درتاریخ مطبوعات ایران ،مجوزانتشار نشریه به معنی آغاز فعالیت یک نشریه است .این مجوز نشریه مربوط به دوره رضا شاه و تاریخ 31 شهریور 1309 است.این مجوز از سوی وزارت معارف و اوقاف و صنایع مستظرفه و اداره انطباعات آن وزارتخانه، صادر شده است.این سند مربوط به صدور مجوز جریده موسوم به بهار ایران به صاحب امتیازی محمد حسین خان مجاهد است.سبک (همان روش امروزین)مجله مزبورکاریکاتوری فکاهی،تاریخی ،علمی ،ادبی است.
بر اساس مجوز صادره آقای مجاهد:
بر طبق التزامیکه سپرده اند مجاز در طبع و نشر جریده مزبور (یعنی همان بهار ایران)می باشند.
1-در موقع طبع و نشر جریده مزبور دارنده امتیاز مکلف است کاملا مراعات قانون مطبوعات را بنماید.
2- بدون تصویب وزارت معارف حق تفویض امتیاز خود بدیگری را نخواهد داشت.
3- در تاریخ صدور این امتیاز الی مدت 6 ماه در صورتیکه صاحب امتیاز بواسطه موانعی موفق به انتشار روزنامه نشود باید به وزارت معارف رجوع نموده و تجدید امتیاز نماید.
صدور مجوز نشریه در مواقع تاریخی مختلف از سوی وزارتخانه ای متعددی انجام می گرفته است که در مطالب بعدی به آنها اشاره خواهد شد. نکته ای که در این مجوز مشاهده می شود آن است که موارد طرح شده در مجوز مبنی بر: انتشار تا شش ماه ، انتقال امتیاز فقط باید با مجوز معارف باشد و تعیین روش انتشار مواردی هستند که پایه و اساس قانون مطبوعات در ادوار بعدی تاریخ قرار گرفته اند.
نکته جالب و ظریف دیگر در این سند تفکیک موضوع طبع از نشر و یا به تعبیر امروزین تفکیک چاپ از انتشار آن است. البته در دوان کنونی موضوع سومی هم وجود دارد که آن هم توزیع است. یعنی در مورد نشریات چاپی سه اقدام (آن زمان دو اقدام)باید صورت میپذیرفت اول چاپ نشریه ،دوم انتشار آن (یعنی در معرض استفاده عموم قرار دادن آن) و نکته سوم هم توزیع گسترده آن بود.
تحقیق و پژوهش:حسن محرابی
گروه تاریخ