهای پایه ۱۰ را معرفی کردند،اما پیشنهاد تقسیم روز به ۱۰ساعت که هر یک از آنها شامل ۱۰۰دقیقه در ۱۰۰ثانیه بود ، فقط ۱۶ماه به طول انجامید.
ترجمه: احسان محرابی
گروه تاریخ