شغلهای فراموش شده

 “آژنگ نیوز”شغلهای فراموش شده،یکی از دستاوردهای تمدنی هستند.یکی از مهمترین پیامدهای تحولات اجتماعی از میان رفتن مشاغلی است که مردم متصدی آن هستند. در همین حوزه فعالیتهای رسانه ای ،در یک دوره و زمانی حروفچینی سربی سالیان سال موچب تولید مطلب و خبر می شد. با رواج سیستمهای کامپیوتری و حروف چینی کامپیوتری ،شغل محترم و تخصصی حروف چینی سربی به طور کلی از میان رفت. در ادامه نیز به برخی از مشاغل رایج که اینک فقط خاطراتی از آنها باقی مانده است ،اشاره می شود.

سقایی

در تهران قدیم، قسمتی از خانه ها و محله ها با آب مشک سقاها مشروب می شد.

سقاها هر کدام خیک یا مشک بزرگی بر دوش می افکندند و از قناتهای موجود تهران آنها را پر می کردند و به خانه ها می بردند.

تلگراف چی

در سال 1274 ه.ق بنای‌آن شروع شد و در ابتدای امر رشته سیم آزمایشی آن به وسیله معلمین و استادان و شاگردان دارالفنون میان تلگراف خانه و باغ لاله زاز دایر شد و چند سال بعد علیقلی خان پسر رضاقلی خان هدایت ( ناظم سابق مدرسه دارالفنون ) از تهران تا سلطانیه و از آنجا به تبریز سیم تلگراف خانه را برقرار نمود .

 این اقدام موجب گردید که بعدها علیقلی خان به لقب مخبرالدوله معروف شده و وزیر تلگراف کرد.

اسلحه دار

تا زمانی‌که قشون ایران مرکب از پیاده های چریکی و سوارهاب ایلانی بود.فرمانروایان خزانه ای از اسلحه ترتیب داده و آن را به شخص امینی می سپردند تا در مواقع آرامش اسلحه کهنه و از کار افتاده را اصلاح کرده و در موارد جنگ افرادی را که به میدان رزم می رفتند مسلح می کردند.

بازار مفت برها

در تهران قدیم در کنار خندق بیرونی شهر بازاری بود به نام بازار مفت برها که مرغوبترین اجناس در آن فراهم می گردید تا آنجا که خرید دربار و درباریان نیز در آنجا صورت می گرفت . بازاری که شامل همه نوع کالا مانند خوراک ، پوشاک ، خرازی ، بلور ، عطر ، عتیقه و… کله پزی ، نانوایی سنگکی ، آش فروشی ، فرنی فروشی ، آجیل فروشی ، عطاری ، سقایی ، سقاخانه ، کلاهدوزی ، توتون فروشی ، سیگارپیچی ، سیگار فروشی ، ساعت سازی ، رنگرزی ، سلمانی ، دندان کشی ( که جزو کار سلمانی ها بود) دندانسازی های خارجی ، نقالی و سخنوری ، مسگری ، صحافی ، چایخانه ، عیادوزی ، عطاری و نسخه پیچی از جمله مشاغل موجود در آن بود .

همچنین بازار ارسی دوزها ، بازار خیاط ها ( در جنوب امامزاده زید ) بازار آهنگرها و بازار پالان دوزها از جمله بازارهای موجود بود. تره بار فروشی نیز در میدان امین السلطان قرار داشت.

چای فروش سیار

این کاسب های دوره گرد سماور بزرگی را از حلبی و یا آهن سفید همراه داشتند که آن را یک کمربند با خود حمل می کردند علاوه بر این کمربند یک کمربند دیگری هم قهوه چی به کمر می بست که در آن برای استکان و نعلبکی ها جاسازی شده بود یک سطل آب و یک ظرف مخصوص ذغال و مقداری سوخت دیگر برای‌جوش آوردن آب سماور نیز از مضافات بسیار بود.

جارچی

زمانی که روزنامه در ایران به شکل منظم منتشر نمی شد .

 جارچی ها مطالب مهم را به گوش مردم می رساندند و مردم به گفته جارچی ها اعتماد داشتند رییس جارچی ها را جارچی باشی می‌نامیدند.

سمسارهای دوره گرد

غیر از پیشه ها و کسب و کارهای گفته شده در تهران قدیم عده ای کاسب های دوره گرد بودند که در تمام مدت روز در خیابان ها و کوچه و بازار پرسه می زدند و با فریاد کردن متاع و کالای مستعمل از قبیل کت ، شلوار ، کلاه ، کهنه ، کفش ، خرده شیشه ، آهن پاره و غیره خریداری می کردند.

داروخانه

داروخانه شورین نخستین داروخانه ای بود که داروهای فرنگی می فروخت .

 پس از چندی مولیون فرانسوی جهت تدریس در دارالفنون استخدام گردید و داروخانه ای هم به نام خودش تأسیس کرد.

اولین داروی خارجی که به ایران آمد گنه گنه بود که یک پزشک انگلیسی به نام کورمک برای عباس میرزا نایب السلطنه فرزند فتحعلیشاه وارد کرد که معالجه کننده تب نوبه بود.

زیندار خانه

زیندارخانه زین و براق اسب ها را نگهداری می کردند و در جایی به نام زیندارخانه آمد و شد داشتند.

سرایدارخانه

سرایدار به نگهبانان عمارات دولتی و اثاثیه آنها می گفتند و اداره ای که این اشخاص با آن سروکار داشتند را سریدار خانه می گفتند.

شاطر باشی

شاطرها کسانی بودند که درجلو اسب یا کالسکه شاه حرکت میکردند تا اگر فرمانی دهد ،برای اجرای امر حاضر باشند ، رییس شاطرها را شاطر باشی می گفتند

مریض خانه

نخستین مریضخانه ای که در تهران قدیم دایر گردید .

بیمارستان دولتی بود که در سال 1290 هجری قمری در خیابان مریضخانه ( خیابان سپه)تأسیس گردید  ، در حال حاضر این مریضخانه بیمارستان سینا خوانده میشود.

گزارش محبوبه غلامی

گروه تاریخ