تصویری از لوله کشی آب تهران در اوایل دهه 30 را مشاهده میکنید. این عکس مربوط به منطقه خیابان شاهپور(وحدت اسلامی فعلی) نزدیک خیابان شوش است.تهران مانند دیگر شهرهای ایران با مشکل استفاده مردم از آب شرب سالم مواجه بود. به همین جهت کوششهایی برای رساندن آب آشامیدنی گوارا و سالم به خانه های مردم ضرورت داشت. اولین اقدامات اساسی هم در تهران صورت گرفته به همین جهت نگاهی می اندازیم به اقدامات انجام گرفته برای لوله کشی آب در 70 سال قبل و دهه های 20 و 30 خورشیدی.
تاریخچه لوله کشی آب تهران
آب شرب تهران قبل از احداث شبکه لوله کشی با ابتدایی ترین روش های استحصال آب یعنی از طریق چهل وهشت رشته قنات وقفی و خصوصی تامین می شد.محل قنات ها از محل سکونت و زیستگاه های مردم دور بود، به همین دلیل فرسنگ ها فرسنگ گذرگاه های آبی برای انتقال آب بنا می شد تا آب به محل زندگی مردم می رسید. آب در مسیر طولانی خود پس از گذشتن از نهرها و گذرگاه های آبی روباز با انواع آلایش ها و ناپاکی ها برخورد می کرد وبا انواع ضایعات مواد پاک کننده و شوینده ها و سیاهی و دوده ی ظرف ها و خاکروبه خانه ها، زباله ها و لاشه حیوانات و سایر آلودگی ها، مخلوط می شد و سرانجام به آب انبارهای خانگی می رسید.آب انبارها آن زمان یا عمومی بودند ویاخصوصی. آب انبارهای عمومی بزرگ تر بوده و دارای پله های زیادی بودند (گاه تا ۴۰پله) در بعضی از آب انبارها به کیفیت آب توجه می شد و در این آب انبارها مقادیری آهک، خاکسثر و ذغال برای تصفیه و ته نشینی مواد معلق به آب اضافه می کردند تا در جهت بهداشتی بودن آب اقدامی کرده باشند. سال های متمادی آب تهران از طریق همین قنوات تامین می شد اما افزایش روز افزون جمعیت شهر و همچنین شیوع بیماری های ناشی از نوشیدن آب آلوده ، مسئولان را به فکر چاره جوئی انداخت و از سال۱۳۰۱به بعد متوجه شدند که تنها راه برطرف کردن مشکلات آب تهران، لوله کشی آب مصرفی شهر و جلوگیری از اتلاف آن است. در سال ۱۳۰۶عملیات احداث مجرای رودخانه کرج به تهران آغاز شد و عملیات اجرایی این طرح از روستای بیلقان کرج تا جمشیدآباد تهران به طول ۵۳ کیلومتر بمدت ۴ ماه طول کشید. ۲۰کیلومتر از این مسیر را کانال کشی کرده بودند اما این آب در مسیر هرز می رفت و انواع آلودگی را دربرداشت ، تا اینکه بالاخره درسال ۱۳۳۰ طرح اول لوله کشی آب تهران براساس جمعیت ۹۰۰هزارنفری شهراجرا شد. ظرفیت دو لوله آبرسانی از محل آبگیر بیلقان رودخانه کرج تا اولین تصفیه خانه آب واقع در منطقه جلالیه تهران۲۵۶۰۰۰ مترمکعب در شبانه روز تعیین شده بود.
گروه تاریخ
Top of Form