تصوف نقش اجتماعی مهمی در تحولات تاریخی گذشته ایران داشته است ، به گونه ای که حتی موجبات به حاکمیت رسیدن یک حکومت با تمایلات صوفی گری ،یعنی صفویان گردید. به همین جهت انتشار کتابهای منبع از جمله کتاب کشف‌المحجوب بسیار مهم و اساسی است.
کشف‌المحجوب تألیف «ابوالحسن علی‌بن عثمانِ هُجویری»، از جمله کهن‌ترین کتابهای فارسیِ شناخته‌شده و تعلیمی در زمینهٔ تصوف است.
ظاهراً نوشتن کتاب پیش از سال ۴۶۵ هجری قمری آغاز شده و پس از ۴۶۹ به پایان رسیده‌است. آخرین تصحیح انتقادیِ کشف‌المحجوب به‌کوشش محمود عابدی، استاد دانشگاه خوارزمی و عضو پیوستهٔ فرهنگستان زبان و ادب فارسی، صورت گرفته‌است. این تصحیح بر اساس نسخهٔ وین و مقابله با پنج نسخهٔ دیگر از قرن‌های نهم تا یازدهم و مراجعهٔ موردی به نُسَخِ دیگر انجام شده‌است.
کشف‌المحجوب شامل سه بخش است: نخست، مقدمهٔ مؤلف دربارهٔ دلیل تألیف کتاب؛ دوم، اطلاعات کلی در باب تصوف و احوال صوفیان معروف تا زمان هجویری، و سوم، که درحقیقت قسمت اصلی کتاب است و نام کشف‌المحجوب ظاهراً برگرفته از مطالب همین بخش است، شامل یازده «کشف» است.
هجویری در این یازده کشف دربارهٔ مسائل مختلفِ تصوف بحث و بررسی می‌کند. در این کتاب اطلاعات مهم اجتماعی، تاریخی و جغرافیایی از عصر مؤلف و نیز دربارهٔ مکتب تصوف و پیروان آن یافت می‌شود. کشف‌المحجوب ازلحاظ حفظ اسلوب کهن، ترکیب‌ها و بافت‌های ویژهٔ دستوری و واژه‌های اصیلِ کهنِ فارسی حائز اهمیت است.
کشف‌المحجوب. ابوالحسن علی‌بن عثمانِ هُجویری. مقدمه، تصحیح و تعلیقات: محمود عابدی. تهران: سروش، چاپ اول: ۱۳۸۳، چاپ نهم: ۱۳۹۳.
گروه تاریخ