امروز هنگام ظهر دیدم تابلوی خیابان اردلان را تعویض میکنند. خیابان اردلان یک خیابان فرعی بود که مفتح را به پشت پارک هنرمندان و خیابان عاصم ترابی و خردمند وصل میکرد.تعویض تابلو تعجب برانگیز بود . اما وقتی تابلو جدید که عنوان خیابان مرتضی ممیز داشترا دیدم ، از تعجبم کاسته و جای آنرا امیدواری گرفت.البته این اقدام مناسبت داشت، زیرا چهارم شهریور ۱۳۱۵؛ ۸۴ سال پیش در چنین روزی مرتضی ممیز در تهران زاده شد. او می‌گفت: «سرسختانه معتقدم باید با کارهایم سطح سلیقه را جلو ببرم. تا کنون پیش نیامده که شیوه بزن برو را پیش بگیرم.»
مرتضی ممیز کودکی را در کوچه ارامنه محله مولوی تهران گذراند. نیای او به نقاش بنام رضا عباسی می‌رسد.
در مدرسه اقدسیه و بامداد درس خواند و همزمان برای کمک به خانواده تابلونویسی میکرد و برای روزنامه “شاهد” کاریکاتور می‌کشید.
۲۰ ساله بود که رشته نقاشی را در دانشگاه تهران آغاز کرد، ولی چون باید کار میکرد، پس از ۹ سال به پایان رساند.
۲۴ ساله بود که تصویرسازی را حرفه‌ای پی گرفت. در “کانون آگهی زیبا” با یک طراح استرالیایی همکار بود که یک مجله آلمانی به نام “گِبراوخز گرافیک” Gebrauchsgrafik (گرافیک کاربردی) را می‌خواند: «با زحمت بسیار این مجله را آبونه شدم و هنر گرافیک دنیا را از طریق آن شناختم. »
احمد شاملو او را به “کتاب کیهان سال” و “کتاب هفته” برد که تصویرگری آن را به عهده بگیرد. در آنجا نخستین بار عنوان “صفحه‌آرا” را برای این کار جا انداخت: «کتاب هفته برایم یک دوره سیاه‌مشق برای خلاقیت بود. »
۳۲ ساله بود که پس از یادگیری طراحی داخلی در مدرسه هنرهای آرایشی پاریس به تهران بازگشت و پیشنهاد تأسیس رشته گرافیک را در دانشگاه تهران داد و مدتی مدیر گروه گرافیک و عکاسی دانشکده هنرهای زیبا بود.
۳۵ ساله بود که به ساختن انیمیشن پرداخت: «در هر سه فیلم کوتاهی که ساختم جستجویی جدی برای شناختن سینمای متحرک کردم. آن سه فیلم سه نوع تمرین برای من بودند. علت گرایش من به گرافیک در واقع آن بود که دیدم گرافیک مطلب را چشمگیرتر و خواناتر می‌کند. کارهای من معمولا ساختمان مشخصی دارند که بر زمینه‌ای خلوت بنا شده است. این به گمانم از صراحت لحن من مایه می‌گیرد. من بی‌آنکه بخواهم مسطح کار می‌کنم. اصلا نمی‌توانم چیزها را در پرسپکتیو ببینم. سادگی اگر بتوان به آن دست یافت، لُب مطلب است. »
او مدتی سرپرستی انجمن طراحان گرافیک ایران را بر عهده داشت: «یادگارها در واقع نشانه تلاش‌اند. حتا سنگ قبر آدم هم همین را می‌خواهد بگوید. جامعه هم وقتی به آثار هنری و ساختمان بشر احترام می‌گذارد به خاطر آن است که آن را یادگار عمومی خودش می‌داند. »
از ماندگارترین آثار او لوگوهایی است که برای نهادهایی مانند سازمان ملی استاندارد، ایران‌خودرو، سایپا و شهرداری تهران طراحی کرده است: «به قول خواجه عبدالله انصاری دنیا نه جای آسایش است، جای آزمایش است. »
مرتضی ممیز در ۶۹ سالگی در زادگاهش درگذشت.
گروه گزارش