در شمال ایران یادگارهای زیادی ازمیرزا کوچک خان از جمله در فومن وجود دارد. این تصویر که یک خانه قدیمی در منطقه شمال ایران را نشان می دهد،خانه کربلایی محمد علی اصلی پامساریدر روستای پامسار فومن است .
وی کدخدا ی محل واز مشاوران میرزا کوچک جنگلی در دوره هفت ساله نهضت جنگل بود.میرزا هرچند از گاهی در این خانه مهمان کربلایی پامساری بود.
توضیح این نکته ضرورت دارد که میرزا پس از اوج گیری حرکتش در رشت با مشورت دیگران پی می برد که برای رسیدن به مقصود باید راه مبارزه مسلحانه و پارتیزانی را در پیش گیرد .میرزا که در سه جبهه روس ها و انگلیسی ها و دولت مرکزی در حال مبارزه بود باید این شیوه را بر می گزید.به همین جهت در مناطق مختلف گیلان به طور مستمر حضور می یافته است. ازجمله در فومن که به لحاظ وضعیت جغرافیایی یعنی جنگلهای انبوه و ارتفاعات بلند جای مناسبی برای مبارزه پارتیزانی هم بود.
ارتباط میرزا با کدخداهای منطقه علاوه بر تاثیرش در منطقه موجب انجام حرکتهای اجتماعی و عمرانی نیز می گردید. یکی از این اقدامات، طراحی و اجرای جاده ماسوله بوده که با تقسیم کار بین کدخداهای روستاهای مسیر جاده بدون ابزار مهندسی و به درستی به ماسوله کشیده شد. این جاده تا کسما هم ادامه داشته است.
عکس از: بهروز منصوری
گروه تاریخ