به گزارش “آژنگ نیوز”خط راه آهن رشت به پیر بازار را نخستین خط راه آهن ایران دانسته اند. به گواهی اسناد؛ از آنجایی که گیلان دوره قاجار بسیار ثروتمند بود و اهمیت بسیار داشت و در ضمن یکی از مهم ترین مسیر هایی بود که به روسیه و سپس به اروپا ختم می شد ؛ به همین خاطر راه آهن مزبور جزو اولین مسیرها وموفق ترین خطوط ریلی بود که در ایران عصر قاجاریه بوجود آمد .
با توجه به نقش راه آهن در دنیا کشیدن خط آهن در ایران را نخسین نماد مدرنیته می دانند. طبق تحقیقات بعمل آنده ؛ قطار آن سه واگن داشت و هر واگن گنجایش سی و دو مسافر را داشت که مسیر دوازده کیلومتری؛ یعنی از ابتدای خیابان سعدی رشت در محل بازار روز فعلی(محدوده کارخانه برنج کوبی سابق وزمین نهاوندی ) که به آن خط ماشین می گفتند تا پیربازار محل خانه میر محمد حاکمی که ایستگاه بود رامی پیمود.
راننده ترن آن شخصی موسوم به علی بهرام پور بود که گفته می شود یک پایش مشکل داشت و میلنگید.این خط راه آهن پس از کش و قوسها به سال ۱۲۹۵ خورشیدی توسط یک تاجر واشراف زاده گرجی به نام خوشتاریا وبا حمایت روسها برای تردد سریع مسافر وجابجایی کالا والبته بیشتر برای منافع خود روسهاراه اندازی شد که گویا تا حوالی سال ۱۳۱۷ خورشیدی فعالیت داشت ودر این سال تخریب شد. این راه آهن در واقع برای رفت آمد به انزلی طراحی شده بود و مسافران از طریق این قطار تا پیربازار رفته و از آنجا با کشتی از طریق تالاب به انزلی واز آنجا به دیگر نقاط می رفتند.
میدانیم که ؛ پیربازار درگذشته به لحاظ واقع بودن بر سر راههای ارتباطی از اهمیت بسیاری برخوردار بود، زیرا مسافران اروپا برای استفاده از راه آبی دریای کاسپین، ناگزیر بودند که از این بندر کوچک و پر اهمیت بگذرند واز طریق بندر انزلی خودشان را به روسیه و دیگر کشورهای اروپای شرقی برسانند.در آن زمان پیربازار پیش بندر شهر رشت به شمار می‌رفت و بیشتر کشتی های بازرگانی که از بندرهای روسیه به ایران می‌آمدند، در این بندر لنگر می‌انداختند.
از آنجا که شهر رشت مرکز ارتباطی همۀ راههای گیلان به شمار می‌رفت، کالاهای بازرگانی که از بندرهای روسیه به پیر بازار می‌رسید، به بازار رشت برده می‌شد و از آنجا به قزوین، زنجان، همدان، تهران و مازندران حمل می‌گردید. پیربازار بندر دریافت عوارض رشت بود و گمرک‌خانه‌ای نیز داشت که ناصرالدین‌شاه‌قاجار در سفرنامه‌اش از آن یاد کرده است. از زمانی که جاده رشت به انزلی ساخته شد ، رفت و آمد کرجی وقایق ها به این بندر از بین رفت و ویژگی بندری خود را به تدریج از دست داد.
گفتنی است که؛ پیش از این چندین خط راه آهن از جمله خط راه آهن محمود آباد به آمل احداث شده بود ,ولی با کار شکنی ها به شکست انجامید وخطوط آن پرچیده شد و به سرانجام نرسید. بنابراین اولین خط راه آهن ایران در رشت راه اندازی شده است. همچنین لازم به یادآوری است که؛ پیش از احداث خط آهن رشت به پیر بازار، در سال ۱۳۱۳ قمری(۱۲۷۴ شمسی) ، برای احداث موج شکن در انزلی و تاسییات بندری، یک کمپانی روسی، خط آهنی بین کوهای پونل تا سیاوزان کپورچال برای حمل ونقل سنگ احداث کرده بود که از آنجا ،از طریق مرداب بسوی انزلی حمل می شد. امروزه بخشی از بقایای لوکوموتیو آن در سازمان بنادر دریایی انزلی نگهداری می شود.
اما امروزه فعالیت خط راه آهن جدیدی را در گیلان شاهد هستیم که ایستگاه قطار آن در اسفند ماه سال۱۳۹۷ در رشت افتتاح شد و اولین مسافران آن در عید نوروز سال ۱۳۹۸ با قطار تهران_ رشت وارد آن شدند.
گروه تاریخ