هجدهمین دوره انتخاب نماینده مدیران مسئول در هیات نظارت بر مطبوعات، 20 آبان‌ماه 99 از ساعت 10 صبح آغاز و با تایید کمیته ناظر بر انتخابات، پس از تمدید نیم ساعته ، در ساعت 16:30 دقیقه به پایان رسید.بدین ترتیب بالغ بر 6 و نیم ساعت برای زمان رای گیری فرصت وجود داشت.
در دور اول انتخابات مدیران مسئول که برگزار شد ،آرائ بدست آمده به این شرح بود. نفر اول با 1030 رای و نفر دوم 308بیشترین ارا را به خود اختصاص دادند. آمار بقیه بدین شرح بود.نفر سوم 225 نفر چهارم 143 نفر پنجم 78نفر ششم 66 ، نفر هفتم48 ، نفر هشتم 19 ،نفرنهم16ونفر دهم 13 رای آوردند.
آمار مربوط به کل واجدان شرایط شرکت در انتخابات نیز بدین شرح بود: 4044نفر از مدیران مسئول واجد شرایط رای‌دهی در این دوره بودند ،با مشارکت 2261 نفر از مدیران مسئول واجد شرایط، نصاب مشارکت بالای 50درصدی در برگزاری انتخابات در مرحله نخست بدست آمد.
بنابر گزارش رسمی دبیر خانه هیات نظارت ، تا 2 ساعت باقی مانده به پایان رای گیری، 22 درصد مشارکت‌کنندگان را زنان و 78 درصد آنها را مردان تشکیل می‌دهند.
همچنین در همین زمان ،استان‌های ایلام، زنجان و گلستان، حائز بیشترین مشارکت و استان‌های خراسان شمالی، بوشهر و سمنان، کمترین میزان مشارکت در بین سایر استان‌ها بودند.
در مرحله اول 98 نفر از 214 نامزد تعیین صلاحیت شده تا پایان وقت اداری روز قبل از انتخابات، انصراف خود را در سامانه ثبت کردند و در نهایت 116 نفر از داوطلبان، برای نمایندگی مدیران مسئول در هیات نظارت بر مطبوعات به رقابت پرداختند.یعنی نزدیک به نیمی از کاندیداها انصراف داده اند.نکته جالب در این مورد هم آنکه اغلب به نفع یکی از کاندیداهای باقی مانده در صحنه کنار رفته اند.
بر اساس آمار اعلام شده در خصوص کاندیدهایی که در انتخابات باقی مانده بودند،از 116 نفری که رای آورده اند تنها 17 نفر از آنان زن بوده اند.
در میان افراد انتخاب شده64 نفر مدیررسانه الکترونیک برخط هستند و 52 مدیر نشریات چاپی می باشند.9 کاندیدا نیزرای نداشته اند.
بیشتررسانه هایی که به عنوان کاندیدا حضور داشتند؛ در سالهای بین 1395 تا 1397 مجوز نشر دریافت کرده اند .بنا براین بیش از 55 درصد ازرسانه ها و کاندیداها، ازمیان نشریات جدید هستند.
در خصوص آمار رای دهندگان، اطلاعات رسمی به غیر از اینکه چه تعدادی از اشخاص رای داده اند ارایه نشده است. به همین جهت باید به اطلاعات احتمالی ارایه شده در کانالهای تلگرامی و واتساپی که به عنوان حامیان کاندیداها فعالیت میکرده اند، استناد کرد.تا بتوان در مورد رسانه ها از نظر مثلا :نوع رسانه،حدود سنی مدیران و زن و مرد بودن آنها نتیجه گیری کرد.
برای تحلیل آماری و بدست آوردن میزان مشارکت،می توان به برگزاری نشست مجازی کاندیداها در اینستاگرام نیز اشاره کرد.مثلا چند نشست(4 یا 5 نشست) از سوی برخی از کاندیداها برگزار شد. در آن نشستها تعداد حضار برای هر کاندیدایی بین حداقل 20 و حداکثر 40 نفر بود. همچنین با مرور این نشستها ،در خصوص سطح مباحث مطرح شده در این نشستها نیز میتوان ارزیابی هایی داشت.
اما اشاره به اتفاقات تازه ای که در این دوره رخ داد نیز لازم است. برخی از افرادی که به نفع یک کاندیدا رای داده بودند،خود را ملزم می دانستند که با برداشتن عکس از صفحه نمایشگر کامپیوترشان،آن تصویررادر کانال کاندیدای مورد حمایتشان به عنوان مستند رای دادن خود قرار دهند.منشاء و هدف از این اقدام روشن نبود.
همچنین در بین افرادی که از یک کاندیدا در مرحله دوم انتخابات حمایت کرده اند،نام کسانی وجود دارد که خود هنوز از کاندیداهای حاضر در انتخابات هستند.یعنی هنوز انصراف نداده و احتمالا در مرحله دوم نیز حضور پیدا میکنند اما در عین حال از یک کاندیدا هم حمایت میکنند.
در هر حال بخشی از تجزیه و تحلیل آماری این گزارش، مستند به همین آرایی است که در کانالها قرار میگیرد.بر اساس تصاویر ارایه شده در کانال های مجازی که دارای نام مدیر مسئول و نام نشریه است به طور کلی می توان چنین برداشت کرد که نسبت شرکت کنندگان، متناسب با نسبت کاندیداها است. به این ترتیب که مانند کاندیداها؛ اغلب رای دهندگان مدیران مسئول پایگاههای الکترونیک بوده و مجوز فعالیت خود را در سالهای 1393 تا 1397 دریافت کرده اند. البته مجددا تاکید می شود منبع این آمار کسانی هستند که آراء خود را در کانالها به نمایش گذاشته اند.
نکته ای دیگر نیزدر این میان قابل توجه است .بدین ترتیب که در کانالهای برخی کاندیداها به طورمرتب فهرستی منتشر می شد، مبنی بر اسامی کسانی که انصراف داده و سپس از یک کاندیدای خاص پشتیبانی کرده و رای خود را به آن کاندیدا داده بودند. نمی توان مطمئن بود که این امر یک حسن باشد. البته فردی که کاندیدا شده است حتما ارزبابی هایی داشته و بنا بر آن، خود را شایسته دیده است. اما در میانه کار استعفا دادن معنایی ندارد. چه برسد به اینکه رای دادن اینچنینی را نیز حسن دانسته و آن را برجسته کنیم. ممکن است برخی بگویند ما کاندیدا شدیم بعد دیدیم از ما شایسته تر هم وجود دارد،به همین جهت استعفا دادیم.لازم به یاد آوری است که البته می توانستیم قبل از کاندیدا شدن ببینیم شایسته تر هست یا خیر؟ برخی هم روز انتخابات را برای انصراف انتخاب کردند که این امر هم می تواند با انتقاد روبرو شود. اما اگر کاندیدایی بگوید که در یک رقابت رسانه ای مثل انتخابات مدیران مسئول، یکی از من شایسته تربود و کنار برود، می توان این مقایسه را این چنین هم انجام داد:”من دیدم که در حوزه رسانه از من شایسته تر هست،پس کار مستقل رسانه ای را کنار میگذارم.” ظاهرا تاکنون کسی به خاطر شایسته تر بودن یک رسانه دیگر از کارش استعفا نداده و از اهدافش انصراف اعلام نکرده است.زیرا هر مدیر رسانه ای دارای ویژگی های خاصی است که در نوع فعالیت رسانه اش متبلور می شود.در مجموع این اقدام از نظر تبلیغی نیز مناسب نیست زیرا کسی که آمار را می بیند به خود می گوید:اگر افراد انصرافی به این کاندیداها رای نمی دادند چقدر از میزان آمارشان کاسته می شد؟!!
مسئله دیگر هم اینکه بسترتبلیغ کاندیداها نیز تنوع اندکی داشت.امکان تبلیغ و معرفی کاندیداها یکی در سایت” ای رسانه” و دیگری نیز کانالهایی که راه اندازی می شد،فراهم بود. این کانالها هم متکی به دسترسی طرفداران کاندیداها به شماره تلفن همراه مدیران مسئول بود.به همین سبب میزان و تعداد حاضران در کانالها از نظرآماری متفاوت بود.
نکته بعدی آنکه برخی از کاندیدها نیز اقدام به چاپ پوستر خود در روزنامه ها و یا انتشار آن در صفحات مجازی نمودند. اول آنکه روش و یا قاعده دسترسی به این امکان برای همه کاندیداها روشن نبود. دوم اینکه برای همه کاندیداها این فرصت و موقعیت به صورت رسمی فراهم نشده بود. به همین جهت به نظر می رسد تعیین ضابطه و قواعد تبلیغات با نوشتن یک آیین نامه برای دوره بعد و برای همه کاندیداها ضروری باشد.تا فضای تبلیغاتی برابر و یکسان برای همه فراهم باشد.
در همین ارتباط اشاره به این نکته ضرورت داردکه فراهم آوردن امکان گسترده تبلیغات برای همه کاندیداها ،می توانست باعث افزایش آراء تعداد بیشتری ازکاندیداها شود.چون شناخت بیشتری نسبت به منتخبان بوجود می آمد. به طور مثال ،نگارنده این مطلب ،خود یکی از کاندیداهای این انتخابات بودم و در مجموع 4 رای آورده ام ،به غیر از یک رای که به خودم دادم،3 نفر دیگر نیز به من رای داده اند. حال آنکه نزدیک 33 سال سابقه کار مطبوعاتی دارم و نزدیک به 30 سال هم به صورت مستقیم و غیر مستقیم هم با تمام رسانه ها و هم هیات نظارت بر مطبوعات همکاری داشته ام وظاهرا یکی از معدود کاندیداهایی هستم که با ساز و کار فعالیتهای اداری هیات نظارت از 30 سال پیش به این طرف آشناهستم. همچنین با سفر به کشورهای ژاپن،لبنان،ترکمنستان،ترکیه ، سوریه و یونان از مکانیزم فعالیت این رسانه ها از نزدیک آگاهی هایی دارم.از اینکه بهر حال افراد به کاندیدای مورد علاقه خود رای می دهند که بگذریم،به نظر می رسد در صورت فراهم بودن شرایط یکسان در معرفی کاندیداها ،گسترده و همه گیر بودن امکانات تبلیغی، آراء (البته آرای مربوط به خودم را عرض میکنم )احتمالا تغییراتی پیدا میکردو مثلا این 4 رای افزایش یافته و به 10 می رسید.
هنگامی که در سالهای قبل، انتخابات به صورت حضوری برگزار می شد،هر کاندیدایی زمان مشخصی برای معرفی خود در اختیار داشت.در این زمان هم با رای دهندگان مواجهه رو در رو داشت و هم وعده های منطقی تری می داد .زیرا در صورت مورد پرسش قرار گرفتن ،باید می توانست پاسخ حضار را بدهد.
با اشاره به این موضوع می خواهم چنین نتیجه گیری کنم که نوشتن این مطلب و نگاه آماری به انتخابات با چه هدفی صورت گرفته است. اول ،بدون تعارف استقبال از انتخابات باید بیش از اینها باشد،حضور نیمی از رسانه ها کافی نیست. دوم برخی از همکاران رسانه ای علاقه ای به حضور در این انتخابات نداشته و ندارند. ما باید به گونه ای عمل و اقدام کنیم که آنها نیز تمایل بیشتری به حضور در این رویداد مهم رسانه ای داشته باشند. سوم بنا بر آمار یک تصویری از انتخابات ارایه شد.آیا این تصویر آماری ،عملکرد و اقدامات ما می تواند در میان بقیه رسانه ها رغبت ایجاد کند؟چهارم اگر ضعف و مشکلی وجود دارد آن را بیان و بعد هم به فکر راه حلش باشیم. در نهایت وظیفه ماست که به ارزیابی این موضوع، خودمان بپردازیم .چون این اقدام می تواند از دقت و واقع گرایی بیشتری برخوردار باشد.
نهایتا آنکه تاکنون ارزیابی و تحلیل کمی از انتخابات مدیران مسئول برای عضویت در هیات نظارت بر مطبوعات انجام گرفته است. بنا بر این همکاران رسانه ای با تحلیل و بررسی این رویداد به ارتقاءسطح آن یاری می رسانند.ضمن آنکه باید اشاره کرد امسال نسبت به دوره های قبل استقبال رسانه ها چشمگیر و قابل توجه بود.امیدواریم برگزاری این انتخابات موجب شود همکاران رسانه ای در فعالیتهای جمعی صنف، حضور گسترده تری داشته باشند .
حسن محرابی کاندیدای مستقل انتخابات نماینده مدیران مسئول در هیات نظارت بر مطبوعات، دور دوم هجدهمین دوره انتخابات.