باستان شناسان در شهر پاتارا یونان باستان یک محراب شگفت انگیز 2000 ساله رومی کشف کردند که با نقش برجسته مار پیچ خورده و تزئینی حک شده بود. این موضوع در حالی است که مارها در سراسر تمدن های باستان نمادی بودند که همه جا آن را میتوان مشاهده کرد.
این اولین کشف در نوع خود در پاتارا است که تاریخچه جذابی نیز دارد.
این شهر باستانی در استان آنتالیای جنوبی ترکیه به عنوان “گهواره تمدن ها” شناخته می شود .زیرا زمانی این منطقه ،سرزمینی با فرهنگهای متنوع بود که از هزاره ها قبل این فرهنگ ها به هم نزدیک شده بودند.
این شهر قبل از پیوستن به امپراتوری روم ، به عنوان پایتخت تمدن لیکیان ، (اتحادی از دولت-شهرهای یونان ) شناخته می شد.
این شهر به نام پاتاروس ، بنیانگذار اسطوره ای آن و پسر خدای یونانی آپولو نامگذاری شده است. طبق گزارش یونان ریپورتر ، پاتارا در طول تاریخ طولانی و پر پیچ و خم خود توسط چندین امپراطور اداره شده است. از دیگرحوادث قابل توجه این منطقه ،تسخیر آن توسط اسکندر در سال 333 قبل از میلاد است.
قدمت این محراب مار، به طور رسمی به زمانی برمی گردد که این شهر تحت حکومت رومی ها بوده است و محققان اطمینان دارند که این پرستش با پرستش مذهبی خدایان مرتبط با کشاورزی مطابقت دارد.
پیشگیری از بلایای زیست محیطی
در حال حاضر تصور می شود نذوراتی مانند غذا که در محراب قرار می دادند ، ممکن است برای مراسم تشییع جنازه نیز از آن استفاده می شده است.
زیرا اعتقاد بر این است که این خدایان بر جهان مردگان نیزحکمرانی می کنند. مصنوع استوانه ای که از سنگ مرمر تراش خورده است در شرایط بسیار مناسبی از نظر سلامت قرار داشته است.
این مار برای پیچیدن به سمت بالا در اطراف محراب حک شده بود که در کنار بدن مار نیز حروف یونانی حک شده بود.
مصطفی کوچاک ، یک استاد دانشگاه در گروه باستان شناسی دانشگاه آنتالیا بیلیم و معاون رئیس تیم حفاری ، توضیح داده که ساکنان باستان با مارها آشنا بودند ، مارهایی که گونه های محلی آن”بسیار بی ضرر” هستند.
کوچاک افزود که پاتارا در زمان ساخت این محراب همه آیین های محلی را در نظر داشته و این امر باعث می شد که امکان حضورطیف وسیعی از پرستش های مذهبی در این معابد فراهم شود.
بنابراین اعتقاد بر این است که این محراب خاص به عنوان توتم کشاورزی برای همه ساکنان عمل کرده است.
این باستان شناس همچنین گفته :مواد غذایی که به عنوان نذورات در معبد رها شده اند ، با هدف آرام کردن خدایان روی این محراب ،چنین کاری انجام گرفته است. این نذورات احتمالاً شامل نان ها و گوشت های مختلف بود ،
مردم با این عقیده نذورات را در این معبد قرار می دادند که رضایت خدایان را به دست آورده و مانع از این شود که دچار مجازات شده و نیز از بروز بلایای زیست محیطی جلوگیری کنند.
اولین نمونه از یک تمدن
کوچاک می گوید: “آنها مایعات یا مواد غذایی مانند نان و گوشت را آورده و روی محراب قرار می دادند.این اقدام در واقع یک مورد از فرهنگ تشییع جنازه مردم باستان نیز هست. محراب های مشابه نیز در برخی از شهرهای باستانی در جنوب غربی استان مولا یافت شده است ، اما ما هرگز در پاتارا چنین نمونه ای را مشاهده نکرده بودیم. کوچاک افزود که این محراب احتمالاً رابطه بین مردم پاتارا و جهان خارج را نیز نشان می دهد.
تیم باستان شناسی ترکیه در حین حفاری در نزدیکی دیوارهای روم و حمامهای پاتارا ، محراب مار یونانی را کشف کردند. پاتارا که در دوران مفرغ توسط آناتولیایی های لویان زبان ساکن شده بود ، به عنوان بندر اصلی و مرکز تجاری لیکیا ، یک منطقه تاریخی نیز فعالیت می کرد و اعتقاد بر این است که زادگاه خود نیکلاس مقدس است.
بر اساس نظر کارشناسان این یک یافته باستان شناسی کم نظیر در مورد آیین های موجود در این منطقه در دوران حاکمیت رومی هاست.در بررسی آن دوره که از سال 332 پ.م. تا سال 395 هجری شمسی را در بر میگیرد، می توان تأثیرات یونان و روم باستان را بر فرهنگ ها ، دولت ها و آیین های پیرامون دریای مدیترانه و سیاه دید.
هنوز به طور عمومی مشخص نیست که کتیبه روی محراب به چه معناست به همین جهت پژوهش ها همچنان ادامه دارد.
ترجمه احسان محرابی
گروه تاریخ