شهر فومن از شهرهای فدیمی و تاریخی استان گیلان است.به گفته برخی نام قدیم فومن «بومن» بوده و شاید «فومن» عربی شده پومن باشد. این شهردارای قدمتی چند هزار ساله است.
سابقه این منطقهٔ کهن به دوران پیش از اسلام می‌رسد و در قرون گذشته از مراکز سیاسی و اقتصادی بخش بیه پس گیلان (گیلان غربی) شمرده میشد.
تا اوایل قرن یازدهم هجری، یعنی سال‌های آغازین حکومت شاه عباس کبیر صفوی، مرکز بخش گیلان غربی و همچنین مرکز و کانون فرمانروایان محلی نیز محسوب می‌گردید.
در دوره قاجاریه و پهلوی نیز با رونق تجارت از طریق دریای مازندران، این منطقه از اهمیت ویژه ای برخوردار بود.به همین جهت آثار تاریخی متعددی در این منطقه وجود دارد ازجمله آنها می توان به حمام گلستان اشاره کرد.
حمام گلستان که پیشتر “گلشن” خوانده می شد، درمرکز بازار شهر فومن در جوار مسجد جامع و بالامحله واقع شده واز آثار تاریخی ومیراث فرهنگی این شهرستان و استان گیلان بشمار می رود .
این بنا دارای وسعتی معادل سیصد متر مربع است واز نظر قدمت به دوره اول پهلوی تعلق دارد.طبق مطالعات میدانی نگارنده، گرمابه مزبور توسط شخصی به نام رضوان الله ساخته شده که بعدها توسط مرحوم حاج باقر عاطف یکتا (عکس ضمیمه)تکمیل گردیده است.
بر طبق نوشته های بیرونی روی کاشی ها، معماری آن توسط استاد حاج قاسم معمار رشتی و مشهدی احمد کاشی ساز انجام شده وبعد از حدود چهار سال در سال ۱۳۵۴ هجری قمری مطابق با سال ۱۳۱۴ هجری شمسی به اتمام رسیده وتکمیل شده است.
از ویژگی های این بنا که متاسفانه چند سالی است که بعد از فوت مرحوم هادی عاطف یکتا به خاموشی گراییده، ،کاشی های منقوش سر در ورودی آن است که با زیبایی خاص خود، همانند حمام حاج آقا بزرگ در آفخرا و حمام حاجی در ساغریسازان رشت، نظر هربیننده ای را به خود جلب می نماید و نقاشی های دوره قاجار را در اذهان تداعی می سازد.
لازم به یاد آوری است ؛ گرمابه محمودیه که در ابتدای بازار فومن واقع شده ازدیگر حمامهای قدیمی منطقه بوده و قدمتی چند صد ساله دارد. این بنا ابتدا تحت مالکیت میرزا فتح الله خان اکبر سپهدار رشتی قرار داشت که بعد مرحوم کربلایی محمد آقا حائری فومنی(با فومنی حائری اشتباه نشود) آنرا در اختیار گرفت ،تااینکه در سال ۱۳۱۰ خورشیدی سرقفلی آن به مرحوم کربلایی محمود عاطف(متوفای ۱۳۵۸) رسید.
حمام مزبور ابتدا حمام “بازار” خوانده میشد ، که پس از تجدید بنا در سال ۱۳۴۲ خورشیدی ، به “محمودیه” که برگرفته از نام مرحوم عاطف است ،تغییر نام داد.
گروه تاریخ